Prabuddha Jivan 1972 Year 33 Ank 17 to 24 and Year 34 Ank 01 to 16

SR No.: 525957
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1972
Total Pages: 294
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 37 MB

Page 185

તા. ૧-૮–૧૯૭૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
=
=
=
5 ' ઉર્દૂ ભાષા કેની છે? સિંધમાં સિંધી ભાષા નહિ, ઉર્દૂ ભાષા સર્વોપરી હેવી જોઈએ યહૂદી પણ ન હતા. આમ હિબ્રુ ભાષા જાણનારા યહૂદી થોડા હતા. એ દુરાગ્રહ કરીને સિંધને રકતસ્તાન અને અગ્નિસ્નાન કરાવનારા તેમ છતાં જ્યારે પેલેસ્ટાઈનમાંથી ઈઝરાઈલનું સર્જન થયું ત્યારે બધા ઉપ્રેમીઓની માતૃભાષા ઉર્દૂ નથી! પાકિસ્તાને ઉર્દૂને વડા પ્રધાન બેન ગુરીઅને હિબ્રુ ને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે અપનાવરાષ્ટ્રભાષા તરીકે સ્વીકારી છે, પણ પાકિસ્તાનીઓ માટે ખરેખર તે વહની હિમાયત કરી, જેથી વિવિધભાષી અને વિવિધ દેશોમાંથી ઉર્દૂ પરદેશી ભાષા છે, ‘દુશ્મન દેશ’ ભારતની ભાષા છે. પાકિ- આવનારા યહૂદી હિબ્રુ ના સૂત્ર વડે રાષ્ટ્રની માળામાં ગૂંથાઈ કસ્તાનમાં સરહંદ પ્રાંતની ભાષા ગુચ્છ છે, બલૂચિસ્તાનની બાચ છે, શકે. આ અખતરો સફળ થયા છે અને ભુલાઈ ગયેલી પ્રાચીન પંજાબની પંજાબી છે, અને સિંધની માતૃભાષા સિધી છે. ઉર્દૂ કોની હિબ્રુ ભાષા અને લિપિને નવજીવન મળ્યું છે. માતૃભાષા છે? ઉત્તર ભારતમાંથી ગયેલા ચેડા લાખ મુસ્લિમ સિવાય તે કોઈની માતૃભાષા નથી. ૧૯૬૧ની વસતિ ગણતરી પ્રમાણે
ભારતને સ્વતંત્રતા મળી ત્યારે સંસ્કૃતને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે તે સમયના સંયુકત પાકિસ્તાનમાં ૧૧ કરોડ ૪૨ લાખની વસતિ
સ્વીકારવા કેટલાકે હિમાયત કરી હતી, પરંતુ નેહરુ, સ્વપ્નદ્રષ્ટા હોવા માંથી માત્ર ૩૦ લાખ માણસોએ પિતાની માતૃભાષા ઉર્દૂ હેવાનું
છતાં તેમના પગ ધરતી પર રહેતા હતા. સંસ્કૃત પોતાની માતૃભાષા
હવાને દાવો કરાનારાની સંખ્યા હજારમાં જ ગણાતી હતી. સંસ્કૃતમાં જણાવ્યું હતું, ત્યારે ભારતમાં ૨ કરોડ ૩૩ લાખથી વધુ મણિએ પિતાને ઉર્દૂ ભાષી જાહેર કર્યા હતા, જેમાં મુરિલમ કરતાં હિંદુ
ઉત્તમ સાહિત્ય છે, દક્ષિણની દ્રવિડની ભાષાઓને બાદ કરતાં બંધારણ-વધારે હતા!
