________________
૧૮૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૨-૭૫
બ્રેઝનેવની બીમારીને રશિયન યહૂદીઓ
આંદોલન દબાશે નહિ. કોંગ્રેસના જૂના સન્નિષ્ઠ કાર્યકરોમાં ભારે તેમના સાથીદારની કડકાઈ યહૂદીઓને બે પ્રકારે ભીંસી રહી છે. અસંતોષ છે. શાસક કોંગ્રેસમાં જે નવા તત્વે દાખલ થયા છે તે
દાખલા તરીકે ઘણા વર્ષો પહેલા રશિયાએ નિયમ કર્યો હતો તકવાદી અને નિષ્ઠા વિનાનાં છે. ઈન્દિરા ગાંધીએ ગફુરને આવી કે તેને કોઈ પણ નાગરિક રાષ્ટ્રીયતા બદલી ન શકે. આને કારણે સલાહ કે આદેશ આપ્યા હોય તે એ માર્ગ ખોટો છે એમ કહેવું યહૂદીઓને મુંઝવણ ઉભી થઈ અને જગત ભરમાં લોકોએ બૂમરાણ મચાવી પડે. ગ_ર પિતાના મનથી આવું કરતાં હોય તો ગફુરને વહેલા કે રશિયામાં યહૂદીઓને કચડવામાં આવે છે એટલે રશિયાએ મુંઝાદૂર કરે તેમાં શાસક પક્ષનું હિત છે. આંદોલન સામે દમનકારી પગલાં ઈને યહુદીઓને આ નિયમમાંથી બાકાત રખાને ઈસ્રાયલ ક0ાની લેવા કરતાં શાસક પક્ષને સડો સાફ કરવો તે જ માર્ગ છે.
છૂટ આપી. ૩૦-૧-૭૫
ચીમનલાલ ચકુભાઈ આનું એક પરિણામ એ આવ્યું કે રશિયાના બીજ નાગ
રિકોમાં અસંતોષ વધ્યો અને યહુદીઓ પ્રત્યે રશિયાના લોકે નફતથી જોવા લાગ્યા. કારણ કે યહૂદીઓ એક પ્રકારની પસંદગીયુકત
સગવડ ભોગવતા હતા ! રશિયામાં કઈ સરળ બનાવ હોય તેને પણ પશ્ચિમના રાષ્ટ્રો
બીજો એક દાખલ જોઈએ. રશિયાએ યહૂદીઓને વિદેશ ૨હસ્યમયી બનાવી દે છે. રશિયન સામ્યવાદી પક્ષના સૂત્રધાર શ્રી
જવાની છૂટ આપવાને કાયદો કર્યો તેની સાથે એક “ડિપારચર બેઝનેવની હાલની બીમારી માત્ર શારીરિક બિમારી નથી પણ તેમનું
ટેકસ ” એટલે કે હિજરત - વેરે પણ નાંખે. તે વેરે નાંખવામાં ઝડપથી અવમૂલ્યાંકન થઈ રહ્યું છે તેવી ગંધ પશ્ચિમના રાક કાપણી
રશિયાની દલીલ એમ હતી કે કોઈ પણ યહૂદી નાગરિકને અમે મફત એને આવે છે. આ અંગે એક બહુ જ રમૂજી અને સાચો દાખલ
કેળવણી અને ઉચ્ચ તાલીમ આપીને હોશિયાર બનાવી છે અને પછી ભૂતકાળમાં બની ગયું છે તે અત્યારે યાદ કરવા જેવા છે.
તે પરદેશ ચાલ્યો જાય તો તેમાં રશિયાને શું લાભ? એક ગ્રેજ્યુએટ પશ્ચિમના દેશોના રાજદૂતે કુવ વિશે અવનવી વાત કરતા હતા.
પાછળ રશિયન સરકારને રૂા. ૩૦૦નો ખર્ચ થા" પછી તેને લાભ એક વખત કેનેડાના રશિયા ખાતેના એલચી તેમના મિત્રને મળવા
રાષ્ટ્રને જ મળવો જોઈએ. એટલે કેળવાયેલો યહૂદી બહાર જાય તે જતા હતા. રસ્તામાં તેમણે જોયું અગર તે તેમને ભાસ થયો કે
તેના ઉપર હિજરતવેરો લાગુ કર્યો. (રશિયાના આ હિજરતવેરાની શ્રી કશ્રવ એક નાનકડી વોલ્ગા કારમાં બેસીને કેમલીન (રાજ
ભારત સરકારે પણ નોંધ લેવા જેવી છે) આ વેરાને કારણે અમે પાનીની બેઠક) તરફ જઈ રહ્યા છે. કેનેડીયન તો દંગ થઈ ગયો,
રિકામાં ભારે ઉહાપોહ થયે. હવે ત્યારે રશિયાને અમેરિકા સાથેના કુવ જેવા સત્તાધીશ આ ખડખડપાંચમ મોટરકારમાં સાવ એકલા
સંબંધો સુધારવા હતા એટલે છેવટે આ હીજરતવેરો નાબૂદ પણ થયો. અટુલા અને રાક વગર જઈ રહ્યા છે એટલે જરૂર દાળમાં કંઈક
હિજરતવેર પાછો ખેંચાતા યહૂદીઓની હીજરત સરળ કાળું હશે અને કુશવને કે. જી. બી. એ ઉથલાવી પાડયા હશે.
