Prabuddha Jivan 1972 Year 33 Ank 17 to 24 and Year 34 Ank 01 to 16

SR No.: 525957
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1972
Total Pages: 294
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 37 MB

Page 206

૧૦૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
-
તા. ૧-૯-૭૨
આનંદનિકેતન આશ્રમ , [લગભગ ૨૨ વર્ષથી શ્રી હરિવલ્લભ પરીખ, છોટાઉદેપુરના આદિવાસી વિસ્તારમાં, લોકસેવાનું સુંદર કાર્ય કરી રહેલ છે. તેમને રંગપુર આશ્રામ સેવાની અનેકવિધ પ્રવૃત્તિઓનું કેન્દ્ર છે. શિક્ષણ, ઔદ્યોગિક વ્યવસાયશાળા, શિબિરો, સહકારી પ્રવૃત્તિઓ, આરોગ્ય, પિયાત જનાએ, ગ્રામદાન, વગેરે જનાઓ મારફત આ અતિ પછાત અને ગરીબ વિસ્તારમાં ઘણી જાગૃતિ લાવ્યા છે. આદિવાસીઓને વ્યસનેથી છોડાવવા, ખાસ કરી દારૂ અને લોકશકિત કેળવવી તે ધ્યેય રહ્યું છે. આ કાર્યમાં તેમને સારી સફળતા મળી છે. અનેક વિદેશી સેવા સંસ્થાના કાર્યકરોએ તેમના આશ્રમની મુલાકાત લીધી છે અને પ્રભાવિત થયા છે. પરિણામે, વિદેશથી પણ ઠીક પ્રમાણમાં સહાય મળે છે. બે વર્ષ પહેલાં શ્રી હરિવલ્લભભાઈ વિદેશ પ્રવાસ કરી આવ્યા અને ખૂબ સંપર્ક સાધ્યો. તેમના વિદેશપ્રવાસના અનુભવની પુસ્તિકા, In Search of world family' તેમણે પ્રકટ કરી છે. સર્વ સેવા સંઘ તરફથી “ગુજરાત કે ગ્રામદાન” પુસ્તિકા તથા અંગ્રેજીમાં ‘A Dream takes Shape” પ્રકટ થયાં છે તેમાં આનંદનિકેતન આશ્રમની પ્રવૃત્તિઓને વિસ્તૃત અહેવાલ આપ્યો છે. - વિદેશપ્રવાસથી પાછા આવ્યા પછીના દોઢ વર્ષની આકાંમની પ્રવૃત્તિઓને ટૂંકો અહેવાલ તેમણે જૈન યુવક સંઘને એકલા છે. તેમાં ખાસ ધ્યાન ખેંચે તેવી બે પ્રવૃત્તિઓ–લેકઅદાલત તથા રાષ્ટ્રીયકૃત બ“ક સાથે સંબંધને લગતે ભાગ અહીં આપવામાં આવે છે. શ્રી હરિવલ્લભભાઈ જૈન યુવક સંઘ સાથે સારો પરિચય રાખે છે. કેટલાક સમય પછી તેઓ મુંબઈ આવવાના છે ત્યારે તેમની પાસેથી આ પ્રવૃત્તિઓ સંબંધે વિશેષ જાણકારી પ્રાપ્ત થશે. - તંત્રી]
લેકઅદાલત મારફત છેલ્લા વર્ષમાં ૧૦૦૦ કરતાં વધારે કેસના શુભ હસ્તે આ પેજનાને શુભારંભ થયો જેનું દસ્તાવેજી ચિત્ર ચુકાદાઓ લાવી શકાયા છે. લેકઅદાલતમાં ખાસ કરીને પતિ- (ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મ) પણ ભારત સરકારે ઉતારી, જે આજે અનેક પત્નીના ઝઘડા, જમીન અંગેના ઝઘડા, ભાઈ-ભાઈના ઝઘડા, ચેરી
