Prabuddha Jivan 1975 Year 36 Ank 17 to 24

SR No.: 525960
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1975
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 39

તા. ૧૬-૨-૭૫
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૦૧
તમને શું મળતું હતું. છોકરાઓએ કહ્યું કે, કેરી. રાજાએ કહ્યું કે, એક નિર્જીવ ઝાડને પત્થર મારવાથી કેરી મળે તો રાજાએ પણ કાંઈક તો આપવું જોઈએ. એમ કહીને તેઓને સજા કરવાને બદલે દરેકને પાંચ પાંચ રૂપિયાની બક્ષીસ આપી.
આ રીતે અપકાર ઉપર ઉપકાર કરવામાં આવે અને જાગૃતિપૂર્વક જીવનઘડતર કરવામાં આવે - તે એવી શુદ્ધિ બાદ જીવન એક યુનિવર્સિટી બની જાય.
એક મદારી બિલ્લીને નૃત્ય કરાવતો હતો. તે એક પગ પર ઊભી રહીને નાચે, માથે દીવ મૂકીને એક પગે નાચે, તેની એકાગ્રતાની રાજાએ પ્રશંસા કરી. પરંતુ કારભારી એક ઉંદર લઈ આવ્યો અને તેની સામે મૂકો, તરત જ બીલ્ડીએ ઝડપ મારી. આ રીતે માણસના મૂળ સંસ્કાર જલદી નથી જતા.દરરોજ એક કલાક પર્યુષણમાં ૧૨૦ દિવસથી વ્યાખ્યાન આપું છું. મુમુક્ષવર્ગ ભકિતભાવથી તે સાંભળે છે. ખાટું ન કરવું, અપ્રમાણિક ન બનવું વિગેરે ઉપદેશ તેઓ મેળવે છે અને એ વાતમાં સંમત પણ થાય છે. પરંતુ દુકાને ગયા અને લોભને એક જ વિચાર ૧૨૦ દિવસની સાધનાને નકામી બનાવી દે છે.
પચીસ માળના ઊંચા મકાનમાં નીચેના મશીનના એક જ કલાકના ચાલવાથી ત્યાં ઉપર ટાંકીમાં પાણી ભરાઈ જાય છે. તેનું કારણ વચ્ચેના પાઈપમાં લીકેજ નથી. પરંતુ આપણા ચિત્તની ટાંકીની પાઈપમાં અનેક લીકેજો છે એટલે દરરોજ કલાક વ્યાખ્યાન સાંભળવા છતાં તેમાં એક ટીપું પણ પહોંચતું નથી અને ટાંકી ભરાતી નથી. કારણ કે આપણામાં એકાગ્રતા નથી. ધ્યાનની એકાગ્રતામાં એક પણ છીંતુ ન હોવું જોઈએ.
માટે આપણે ભ. મહાવીરના આદર્શને આપણા જીવનમાં ઉતારવાનો નિર્ણય કરીએ. ઘર્ષણ - સંઘર્ષમાંથી મુકત બનીએ. બ્રામાણિક, નીતિમાન બનવાની પ્રતિજ્ઞા લઈએ. પરમાત્મા પાસે પહોંચવા માટેના આ રસ્તાઓ છે.
ત્યાગની પરંપરાને અમારી સાધુ સંસ્થાએ ૨૫૦૦ વર્ષથી જીવંત રાખી છે. જીવન પણ એક નાટક છે. રામ - રાવણનું નાટક સ્ટેજ પર ભજવાય છે તેમ જીવનમાં પણ ભજવાતું જોવા મળે છે. સંસારથી અલિપ્ત રહેવાને પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. વિચારોને ત્યાગ આચારને પણ ત્યાગમય બનાવી દેશે, અને જીવન પરિપૂર્ણ બની જશે. બાકી માણસની ઈચ્છા - તૃષ્ણા કયારેય પૂરી થવાની નથી, માણસે સતત ભવિષ્યનો વિચાર કરીને દુ:ખી થતા હોય છે.
