Prabuddha Jivan 1972 Year 33 Ank 17 to 24 and Year 34 Ank 01 to 16

SR No.: 525957
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1972
Total Pages: 294
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 37 MB

Page 163

Regd. No. MRiin
પ્રબુદ્ધ નનું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૩૪: અંક: ૬
મુંબઈ જુલાઈ ૧૬, ૧૯૭૨ રવિવાર વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૭, પરદેશ માટે શિલિંગ: ૧૫
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નકલ ૭-૪૦ પૈસા
તંત્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ
«
જ દેશનું ગારવ પ્રેસિડન્ટ નિકસનના ખાસ પ્રતિનિધિ મિ. કોનાલી બે દિવસ વિદેશી સત્તાઓ, ખાસ કરી અમેરિકા અને રશિયા, એશિયામાં પિતાનું માટે ભારતની મુલાકાતે આવી ગયા. ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે વર્ચસ જમાવવા બહાર પડયા. એશિયાના ત્રણ મોટા દેશો, જાપાન, બગડેલા સંબંધો સુધારવાનો પ્રયત્ન કરવા આ મુલાકાત હતી એમ ચીન અને ભારત, પિતપિતાની સ્થિતિને કારણે સુરતમાં આગેવાની કહેવાય છે. શ્રીમતી ઈન્દિરા ગાંધી સિમલા હતાં. દિલ્હી આવવાનાં લઈ શકે એવું ન હતું. જાપાન સંપૂર્ણપણે અમેરિકાના તાબામાં હતાં, પણ મુલતવી રાખે અને શ્રીમતી ગાંધીને મળવા મિ. કોનાલીને હતું. ચીન ખૂબ નબળું અને આંતરવિગ્રહમાં ડૂબેલું હતું. ભારત સિમલા જવું પડયું. ઈન્દિરા ગાંધી મિ. કેનાલીને મળવા બહુ સમા અતિ વિકટ પ્રશ્ન પડયા હતા. છતાં નેહરુએ દીર્ધદષ્ટિથી ઈ તેજાર હોય તેમ ન જણાયું.
કોઈ સત્તાજૂથ સાથે ન જોડાવું એવી બિનજોડાણની વિદેશનીતિ
અપનાવી. ભારત-પાકિસ્તાન સંબંધો બગડવાનાં મુખ્ય કારણોમાં અમે
૧૯૧૭માં રશિયામાં કાતિ થઈ ત્યારે યુરોપના બધા દેશે રિકાએ વર્ષોથી ભારતના વિરોધ છતાં પાકિસ્તાનને આપેલ મેટા
અને અમેરિકાએ રશિયાને બહિષ્કાર કર્યો, તેને ચારે તરફથી ઘેરી પ્રમાણમાં લશ્કરી સહાય, સામાન્ય રીતે અને ખાસ કરી
લઈ (Blockade ) ગૂંગળાવવાના પ્રયત્ન કર્યા. રશિયામાં ભયંકર ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ દરમિયાન નિકસન ભારતવિરોધી વલણ,
આંતરવિગ્રહ હતો. લેનિન અને સ્ટેલિનનાં દઢ નિશ્ચયમાં બળ એને પરિણામે ભારતને અપાતી બંધ કરેલ આર્થિક સહાય,
અને ગમે તેવી યાતનાઓ સહન કરવાની તૈયારી ન હોત તો રશિયા વિયેટનામ યુદ્ધમાં અમેરિકાની નીતિને ભારત તરફથી થતો સખત
ટકી શકતા નહિ. એ પિતાની જ શકિતથી છેવટે તે અમેરિકાની બરાબરી વિરોધ અને રશિયા સાથે નિકટના થતા ભારતના સંબંધો છે. કરે એવી મહાસત્ત થયું.
શ્રીમતી ઈન્દિરા ગાંધી અને મિ. કોનાલી એક કલાક સુધી - ૧૯૪૯માં ચીન સામ્યવાદી થયું. ભારત કરતાં પણ વધારે એકલાં મળ્યાં. આ મુલાકાતની કઈ યાદી બહાર પડી નથી પણ વિકટ પ્રશને ચીન સમા પડયા હતા. શરૂઆતમાં રશિયાની સારી મિ. કોનાલીની પ્રેસ કોન્ફરન્સ અને ગઈ કાલે શ્રીમતી ગાંધીની
મદદ રહી. પણ રશિયાએ વર્ચસ જમાવવા પ્રયત્ન કર્યો તે માને
