________________
તા. ૧-૧૧-૭૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૪૮
:
પ્રકીર્ણ નોંધ અંબર ચરખે
ટાઈમ મેગેઝીન જેવા પ્રતિષ્ઠિત અને બહોળો ફેલાવો ધરાવતા પત્રાએ
સતત ચેતવણી આપી છે. વિયેટનામના અત્યાચારો અમેરિકન ગાંધીજીએ ખાદી અપનાવવા દેશને આગ્રહ કર્યો તેમાં માત્ર
પ્રજાના મોટા ભાગને સ્પશ્ય ન હોય તેમ લાગે છે. છૂટોછવાયો આથિક દષ્ટિ જ ન હતી. ખાદી એક વિશિષ્ટ જીવનદષ્ટિનું પ્રતીક
વિરોધ થયો છે, પણ પ્રતિષ્ઠાનું ભૂત વધારે બળવાન રહ્યું છે. અમેહતી. સાદાઈ, પ્રમાણિકતા, અહિંસા વિગેરે અનેક ગુણોના વિકાસ રિકન પ્રજા ભયભીત છે. ચીન અને રશિયા સાથે સંબંધો સુધર્યા માટેનું સાધન હતી, તેથી ગાંધીજીએ ચરખાને મધ્યબિન્દુમાં મૂક.
તે નિકસનનું જમાપાસું છે. અમેરિકન પ્રજા સલામતી જંખે છે.
નિકસનમાં કોઈ આદર્શ કે ભાવનાને અંશ નથી. મેકગવને કાંઈક પણ ખાદીનું આર્થિક પાસું પણ ઓછું અગત્યનું નથી. જ્યાં રાજ
આદર્શની વાત કરી. ગરીબ અને હબસીઓ તથા કેટલેક અંશે ગારીનું કોઈ સાધન નથી તેવા ગામડાઓમાં અને ખાસ કરીને
વિદ્યાર્થીઓનો તેને સાથ મળ્યો. પણ મેકગવર્ન, હવે લાગે છે, સ્ત્રીઓ માટે, ઘરબેઠાં થેડી આવક થાય એ નાનીસૂની વાત નથી. શકિતશાળી વ્યકિત નથી. ચૂંટણીપ્રચારમાં લાંચરુશ્વત, ભય, આમાં અંબર ચરખાથી એક ક્રાન્તિ આવી છે. હમણાં ૧૧મી લાલચ, ધમકી, બધા હથિયારો અજમાવાયા છે. નિકસનના માણસે
ખાટી સહીથી છાપામાં પત્ર લખે, ડેમોક્રેટીક પકાની મિટિંગ ઓકટોબરે રાજકોટમાં શ્રીમતિ ઈન્દિરા ગાંધીએ અંબર ચરખાનું
તેડે, જાસૂસી કરે, ધાકધમકી આપે. આ અતિ ખર્ચાળ ચૂંટણીમાં પ્રદર્શન જોયું અને ૨૫૦૦ બહેનને અંબર ચરખા ઉપર કામ કરતી
પૈસા મેળવવાની રીતરસમોના અહેવાલો ટાઈમ મેગેઝીનમાં વાંચી નિહાળી ત્યારે ગરીબી ઓછી કરવામાં અંબર ચરખે કેટલો ભારે આશ્ચર્ય થાય. નિકસનને સાડા ચાર કરોડ રૅલરનું ખર્ચ થશે. મોટો ફાળો આપી શકે છે તેની ખાત્રી થઈ. સૌરાષ્ટ્ર Big corporations નો તેને ટેકો છે. ખાણાં અપાય તેમાં
એક ભાણાંના ૧,૦૦૦ ડોલર. નિકસનને મદદ કરે તેવા વેપારી, રચનાત્મક સમિતિ, જેના શ્રી ઢેબરભાઈ પ્રમુખ છે, તે વર્ષોથી
ઉદ્યોગપતિ અને વ્યકિતઓને તેને બદલો મળે. પ્રમુખની વિશાળ સૌરાષ્ટ્રમાં ખાદી ઉત્પાદનનું મોટા પાયા ઉપર કામ કરે છે. અંબર
સત્તાને તેમને લાભ મળે. આ પડયંત્ર એટલું વ્યાપક અને ભયાનક ચરખાએ આ કામને ખૂબ વેગ આપ્યો છે અને ગામડાઓમાં છે કે સામાન્ય માણસ પોતાની જાતને નિ:સહાય માને છે અને રોજગારીનું પ્રમાણ વધાર્યું છે. દિવસના ૮ કલાક કામ કરે તે ઓછામાં હતાશ થઈ નિષ્ક્રિય બને છે. પ્રજાને મોટો ભાગ આવે હોય છે.