એક માણસ ફૂટપાથ પર સૂતો હતો. ત્યાંથી વરઘોડો પસાર થયો. તેને થયું કે મને પણ લેટરી લાગે અને પૈસા મળે તે હું મારે આવો વરઘોડો કાઢે. તેને નીંદર રમાવી ગઈ. તેની ઈચ્છા હતી એટલે તેને ઊંઘમાં સ્વપ્ન આવ્યું. તેને લેટરી. ઈનામ લાગ્યું. બંગલો ખરીદ્યો. સુંદર સ્ત્રી સાથે લગ્ન નક્કી કર્યું, વરઘોડો નીકળ્યો, માંડવે પહોંચ્યા, ફેરા ફર્યો, હસ્તમેળાપ માટે હાથ લંબાવ્યો • બરાબર તે જ સમયે ત્યાંથી પોલીસ દાદા પસાર થતા હતા. તેણે તેને જે ઠંડા માર્યા ઝબકીને જાગી ગયો. તેને થયું કે, પોલીસ દાદા બે મિનિટ મોડા આવ્યા હોત તો સ્વપ્નમાં પણ શાદી તો કરી લેત. તે તો સૂતાં સૂતાં સ્વપ્નમાં આ બધું કરતે હતે. પરંતુ આપણે તો જાગૃત અવસ્થામાં હોવા છતાં આપણી આ જ દશા છે. જીવન વિચારથી ચાલે છે, પરંતુ વિચાર ઉપર આપણે કાબુ નથી.
માણસે જીવન જીવતાં સતત જાગૃત રહેવું જોઈએ. અંતરદષ્ટિ કેળવવી જોઈએ. - તો જ તેનો વિકાસ થઈ શકશે.
૫. મહારાજશ્રીનાં પ્રવચન પછી સંઘના મંત્રી શ્રી કે. પી. શાહે મુનિશ્રીને વંદનપૂર્વક આભારવિધિ કરી હતી અને આજના તેમના વયાખ્યાનમાંથી પ્રભાવિત બનીને સંઘની કાર્યવાહક સમિતિના સભ્ય શ્રી અમરભાઈ જરીવાલાએ પણ પિતાનો આનંદ અને ખુશી વ્યકત કર્યા હતાં.
સંકલન: શાંતિલાલ ટી. શેઠ
* એક વર્ષનું મન
[ તા. ૨૫-૧૨-૭૪ને દિને પૂ. વિનોબાજીએ એક વર્ષનું મૌન લીધું તે દિવસે અત્યંત મનનીય અંતિમ પ્રવચન કર્યું તે અહીં આપ્યું છે. તેમાં ગીતા, બાઈબલ, કુરાન તથા મહાવીર વિષે કહ્યું છે તે ઉપરાંત તે મૌન શા માટે લે છે તે સમજાવ્યું છે. મહાવીરવિષે જે કહ્યું છે તે પહેલાં “પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રકટ થયું છે. પણ સળંગ વ્યાખ્યાન એક સાથે વાંચવા મળે તે હેતુથી અહીં પૂરું, આપ્યું છે. - ચીમનલાલ]
આજ ગીતા જયંતીને દિવસ છે. સાથે સાથે ક્રિસમસ પણ છે. અને ઈદુલ જુહા પણ, તો ત્રિવેણી સંગમ થયો છે.