માન્ય ભાષાઓ સંસ્કૃતની પુત્રીઓ છે, દક્ષિણની ભાષાઓ પણ
સંસકૃત શબ્દોથી સમૃદ્ધ છે, તેમ છતાં સંસ્કૃત લોકભોગ્ય નથી. તેમ છતાં ઉર્દૂ માટે પાકિસ્તાનને કૃત્રિમ પ્રેમ ઊભરાઈ જાય છે તેનું કારણ એ છે કે આ ભાષા મેગલેએ હિંદી ભાષામાં ફારસી
હિંદી જેમની માતૃભાષા નથી. તેમાંથી પણ મોટા ભાગના લોકો શબ્દ ઠાંસીને અને તેને ફારસી લિપિ આપીને સરકારી ભાષા તરીકે
તે ભાંગીતૂટી બોલી અને સમજી શકે છે. આથી હિંદી રાષ્ટ્રભાષા ચલણમાં મૂકી હતી. પરંતુ એક સમૃદ્ધ અને મીઠી સાહિત્યિક ભાષા
બની. પડિત નેહરુની એ માતૃભાષા હોવા છતાં તેમણે કહ્યું હતું કે તરીકે તેને વિકસાવવામાં હિંદુઓને ફાળે મુસ્લિમે કરતાં કંઈ
હિંદી શ્રેષ્ઠ છે એવા દાવા પર નહિ પણ વધુમાં વધુ લોકોની તે માતૃઓછા નથી. આજે પણ ઉદ્દન શ્રેષ્ઠ સાહિત્યરત્ન હિંદુ છે.
ભાષા છે અથવા તેઓ તે સમજે છે, તેથી ઐતિહાસિક કારણોખરેખર તે ઉદૂ એક સંકર ભાષા છે.
સર (અને ભૌગોલિક કારણે પણ ખરાં) તેને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે
સ્વીકાર કરવામાં આવે છે. - જ્યારે પાકિસ્તાનની રચના થઈ ત્યારે, ભારતને હિંદી ભાષા
પાકિસ્તાને ઉર્દૂને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે અપનાવી તેથી ભારતના છે એવી કોઈ માન્ય ભાષા પાકિસ્તાનને ન હોવાથી ઈસ્લામના
ઘણા મુસ્લિમ પણ ઉદૂને ઈસ્લામથી અવિભાજય ગણવા લાગ્યા છે. નામે ઉર્દૂ ભાષાને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે અપનાવી લીધી, કારણ કે કોઈ પણ પ્રાંતીય ભાષા બીજા પ્રાંતે સ્વીકારે નહિ. ભારતમાં વધુમાં વધુ
- અંગ્રેજોએ બ્રિટિશ હિંદના સૈન્ય માટે શમન ઉર્દૂ ભાષા પ્રચહિંદી ભાષા પ્રચલિત છે, તેથી તેને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે અપનાવવામાં લિત કરી હતી અને તેનું સાહિત્ય પણ લશ્કર માટે છપાતું હતું તે આવી. પરંતુ પાકિસ્તાનમાં તે સમયે વધુમાં વધુ બંગાળી પ્રચલિત મેં વાંચ્યું હતું. રોમન ઉર્દુ એટલે લિપિ રોમન અને ભાષા હતી, અને બંગાળી તે “હિંદુ” ભાષા છે, જે પશ્ચિમ પાકિસ્તાન ઉર્દૂ! અલબત્ત, ફારસી, અરબી, ઉર્દુ અને મુકી લિપિ (જે બધી અપનાવે નહિ. વળી પશ્ચિમ પાકિસ્તાનમાં સિંધી, બલોચ, પુનું અરબી લિપિના પ્રકાર છે) કરતાં રોમન લિપિ વધુ વૈજ્ઞાનિક છે. કે પાંજાબીને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે બધા સ્વીકારે નહિ. આથી ઉર્દૂનું ભાગ્ય રશિયામાં મુસ્લિમ પ્રજાસત્તાક રાજયોએ પોતાની ભાષા રાખી છે, 'ઊઘડી ગયું. પાકિસ્તાની નેતાઓ ઈસ્લામ માટે જે ઉમળકો ધરાવતા પણ તુક અને ફારસી લિપિને અવૈજ્ઞાનિક ગણી રશિયન લિપિ હતા તે જોતાં તે તેમણે અરબી ભાષાને રાષ્ટ્રભાષા બનાવવી જોઈએ, અપનાવી લીધી છે. કારણ કે તે પયગમ્બરની ભાષા છે. પરંતુ જ. ઝીણા કે લિયાકત
ઉર્દૂને ઓછી ફારસી બનાવીને તથા નાગરી લિપિમાં લખીને અલી પોતે અરબી ભાષા જાણતા ન હતા અને માત્ર અંગ્રેજીમાં
ઉર્દૂ તથા હિંદી વચ્ચે સમન્વય સાધવાના પ્રયાસ પણ થયા હતા જ વાત કરતા, જ, ઝીણા અરબી જેવી અવૈજ્ઞાનિક લિપિ અને ભાષા
અને તેને હિંદુસ્તાની ભાષા તરીકે ઓળખાવવામાં આવતી હતી. ભણવા બેસે નહિ ! પાકિસ્તાનની પ્રજાને તેઓ “ઊઠાં” ભણાવી શકે
ના ભાગલાને પ્રત્યાઘાત તરીકે આજની આપણી રાષ્ટ્રભાષાને પણ અરબી ભાષા ન ભણાવી શકે.
સંસ્કૃતમય બનાવી દેવામાં આવી છે. | નવા દેશે રાષ્ટ્રભાષા કઈ અપનાવવી એ પ્રશ્ન ઈઝરાઈલ
પાકિસ્તાનના રાજકર્તાઓએ પૂર્વ બંગાળ પર ઉર્દૂ ભાષા સમકા ૧૯૪૮માં ઉપસ્થિત થયો હતો. યહૂદીઓ તે બે હજાર
લાદવાના અને બંગાળીને ઉતારી પાડવાના પ્રયાસ કર્યા હતા. તેમણે વર્ષ પહેલાં પેલેસ્ટાઈન ગુમાવીને દુનિયાના બધા ખંડમાં અને
પૂર્વ બંગાળ ગુમાવવું પડયું તેનું એક કારણ એ પણ છે. પરંતુ ઘણા દેશમાં વેરવિખેર થઈ ગયા હતા. તેઓ જયાં વસ્યા તે
તેઓ જૂની બૂરી આદત ભૂલતા નથી, નવી સારી ટેવ શીખતા દેશની ભાષા તેમણે અપનાવી લીધી હતી; જો કે યહૂદી ધર્મ
નથી. આથી તેમણે સિંધી ભાષાને ઉતારી પાડીને સિંધ પર ઉર્દૂ છોડ ન હતો.
ભાષા લાદવાના પ્રયાસ કર્યા. તેમણે સિંધમાં સિંધીઓને લઘુમતીમાં
મૂકી તેને પોતાની બહુમતી કરી દેવાના પણ પ્રયાસ કર્યા છે અને (ગુજરાતી યહુદીઓ હજુ ગુજરાતી બેસે છે.) આપણી પ્રાચીન ભાષા સંસ્કૃત છે તેમ તેમની હિબ્રુ હતી. પેલેસ્ટાઈન
કરે છે, અને કરાચી વિસ્તારમાં હવે બહુમતી ધરાવતા “નવા
સિંધીઓ” તેને સિંધથી અલગ કરવા માગે છે. 'બ્રિટિશ શાસન નીચે હતું ત્યારે અંગ્રેજોના પ્રેત્સાહનથી મુખ્યત્વે
યુરેપમાંથી યહૂદીઓ પેલેસ્ટાઈનમાં આવી રહ્યા હતા, પરંતુ તેઓ સિંધી ભાષા પણ સંસ્કૃત પર આધારિત આર્યભાષા છે. છી - બધા હિબ્રુ જાણતા ન હતી. તુક શાસનમાં પેલેસ્ટાઈનમાં એક લાખ ભાષા સિધીને એક પ્રકાર છે, ગુજરાતીને નહિ, આરબોએ સાતમા
'
" ભાણવી શકે.