Prabuddha Jivan 1972 Year 33 Ank 17 to 24 and Year 34 Ank 01 to 16

SR No.: 525957
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1972
Total Pages: 294
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 37 MB

Page 157

તા. ૧-૭–૧૯૭૨
પ્રબુદ્ધ જીવન.
લોકોને પ્રમાણિકતાના અને સજજનતાના સમાચાર વાંચવામાં નહિ ડેન્ટીટી ગુમાવી બેઠેલા જુઓ અને પછી જથ્થાબંધ રીતે તારણ કાઢી પણ દુરાચાર અને દુર્જનતાના અહેવાલમાં વધુ રસ પડે છે. નાંખે તે બરાબર નથી. અમારે ગામડે આવે ત્યાં પૂરેપૂરું સ્વત્વ
યાત-નિકાસ નિયામકની કચેરીમાં તે તમામ કર્મચારી લાંચિયા ધરાવનારી ધીંગી અને તંદુરસ્ત પ્રજા તમને જોવા મળશે.” જ હોય તેવી એક માન્યતા ઘર કરી ગઇ છે. મુંબઈની જ એક દંભી લોકો હશે અને આઈડેન્ટીટી ગુમાવી બેઠેલી વ્યકિતઓ કચેરીમાં આ માન્યતાને તેડનારા અમલઘર અને કારકુન છે. એક હશે. પણ તે આંગળીને વેઢે ગણાય તેટલી જ હશે. એક બે નજરે અમલદાર તે પૈસાના અભાવે તેની પત્નીની પૂરતી દવા પણ લઇ ચઢી જાય અને તેમને દંભ કે તેમની સત્વહીનતા તમારા મગજ શકયા નહોતા. અંધેરીમાં (મુંબઈ) રહેતા એક પ્રમાણિક આબકારી ઉપર બહુ ચેટ કરી જાય એટલે તેની હાજરી વિશે તમે બહુ ગાજવા જકાતમાં ઈન્સ્પેકટર ગુજરી ગયા ત્યારે તેની મરણોત્તર ક્રિયા માટે
માંડો અને તમારા હાથ જે વર્તમાનપત્રના તંત્રી સુધી પહોંચતા
હોય તો તે દંભ વિશે લેખ, લખે તે છપાય પણ ખરે અને એ પૂરતા પૈસા મળ્યા નહોતા. ભ્રષ્ટાચાર માટે પકડાયેલા મુંબઈના પોલિસ
એકપક્ષી મત સમાજનું બેટું ચિત્ર ઉભું કરે છે. ખાતામાં એક પ્રમાણિક વ્યકિતનું નામ આપવાની લાલચ રોકી
વર્તમાનપત્રમાં છપાતા અહેવાલ જેટલો સમાજનો સ્તર નીચે શકતી નથી. એન્ટી કરપ્શન બ્યુરોના પલિસ અધિકારી શ્રી. મહાજન
ગયે નથી. બહુ ઝડપથી જેને પૈસા મળી ગયા છે અને પછી તેમણે સાહેબ હજારો રૂપિયાની લાલચ વચ્ચે અડીખમ જીવી રહ્યા છે. મહા
પ્રદર્શનકારી ખર્ચ કર્યા છે તે વર્ગ થોડાક કચરા જેવું છે. તે પ્રદલક્ષ્મી રેસની સિમમાં તેને રૂા. એક લાખની લાંચ માટે પણ ઓફર
ર્શનથી ભરમાયેલે બીજો ઉરચ-મધ્યમવર્ગ છે જે અવારનવાર આ થાય છે. આવી લાંચ તેમણે ઘણી વખત હુકરાવી છે તેમ ગેરકાયદે
કચરામાં ઉમેરો કરતા હોય છે. પણ તે ભારતની છપ્પન કરોડની સર રેસનું બેટિંગ લેતા બુકીઓ કહે છે.