પણ સત્તા અને સંપત્તિ જેના હાથમાં છે તે થોડા સમય માટે પોતાનું ઓછા બે રૂપિયા મજુરી મળે. એક કટુંબ દિવસના ૫-૬ રૂપિયા
ધાર્યું કરી જાય છે. પણ અંતે અધ:પતન અને વિનાશ છે. કમાઈ શકે. અંબર ચરખાની કીંમત અંદાજ૪૫૦ રૂપિયા છે. હપ્તાથી
અવળા ઉપાય : ખરીદવાની સગવડતા આપી છે. સૌરાષ્ટ્ર રચનાત્મક સમિતિના આ
Cecelti atst legat yai Abolitionist Conference કામમાં લગભગ ૨૫,૦૦ માણસો કામે લાગ્યા છે, જેમાં ૨૨,000
મળી હતી તેમાં વેશ્યાવૃત્તિ અને વેશ્યાવાડા (Brothels) વિશે કાંતનારી બહેને છે. માલનું ઉત્પાદન લગભગ ૬ કરોડનું છે અને
વિચારણા થઈ. આ પુરાણો પ્રશ્ન છે. બધા દેશમાં છે. દરેક માણસ લગભગ એક કરોડ રૂપિયા કાંતનારાને રોજગારી મળે છે. હવે ૬
પિતાના અનુભવ અને પ્રકૃતિ મુજબ આ વિષયે અભિપ્રાય ધરાવે ત્રાકને ઈલેકિટ્રકથી ચાલે એવા ચરખા માટે પ્રયોગ થઈ રહ્યો છે
છે. બુદ્ધિપૂર્વકના સ્વચ્છ અને નિષ્પક્ષ વિચારણા માટે બહુ આવઅત્યારે પણ અંબર ચરખા ઉપર ઘણું બારીક સુતર તૈયાર થાય
$121 tel. This is a most irrational field of man's life. છે. ખાદી પ્રત્યે અશ્રદ્ધા થતી જાય છે ત્યારે આ હકીકતે એક નવી
દરેક દેશમાં તેને માટે કાંઈ ને કાંઈ કાયદાઓ હોય છે. દારૂબંધી પેટે દિશા ખેલે છે. શહેરમાં વસતા આપણે ઓછામાં ઓછું એટલું
આવા કાયદાનો અમલ પણ મોટે ભાગે નિષ્ફળ જાય છે. કરીએ કે ખાદીની વપરાશ વધે તો એ પવિત્ર કાર્યમાં મદદ થાય.
એ
ઈસ્ટ્રેટેડ વીકલીના વિદ્વાન તંત્રી શ્રી ખુશવંતસિંહને અભિખાસ કરી આ વર્ષે દુષ્કાળ છે ત્યારે અંબર ચરખે ઘેર ઘેર ફરતો
પ્રાય આ બાબતમાં જાણવા જેવો છે. તેઓ જણાવે છે “ આ થાય તો કાંઈક રાહત થશે.
વિષયે જે કહેવામાં આવે છે તેમાં --દંભ (Sanctimonious tone) અમેરિકા કયા માર્ગે ?