બની. પણ તે પગલું ય બુમરંગ જેવું ઠગારૂ નીવડયું. રશિયાની યુનિકેનેડીયન રાજદૂતે આ વાત તેના બ્રિટિશ રાજદૂત મિત્રને કરી.
| વસિટીઓ, સંશોધન શાખાઓ, પ્રયોગશાળાઓ અને રશિયન હકીકતમાં તે સમયે ખરેખર કુવ ઊંડા પાણીમાં ઉતરી ગયા
સરકારનાં કોર્પોરેશનમાં જ્યાં યહૂદી - નિષ્ણાતેનું ઘણું પ્રભુત્વ હતું હતા અને તેમને ઉથલાવવાની ઘડીઓ ગણાતી હતી. પરંતુ કેને
ત્યાં હવે કોઈ નવા યહૂદી નિષ્ણાતને રાખવા કોઈ સંસ્થા તૈયાર ડીયન રાજદૂતે જે વલ્ગા કાર જોઈ હતી માં બેઠેલા કુવ એ
થતી નહોતી. તો કેનેડીયન રાજદૂતના મનનું જ ભૂત હતું. એ પ્રકારે શ્રી બ્રેઝ
હજી વધુ જટીલ અને સાથે રમૂજી વાત એ બની કે રશિયાનેવની બીમારીએ દેશે દેશના રાજકીય નિરીક્ષકોના મનમાં એક
અમેરિકા વચ્ચેને “પ્રેમ” વળે તેની સાથે રશિયાએ વધુ સંખ્યામાં ભૂત ઉભું કર્યું છે. પણ એ સાથે આ વાત પણ સાચી છે કે શ્રી
યહૂદીઓને જવાની છૂટ આપી છતાં ઘણા યહૂદી મધ્યપૂર્વમાં બેઝને બે મોટા મુદામાં નિષ્ફળ ગયેલા દેખાય છે એટલે તેમને
ઉકળતો ચરૂ જોઈને ઈઝરાયલ જવા રાજી નથી! ઉપરાંત જે યહુદીઓ મનના સંતાપને કારણે તે બીમાર પડયા હોય અને એવું પણ બને
રશિયા છોડીને ઈઝરાયલ ગયા છે તેમણે રશિયા ખાતે તેમના મિત્રોને કે તેમના સાથીદારોમાં તે અળખામણા બન્યા હોય, આપણે આ
લખેલા કાગળ ઉપરથી તારણ નીકળે છે કે ઈઝરાયલમાં આવીને લેખમાં તો શ્રી બ્રેકનેવની બે સમસ્યાઓમાંથી એક સમસ્યા જ
તેઓ હજી કરીને ઠામ થયા નથી અને ઈઝરાયલના યહૂદી સાથે મહત્ત્વની છે. એમ કહેવાય છે કે ઈજીપી પ્રમુખ સાદત સાથે સંબંધમાં શ્રી બ્રેઝનેવ થાપ ખાઈ ગયા છે અને એ સમસ્યા રશિયાને
ભળી શકતા નથી. રશિયાના યહૂદીઓ વિષેની ઉપરના પ્રકારની મુંઝવે છે. બીજી સમસ્યા રશિયાના યહૂદીઓની છે. આપણે એ
મુંઝવણોની વાત કોઈ રશિયન પ્રચારકે વહેતી મૂકી નથી. રશિયા યહૂદીઓની સમસ્યાને જોઈએ કારણ કે તેમાં માનવતાની વાત
વિષે વાંકુ બોલવાને એક પણ મેકો ન છોડનારા અમેરિકાના એક આવે છે.
સામયિકે જ યહુદીઓની આ બેહુદી હાલતને ચિતાર આપે છે.
- કોઈ પણ દેશમાં રહેતી લઘુમતી કોમ માટે જ્યારે બીજા ૧૯૭૨ માં રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચે જે વેપાર કરાર થયા હતા. ને કરારને તાજેતરમાં રશિયાને તિલાંજલિ આપી છે.
દેશમાં જવાનો વિકલ્પ હોય ત્યારે લઘુમતિમાં રહીને જ આનંદ કારણ કે અમેરિકન કોંગ્રેસમાં માગણી થઈ છે કે વેપાર કરાર પ્રમાણે
માનવામાં કેટલી આફત છે તે રશિયાના યહૂદીઓના દાખલા અમેરિકાએ રશિયાને આર્થિક સહાય તો જ આપવી જે રશિ.યા તેના
ઉપરથી સમજશે.
કાંતિ ભટ. યહૂદીઓ સહિતના તમામ નાગરિકોને પરદેશમાં જવાની મુકતપણે
પરિપૂર્ણતા છૂટ આપે. શ્રી બ્રેઝનવ રશિયન યહૂદીઓની બાબતમાં થોડા ઉદાર
| હે માનવ, તું હારી અંદર રહેલ એ જ્યોતિને શોધી કાઢ. થયા હતા પણ તેમના બીજા સાથીદાર યહૂદીઓ પ્રત્યે કડક થવા
શોધી જ કાઢ. તારું સાચું સ્વરૂપ જ એ છે. એના વગર સમસ્ત માગે છે.
સંસાર ફીકકે છે, ફીકક છે, નિરસ છે, શુષ્ક છે. એ જ્યોતિમાં પાકિસ્તાન રચાયું ત્યારે પણ એવા કરોડો મુસ્લિમ હતા જે
નિર્ભયતા છે, આનંદ છે, પ્રેમ છે. વિશ્વના સર્વે રસે એમાં જ ભારતમાં જ રહેવા માગતા હતા એવી રીતે રશિયામાં ત્રાસ અને બંધનની બધી વાતો છતાં ત્યાં એવા ઘણા યહૂદીએ છે જે હે જાતિ, 4. રામ રે સંપૂર્ણ સ્વીકાર કર, સ્વીકાર કરે. રશિયા છોડીને જવા માગતા નથી ! એટલે બ્રેઝનેવની ઉદારતા કે એમાં જ અમારી પરિપૂર્ણતા છે.
દામિની જરીવાલા