વસતિમાં અતિ શુલ્લક સંખ્યા ધરાવે છે. રૂ. ૩૦૦થી રૂા. ૫૦૦ના આ જૂજ, જાણીતા દાખલાઓ ઉપરાંત ઘણા અજાણ્યા પ્રામાણિક
પગાર વડે જ મને પૂરો કરીને મહિને રૂા. ૧૦ થી રૂા. ૨૦ બચામાણસ હશે અને ખંતથી પોતાની ફરજ બજાવતા હશે. સમાજના
વતો એક મોટો વર્ગ હજી જીવે છે. એ વર્ગ મફત છાપું વાંચતે નથી. દરેક સતરમાં પ્રમાણિક માણસે હજી જીવન સાથે સંઘર્ષ કરીને જીવી
સારું છાપું વેચાતું લે છે. તેના પુત્ર માટે કરી જોઈતી હોય તો રહ્યા છે. ટૂંકી આવકમાં અનેક લાલચને કુકરાવતા આ મધ્યમવર્ગના
સીધે રસ્તે અરજી કરાવે છે પણ લાગવગની કોશિષ કરી શકતો સંધર્ષ, વર્તમાનપત્ર માટે કદી પણ સમાચારને વિષય બની શકતો
નથી. નાટક કે સિનેમા માટે તે મફત પાસ મેળવવાની ઝંઝટમાં. નથી. એ વર્ગને એવી ખેવના યુ નથી કે તેની પ્રમાણિકતાને કોઈ
પડતો નથી. પિતાના પૈસાથી મહિને એકાદ સિનેમા જોશે અગર બિરદાવે. ટૂંકા પગાર, કપરા સંયોગે અને સાંકડા ઘરમાં રહીને તેમાં
બિલકુલ નહિ જુએ. તેને લગ્નની કંકોતરી મળે છે ત્યારે તે મુંઝાય મોટું મન રાખી શકતો હોય છે. ભ્રષ્ટ થવાની લાલચ સામે ઝઝુમવાના
છે પણ રૂ ૩ ને રૂ ૫ને ચાંદલો આપીને તે સંતોષ અનુભવે છે. પૂરા બળ સાથે એ મધ્યમ વર્ગ જીવી રહ્યો છે. ભારતની નૈતિકતાની
રૂા. ૫ની ભેટવાળું પાર્સલ રૂ. ૫૦નું દેખાય તે દભ તે કરતો કરોડરજજુ જેવો આ વર્ગ લઘુમતિમાં નથી. સદ્ભાગ્યે એ હજી બહુ- નથી. આ વર્ગવાળાને પુત્ર પરીક્ષામાં બેઠા પછી તે પરીક્ષક પાસે મતિમાં છે. વર્તમાનપત્રોમાં ભ્રષ્ટાચાર અને લૂંટફાટ કરતાં મુઠ્ઠીભર માર્ક મૂકાવા જતો નથી. પરીક્ષાનું પરિણામ આવે તેને આગલે. ના વર્ગ કરતાં પ્રમાણિકતા આચરતા મધ્યમવર્ગ ઘણો મોટો છે.
દિવસે વર્તમાનપત્રોમાં લાગવગ લગાવીને અગાઉથી નંબર જાણવાની
પણ આતુરતા રાખતું નથી. આ વર્ગ સંઘર્ષ સામે ઝઝુમવાનું બળ ધરાવે છે ત્યાં સુધી આપણા
તે આચાર્ય રજનીશ કે કૃષ્ણમૂર્તિની સભાઓમાં જતો નથી. હા, દેશનું રાજકીય, આર્થિક કે સામાજિક માળખું તૂટવાનું નથી. પણ
તે શંકર મંદિરે કે ઉપાશ્રયમાં જાય છે ખરે. બહુ ભીડ પડે ત્યારે એ મધ્યમવર્ગ જબરા ઝંઝાવાત સામે ઝુમે છે ત્યારે તેને મજબૂત
તે ઈષ્ટ દેવતાની માનતા કરી લેતા હોય છે. ગરમીની મોસમમાં બનાવવાને બદલે સરકાર અને આસપાસને ભ્રષ્ટ સમાજ તેને નબળો પાડવા અહર્નિશ કોશિષ કરતો હોય છે.