સિનેમાગૃહોમાં બતાવવામાં આવે છે. આ વખતે ધિરાણનું કામ શરૂ
થયા પછી ચારેક દિવસમાં બે કે એ કામ બંધ કર્યું. કોઈ ખાસ વિશેષ અને મારામારીના ઝઘડા તેમ જ સરકારી કર્મચારીઓ મારફતે
કારણ ઉપસ્થિત થયું ન હતું. અમને લાગે છે કે જેમનાં સ્થાપિત લેવાતી લાંચ અંગેના પ્રશ્ન મુખ્યત્વે હોય છે. બન્ને પક્ષોને સંતોષ હિતે ઘવાતાં હતાં તેવા શોહકારા, બેંક દલાલે તેમ જ કમિશન. થાય તે રીતે સમાધાન કરાવવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ. લોકોમાં આથી
મેળવના બેંક કર્મચારીઓએ ભેગા મળીને આ વૈજના નિષ્ફળ થાય વેરનો વિસ્તાર થતો અટકે છે અને પરસ્પર પ્રેમ, રામજૂતી અને
એવે પ્રયત્ન કર્યો હશે. મારે આ યોજનાને શરૂ કરવા ખૂબ પ્રયત્ન
-કરવા પડયા. બેંકના કસ્ટોડિયનને પણ મળવું પડતું. આ બધા પ્રયત્ન સંપનો વિસ્તાર વધે છે. લોકઅદાલતને અમે લોકશિક્ષણનું માધ્યમ
નિષ્ફળ જતાં ૨,૨૦૦ ખેડૂત કુટુંબની ખેતી અને જિંદગી જોખમમાં માન્યું છે. તેથી તેના દ્વારા દેશ અને દુનિયાના પ્રવાહોથી તેમને મુકતાં છેલ્લા ઉપાય તરીકે મારે ૧૯મી જૂનથી ૨૭મી જૂન સુધી પરિચિત રાખતો રહું છું. પિતાના સ્થાનિક પ્રશ્નનો વિચાર દેશ અને આઠ દિવસ સુધી ઉપવાસ કરવા પડયા. ૨૯મી જૂને બે કે પોતાની દુનિયાના સંદર્ભમાં રહીને તેઓ કરતાં શીખે, એ અમારો પ્રયત્ન
ભૂલ ફરી સુધારી અને કામ શરૂ કર્યું. અત્યાર સુધીમાં રૂા. ૭,૬૨,૧૮૫નું
ધિરાણ કર્યું. ઉપવાસના કારણે ૧૪ રતલ વજન ગુમાવ્યું છે. રહે છે. આપણી લોકઅદાલત આખા દેશ માટે અને વિદેશના
શરીરમાં સારી એવી નબળાઈ વર્તાઈ રહી છે. ઠીક થઈ જશે. અનેક યાત્રીઓ માટે એક આકર્ષક વિષય બની રહી છે. તેથી જ
હરિવલ્લભ પરીખ અંગ્રેજી નાઝપેપર ‘ટાઈમ્સ ઓફ ઈન્ડિયા, હિંદીના “ધર્મયુગ” અને સાપ્તાહિક સિવાગામમાં લોકઅદાલત અંગે લેખ લખાયા છે, આપને જાણીને આનંદ થશે કે આવતા મહિને ભારત સરકારના જેમ યોગ્ય અને શ્રેષ્ઠ ઉપગથી રોગ મટે તેવી જ રીતે જીવફિલ્મ ડિવિઝન તરફથી આપણી લોકઅદાલતની ફિલ્મ ઉતારવા માટેની દશા ટાળવાનું ઉત્તમમાં ઉત્તમ અને જીવતું સાધન “ભાવ” છે, તેઓએ માગણી કરી છે. .