ઘણા આનંદની વાત છે કે ગીતાપ્રચાર માટે આટલા બધા લોકો અહીં એકઠા થયા છે અને રામકૃષ્ણ બજાજે બધાને આમંત્રણ આપ્યું. રામકૃષ્ણના મોટાભાઈ કમલનયનને ગીતાપર-જે મરાઠીમાં લખવામાં આવી છે ગીતાઈ, એના પર ભારે ભકિત હતી. એમના પિતા જમનાલાલજી બાબાની સાથે ધુલિયા જેલમાં હતા, જ્યાં ગીતા પ્રવચન ૧૮ અધ્યાય ઉપર ૧૮ ગીતા પ્રવચન અપાય. એ જ જેલમાંથી ગીતાઈનું પ્રકાશન થયું. ગીતાઈની કેટલી કિંમત રાખવી એ સવાલ આવ્યું ત્યારે મેં મનાલાલજીને પૂછયું કે બીડીનું એક બંડલ કેટલામાં મળતું હશે? તે બોલ્યા, મને ખબર નથી. મેં કહ્યું. વેપારી હોવા છતાં પણ આપને ખબર નથી ? તેમણે કહ્યું, એ વેપારમાં હું કદી પડયો નથી. પછી તપાસ કરવામાં આવી તો જાણવા મળ્યું કે એક બંડલ એક આનામાં મળે છે. તે ગીતાઈની જે પ્રથમ આવૃત્તિ પ્રગટ થઈ એની કિંમત એક આને રાખવામાં ૨. પૈસાની કિંમત હવે ઘટી રહી છે. હાલમાં ગીતાઈની કિંમત આઠ આના છે.
જમનાલાલજી વેપારી, એમને દીકરો પણ વેપારી. એના મગજમાં આવી ગયું કે ગીતાને પ્રચાર થાય તો એ કોઈ આશ્ચર્યની વાત નથી. વેદમાં વર્ણન કર્યું છે, દેવતાઓમાં કોણ બ્રાહ્મણ છે, કોણ ક્ષત્રિય છે, કોણ વૈશ્ય છે વગેરે. એમાં કહ્યું છે, બ્રાહ્મણ અગ્નિ છે. એને અર્થ શું ? અગ્નિ એક જગ્યાએ બેસશે, પોતાની જગ્યા છોડશે નહિ. જે એની નિકટ જશે એને ગરમી મળશે. દૂર રહેશે એને ગરમી મળશે નહિ. તે બ્રાહ્મણ પિતાનું ચિંતન-મનન પોતાની જગ્યાએ કરતું રહેશે. પછી ઈદ્ર વગેરે દેવતા ક્ષત્રિય છે. વૈશ્ય કોણ છે ? કહ્યું: મરુતગણ. મરુતગણ એટલે દુનિયાભરમાં ફેલાનારો વાયુ. આ જે વેપારી બેઠા છે મારી સામે, એમના પર
જ્વાબદારી છે, દુનિયાભરમાં ફેલાવાની કારણ કે તેને મરુતગણ છે. બાબા બ્રાહ્મણ છે. એમણે પોતે જે કામ કરવાનું હતું પિતાની જગ્યાએ, એ કરી દીધું. એને તરફ ફેલાવવાનું કામ આ મતગણએ કરવું જોઈએ. તે એમણે એ ઉપાડી લીધું છે
હાલમાં ઘણા લોકો પોતાને પૂર્ણ સમય આપીને તન્મયતાપૂર્વક ગીતાઈ પ્રચારનું કામ કરી રહ્યા છે. તો એમને ભગવાને આશીર્વાદ આપી રાખ્યા છે. ભગવાને કહ્યું છે કે આ જે મારો સંદેશ છે, ભકતામાં જઈને જે એને ફેલાવશે એનાથી વધારે મને કઈ પ્રિય નહિ હોય. આને ઈસ્લામમાં રસૂલ કહે છે. રસૂલ એટલે કે સંદેશે પહોંચાડનાર. ગીતાને સંદેશ પહોંચાડનારા જે રસૂલ બનશે, તેઓ ભગવાનને અત્યંત પ્રિય થશે, એ ભગવાનને આશીર્વાદ એમને મળી ગયો છે. એટલે બાબાના આશીર્વાદને સવાલ જ નથી રહેતા. ભગવાનને જ મળી ગયો છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ સંદેશ સર્વત્ર ફેલાશે.
" ગીતા દુનિયાભરમાં પહોંચશે, બાઈબલના પ્રચાર માટે મિશનરીઓએ ઘણો જ પરિશ્રમ કર્યો અને બાઈબલ દુનિયાભરમાં ફેલાઈ ગયું. ગીતા પણ દુનિયાભરમાં