તે હિલસ્ટેશન જ નથી પણ તેના વતનને ગામડે જાય છે ત્યારે ઈ વિદેશી પત્રકાર હોય કે આપણા દેશને લેખક હોય તે ગામડાને દૂર દૂરના સગા માટે રૂપિયા દોઢ-રૂપિયાની મિઠાઈનું પડીકુ ઉપલી સપાટીને કચરો જોઈને જ સમાજના સમગ્ર સ્તર વિશે જરૂર લઈ જાય છે. કેરીની મોસમમાં તે રોજ કેરી ખાતે નથી પણ અનુમાન બાંધીને તે ચૂમાજની અનૈતિકતા અને દંભ ઉપર પ્રહારો અઠવાડિયે બે ત્રણ વખત કેરી ખાય ત્યારે છોતરાં અને ગેટલાં લવકરે છે. કેન્દ્ર સરકારના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન શ્રી. દિનેશસિંઘે એક સાપ્તા- સ્થિત રીતે કચરાપેટીમાં નાંખે છે. સમૃદ્ધવર્ગની માફક તે ત્રીજે હિક શરૂ કર્યું છે. તેમાં “હિપોક્રસી ઈન ઈન્ડીયા” એ વિષય ઉપર માળથી ગેટલાને રોજ અવ્યવસ્થિત રીતે ફગાવતો નથી. લાગવગ ત્રણ ભારતીય લેખના મંતવ્યો છાપ્યાં છે. . કૈલાસ વાજપેયી, લગાવીને રેલવેની ટિકિટ બુકીંગ તે કરાવી શકતો નથી. એક નાનાશ્રીમતી નયનનારા સહગલ અને શ્રીમતી સરોજીની અબ્રાહમ–એ કહે લધુમતિને વર્ગ આ બધી તીકડમબાજી કરતો હોય છે. અને ત્રણેય લે " ને ભારતીય જનજીવનમાં જ્યાં ત્યાં દંભ જ દષ્ટિગોચર તેથી જ તીકડમબાજી કરતે વર્ગ આગળ રહે છે અને સૌની નજરે થાય છે. આ લેખ ના મોભા પ્રમાણે તે દિલ્હીના ઉરચ સ્તરમાં ચઢતા હોય છે. પ્રમાણિક વર્ગ પાછળ પડી જાય છે એટલે તે કયાંય વધુ મતા હોય તે બનવાજોગ છે. દિલ્હીની પંદર લાખની વસતિમાંથી દેખાતો નથી. તેને આગળ આવવામાં બહુ રસ નથી. તેના સંઘર્ષમાં પંદર જેટલા દંભી રાજપુરુ કે અમલદારોને આ ત્રણ લેખોએ તે મસ્ત હોય છે. પરંતુ તીકડમબાજી કરતો વર્ગ કપડામાં, રહેવામાં, જોઈ નાંખ્યા હોય તો પણ દેશમાં વ્યાપક દંભ પ્રસરી ગયો છે તેમ ખાવામાં, પીવામાં અને જીવનની દરેક પ્રવૃત્તિમાં તેની સમૃદ્ધિ લખવા માટે તેમના મગજને ખોરાક મળી જ રહે, પરંતુ દિલહીંના
પ્રદર્શન કરે છે ત્યારે તે આ પ્રમાણિક પુરુષની વિડંબના કરતા હોય બાકીના ૧૩૦૮૫૦૦ માણસે નિર્દભી છે અને સીધું સાદું જીવન છે. કારણ કે તેની પત્ની અને તેને જુવાન પુત્ર આ પ્રદર્શનથી જીવી રહ્યા છે તે વાત આ લેખકો સ્વીકારી લે તે કદાચ તેમને અંજાઈ જઈને તેને તિકડમબાજી કરવા પ્રેરશે એવો તેને ભય હોય લેખ બહુ રોચક પણ ન બને.
છે. પ્રભુકૃપાથી મોટે ભાગે આ મધ્યમવર્ગ પ્રદર્શનથી જાતે નથી. - તાજેતરમાં મુંબઈમાં કાંદિવલી ખાતે એક સાહિત્ય સમારોહ એના પ્રમાણિક શહથી તે ચળ નથીઆ દષ્ટિએ આપણામના જિયો હતો. તેમાં એક વકતાએ ફરીયાદ કરી હતી કે આજનો જે અઢળક ધન ખર્ચી શકે છે તેમની ફરજ છે કે આ પ્રમાણિક લેખક પિતાની આઈડેન્ટીટી (સ્વત્વ-ઓળખ) ગુમાવી બેઠો છે. આ વર્ગ તેના રાહથી ન ચળે તેવું વર્તન રાખવું જોઈએ. તેમ નહિ થાય તો વિધાન સામે શ્રી દર્શક (શ્રી મનુભાઈ પંચોળી)એ જબરે વિરોધ ઉઠાવ્યો કચરાની ઉપલી સપાટી વધતી જશે અને નિર્મળ પ્રવાહ વધુને વધુ હતો. શ્રી દર્શકે કહ્યું “ભાઈ, તમે મુંબઈમાં બે ચાર માણસને આઈ- દુષિત થતો જશે.
-કાન્તિ ભટ્ટ