ભાવ”ની નિરંતરતા અને ગાઢતા થતાં મનાદિકરણનું સહભેળે રાષ્ટ્રીયકૃત બેંક સાથે સંપર્ક
રૂપાંતર થાય છે અને જે કાંઇ સાધનને અભ્યાસ કરીને તેમાં પણ છેલ્લાં બે - ત્રણ વર્ષ દરમિયાન બેંકોના રાષ્ટ્રીયકરણના કારણે પણ જે “દિલ” ન હોય તો “ભાવ” તો જાગે જ કયાંથી? સેન્ટ્રલ બેંક ઓફ ઈઠિયા સાથે આપણા સંબંધ થશે. સને ૧૯૭૦- ‘હરિ, હરિ, બૂમ છે પાડે, ન દિલ તે બૂમ પાછળ છે' એમ ૭૧માં બેંકે બળદ ખરીદવા માટે ત્રણ વરસના હપ્તાવાળી રૂ. મેં ‘જીવનસાયણ'માં ગાયું છે. “દિલ” ની વાત સહુથી મોટી છે. ૧,૪,૦૦૦ની લોન આપી, જે ૨૬ ગામના ૧૧૧ ખેડૂતોને વહેંચ- ‘દિલ’ વિનાનું બધું જ શુષ્ક, વામાં આવી. આ વિસ્તારમાં બળદ એ મેટા ખર્ચવાળી જરૂરિયાત છે, . ખરેખરી ગરજ,સ્વાર્થ, જવાળામુખીની પેઠે ધગધગતી તમા , જેના કારણે ખેડૂતોને દેવામાં પડવું પડે છે અને ૧૦૦થી માંડીને તેના ઉત્કટ પ્રમાણમાં પ્રગટયા વિના તેમાં “દિલ” કદી પણ હોઈ ૩૦૦% સુધીનું વ્યાજ ભેગવવું પડે છે. આ લોન મળતાં ખેડતોને શકતું નથી અને “દિલ” હોય તે જ “ભાવ” હોઇ શકે.” ખૂબ ફાયદો થયો. પ્રથમ હપ્તાની ૧૦૦ એ ૧૦૦% વસૂલાત - જીવનવિકાસલક્ષી શ્રેયાર્થીના જીવનમાં તેથી “ભાવ” મહત્ત્વને બેંકના કોઈ પ્રયત્ન વગર ખેડૂતોએ કરી આપી. આથી પ્રેત્સાહિત
છે અને વિકાસ થવામાં “ભાવ” જ મુખ્યત્વે ભાગ ભજવે છે, થઈને સને ૧૯૭૧-૭૨ માં રૂપિયા ૫,૫૧,૧૨૫ની લેન ૯૬ ગામના
“ભાવ” ના પણ જુદા જુદા પ્રકાર છે, જુદી જુદી કક્ષાઓ છે અને
તેવું જ તેના વ્યકત થવાપણામાં પણ. પ્રત્યેક ભૂમિકાને ‘ભાવ : ૫૬૨ ખેડૂતોને વહેંચી. આથી ખેડૂતોને ઘણો લાભ થયો, સમયસર
પણ જુદો જુદે. આ મદદ મળતાં ઉત્પાદનમાં વધારો થશે ને તેથી જ આ પછાત
- “ભાવ”ની નિરંતરતા હોવા છતાં તે દેખા દેતે નથી, પરંતુ ગણાતા આદિવાસીઓએ બેંકને ૧૦૦ એ ૧૦૦% વસૂલાત આપીને
ભાવનાં જ્યારે પૂર ઊછળે છે. ત્યારે તેમાં મસ્તી ચડે છે અને એ પિતાની પ્રામાણિકતા સાબિત કરી. વ્યાજ ખાતા વેપારીઓ ઉપર “ભાવ”માં મતી પ્રગટે છે, ત્યારે તે ‘ભાવ વ્યકત લક્ષાણ તે આની બહુ મોટી અસર પડી. બેંકને આથી પ્રોત્સાહન મળ્યું. જેના
ખુમારી છે. એવા ભકતજીવનની ખુમારીને સંસારી લોક ગ્ય કારણે સને ૧૯૭૨-૭૩ માટે અમારી સાથે મળીને બંકે ૧૯૬
રીતે નહિ સમજી શકે એવું મને લાગે છે. કેટલાક લોકોને
મેં આ તે ભારે અભિમાની છે,’ એમ કહેતાં જાતજાત સાંભળેલા ગામના ૨,૨૦૦ ખેડૂતોને ૨૫ લાખ રૂપિયા વહેંચવાની જાહે
છે. જ્યાં ઊછળતા ભાવને ધ.ધ છે ત્યાં ખુમારી છે જ. જ્યાં સૂર્ય રાત કરી. તા ૨૯-૫-૭૨ ના રોજ ગુજરાત રાજયના શ્રમમંત્રી શ્રી, ઊગે છે ત્યાં પ્રકાશ છે જ, તેવું ‘ભાર' ને ખુમારી’નું લક્ષણ છે. સનતકુમાર મહેતા અને પંચાયતમંત્રી શ્રી. રતુભાઈ અદાણીના
- મેટા
જ ભકતજીવનની ખુમારી *