અસ્વીકાર્ય હતો અને છેવટ રશિયાની સહાય કાંધ થઈ. અમેરિકાને પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં થયેલ પ્રશ્નોત્તર ઉપરથી તેમની વાતચીતની
ઉગ્ર વિરોધ તો હતો જ. પણ ચીને પોતાના પગ ઉપર ઊભા રહેવાને કાંઈક માહિતી મળે છે. ભારતવિરોધી નિકસનની નીતિ વિશે શ્રીમતી જ નિર્ણય કર્યો. ખૂબ હાડમારી અને સંકટ વેઠયાં. છેવટે અમેરિકાએ ગાંધીએ મિ. કોનાલીને સ્પષ્ટ સંભળાવી દીધું હોય એમ જણાય છે. તેની મૈત્રી શોધતા જવું પડે છે. હવે જાપાન પણ તે માગે છે. વિયેટનામે યુદ્ધ વિશેની ભારતની નીતિનું સમર્થન કર્યું. પણ આશ્ચર્ય
ચીન પોતાના ભૂતકાળમાં ખૂબ ગૌરવ લે છે. તે મહાસત્તા છે
અને કોઈ પણ મહાસત્તાની બરોબરી કરી શકે એટલી શકિત છે. જનક હકીકત એ છે કે અમેરિકાની આર્થિક સહાય ચાલુ કરવા
એવી શ્રદ્ધા છે. ચાઉ એન–લાઈએ એક વિદેશી પત્રકારને થોડા બેમાંથી કોઈએ વાત ઉરી નહિ. મિ. કોનાલીએ પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં વખત પહેલાં કહ્યું : કહ્યું કે શ્રીમતી ગાંધીએ આર્થિક સહાય વિશે કાંઈ કહ્યું નહિ.
Our Socialist Country will not be controlled by શ્રીમતી ગાંધીએ પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહ્યું કે આર્થિક સહાય આપવી anyone. Those days are gone. The East wind prevails હોય તો અમેરિકાએ કહેવું હતું. મિ. કેનાલી એમ માનતા હશે over the West wind, China has stood-up. She will કે ભારત આર્થિક સહાય ચાલુ કરવા વિનંતિ કરશે. ઈન્દિરા ગાંધી
not be controlled by others. એવી વિનતિ કરવા આતુર ન હતાં. આ હકીકત ખૂબ નોંધપાત્ર છે.
પત્રકાર કહે છે : Chou summed up what is
evident up and down China; deep sensitivity about સ્વમાન અને અભિમાન એક જ સિક્કાની બે બાજુ જેવાં
China's dignity as an independent power. લાગે, પણ બનેમાં મહત્ત્વનો ફેર છે. સ્વમાનમાં લાચારી નથી
ભારતને માટે પણ આ જ હકીકત છે. ગમે તેવી હાડમારી પણ ગૌરવ સાથે નમ્રતા અને પિતાની મર્યાદાનું ભાન હોય
વેઠવી પડે તે પણ દેશનાં ગૌરવ અને સ્વતંત્રતાને આંચ આવે છે. અભિમાનમાં બેટી મહત્વાકાંક્ષા અને પિતાની શકિતનું
એવી કોઈ લાચાર સ્થિતિમાં મુકાવું નહિ. પશ્ચિમની સત્તાઓ અથવા વધારે પડતું માપ આંકી સામાને ઉતારી પાડવાની વૃત્તિ હોય છે.
રશિયા અને ચીન અને જાપાને પણ સમજી લેવું જોઈએ કે ભારત ભારતને આર્થિક સહાયની ઘણી જરૂર છે. તે બિનશરતી,
ગરીબ હોવા છતાં એક મહાન દેશ છે, તેને ભવ્ય ભૂતકાળ છે, દેશના હિતમાં જ મળતી હોય તે તે આવકારપાત્ર છે. પણ આર્થિક
ઉજજવળ ભાવિ છે. ચિતા કરાવે એવાં ઘણાં પરિબળ હોવા છતાં, સહાયને કારણે કોઈના તાબેદાર થવું પડે અથવા પોતાના સિદ્ધાંતને
નિરાશાને કોઈ સ્થાન નથી. દેશને આવી શ્રદ્ધા આપવા ઇન્દિરા ભેગ આપ પડે તો એવી સહાય જતી કરવી પડે.
ગાંધીને પ્રયત્ન છે. પ્રજાની, પૂરે સહકાર અને ભોગ આપવો પડે બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી એશિયામાંથી બ્રિટન, ફ્રાંસ અને ડચનાં તે માટે તૈયારી હોવી જોઈએ. સામ્રાજયો સંકેલાયાં અને એશિયાના દેશ સ્વત્ર થયા ત્યારે બીજી ૧૩-૭-૭૨
ચીમનલાલ ચકુભાઈ