હોય છે. આ વિષયમાં બોલવાવાળાને અનુભવ હોતું નથી. (ન્યાયા
ધિશને ગુન્હાના અનુભવની જરૂર હોય છે?) તેઓ કહે છે, આ ઈન્ડિયન એકસપ્રેસના વિદ્વાન તંત્રી ફ્રેન્ક મેરાઈઝ ૨૨-૧૦-૭૨ બાબતમાં ઘણી અતિશયોકિત થાય છે. આ પ્રશ્નને બહુ મહત્ત્વ ના એક લેખમાં જણાવે છે:
આપવાની જરૂર નથી. અન્ન, રહેઠાણ, શિક્ષણ, રોજગારી જેવા In America, politics is normally equated with મહત્વના પ્રશ્ન આપણી સમક્ષ પડયા છે ત્યારે આ પ્રશ્ન પાછળ corruption and the spectacle of an honest politician આપણી શકિતને વ્યય કરવાની જરૂર નથી. પોલીસ ખૂન, in the Capitol would be almost as breath-taking as ટ, કાળાબજાર વગેરે ગુનાઓ અટકાવી શકતી નથી ત્યારે the spectacle of Christ walking the earth again. વેશ્યાવાડાઓ ઉપર ધાડ પાડવી કે બજાર સ્ત્રીઓને પકડવા પોલીસને શ્રી મોરાઈઝ અમેરિકાના વિરોધી નથી. છતાં તેમને આવું
ઉત્તેજન આપવાની જરૂર નથી.” લખવું પડયું તેમાં જરા પણ અતિશયોકિત નથી. અમેરિકન પ્રમુ
પછી આ prostitution ના પ્રશ્નનો કેમ ઉકેલ કરવો ખની ચૂંટણી ૭ મી નવેમ્બરે થશે. છેલ્લા છ મહિનામાં અમેરિકામાં
તેને ઉપાય સૂચવે છે. બનેલ બનાવે, શ્રી મોરાઈઝે લખ્યું તેનું પૂરું સમર્થન કરે છે.
The only way to abolish prostitution is for the
amateur to drive out the professional. નિકસનનું તંત્ર, ઈન્ડિયન એકસપ્રેસના અમેરિકાના અનુભવી ”
"Permissive sex does not breed prostitution; it ખબરપત્રી પરસરામના કહેવા પ્રમાણે, one of the most corrupt reduces its incidence. and unscrupulous in “American History પુરવાર થયું બધા દારૂ પીતા થાય તે કોઈને દારૂડિયે કહેવાય નહિ. છે. છતાં નિકસન મેટી બહુમતિથી ચૂંટાઈ આવશે એમ લાગે
સંયમહીન (Permissive) સ્ત્રી-પુરુપવ્યવહાર હોય તે prostitution છે. પ્રશ્ન થાય છે કે આવું કેમ? શું અમેરિકન પ્રજા પિતાને
રહે નહિ, સમાજનો માટે વર્ગ સંયમી હોય તે બીજને વ્યભિચારી આત્મા ગુમાવી બેઠી છે? બધા નૈતિક મૂલ્યો નેવે મૂકયા છે?
કે અસંયમી કહેવાય. પણ permissive society માં કોઈ પ્રત્યે અમેરિકન પ્રજા નિકસનના ભ્રષ્ટાચાર અને અમાનુષી અત્યાચારથી આંગળી ચીંધવાપણું રહે નહિ. અજાણ છે? ના. It is certainly for want of public expo- - અવળી મતિ હોય ત્યાં અવળા ઉપાય જ સૂઝે. સંયમની sure. આ બધા દુષ્કૃત્ય આગેવાન વર્તમાનપત્રો અને વ્યકિતઓએ વાત ન ગમતી હોય તે બીજો વિચાર કેમ કરી શકે? પિકાર કરીને ઉઘાડા પાડયા છે ન્યુ ર્ક ટાઈમ્સ, વૉશિંગ્ટન પેસ્ટ, ૨૬–૧૦–૭૨
ચીમનલાલ ચકુભાઈ