Prabuddha Jivan 1972 Year 33 Ank 17 to 24 and Year 34 Ank 01 to 16

SR No.: 525957
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1972
Total Pages: 294
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 37 MB

Page 14

૨૩૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૧-૧૯૭૨
3 ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધનાં પરિણામ 55 યુદ્ધ બધી રીતે ભયંકર વસ્તુ છે, અતિ વિનાશકારી છે. મળતે નહિ. કાશમીરના મુસલમાન માં પણ પાકિસ્તાન તરફી વલણ છતાં માણસમાં જ્યાં સુધી સ્વા, લોભ અને સત્તાલુપતા છે સારા પ્રમાણમાં હતું. હવે એમ માનવાને કારણ છે કે કાશ્મીરના ત્યાં સુધી, યુદ્ધ કેટલીક વખત અનિવાર્ય બને છે. યુદ્ધના અનિષ્ટ- પ્રશ્નને કાયમી ઉકેલ આવવો જોઈએ. પશ્ચિમ પાકિસ્તાનને કોઈ ભાગ માંથી ઈષ્ટ પરિણામ પણ આવે છે. God fulfils himself આપણને જેતે નથી. પણ પશ્ચિમની સરહદ હવે છેવટ નક્કી થઈ in many ways. ઈશ્વરની અકળ લીલામાં સંહારથી પણ સર્જન જવી જોઈએ. પાકિસ્તાન કે દુનિયાના બીજા દેશો વાસ્તવિકતાની થાય છે. પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધને પરિણામે જુલમી ઝારશાહીને અંત અવગણના હવે કરી નહિ શકે. આવ્ય; એસ્ટ્રેિલિયન સામ્રાજ્ય ગયું અને પૂર્વ યુરોપના દેશે આ રીતે ૨૫ વર્ષથી સતાવતી આંતરિક અને બાહ્ય યાતનાઓને સ્વતંત્ર થયા, એમન (ટક) સામ્રાજ્ય ગયું અને આરબ દેશો અંત આવશે એવી આશા બંધાય છે. સ્વતંત્ર થયા. બીજા વિશ્વયુદ્ધને ટાળવા નેવિલ ચેમ્બરલેને મ્યુનિકમાં રાષ્ટ્રીય સુદઢતા ઉપરાંત, આ યુદ્ધમાં આંતરરાષ્ટ્રીય પરિણામો હિટલરને લગભગ શરણાગતિ કરી પણ ટાળી ન શકાયું. નાઝીવાદ પણ અતિ મહત્ત્વનાં છે. આપણા દેશ એશિયામાં અને દુનિયા માં અને ફાસીવાદને અંત લાવવા કદાચ બીજો કોઈ માર્ગ ને હતે. તેને હોવું જોઈએ તેવું અગ્રસ્થાન પ્રાપ્ત કરે છે. આપણા પડોશી બીજા વિશ્વયુદ્ધથી બ્રિટન, ફ્રાન્સ, જર્મની અને બીજી યુરોપીય નેપાલના રાજા મહેન્દ્ર પિતાની મહત્ત્વાકાંક્ષામાં ભારત સાથેના નેપાલના સત્તાઓના સામ્રાજ્ય ખતમ થયા અને સંસ્થાનવાદને નાશ થતા, સદીઓના સંબંધ અને ભૌગોલિક પરિસ્થિતિને અવગણી, ચીન, એશિયા - આફ્રિકાના દેશે મુકત થયા.
પાકિસ્તાન અને અમેરિકા સાથે રમત રમી રહ્યા હતા. નેપાલ ૧૪ દિવસનું ભારત - પાકિસ્તાન યુદ્ધ, માત્ર ભારત, પાકિ- સાથે આપણે મૈત્રીભર્યા સંબંધ રાખવા બધા પ્રયત્ન કર્યા છે. સ્તાન અને બંગલા દેશ માટે જ નહિ પણ દુનિયા માટે ઈતિહાસનું નેપાલની પ્રજા અને રાજા મહેન્દ્ર પલટાયેલા સંજોગો બરાબર સમજશે એક સીમાચિહ્ન છે. ૧૯૪૭ અને ૧૯૬૫ માં પાકિસ્તાની એમ આશા રાખીએ. આપણા બીજ પડોશી રાજ સિલોન અને આક્રમણને આપણે નિષ્ફળ બનાવ્યું. આ યુદ્ધથી માત્ર પાકિસતાનની બર્મા તથા આફ્રિકા તથા મધ્ય પૂર્વના દેશોએ પિતાની વિદેશ નીતિની હાર થઈ એટલું જ નહિ પણ બીજા ઘણાં વ્યાપક અને દૂરગામી પુનર્વિચારણા કરવી પડશે. પરિણામે નિપજશે. બંગલા દેશને મુકિત મળી અને ૯૦ લાખ અમેરિકની વિદેશ નીતિમાં મોટો પલટો આવી રહ્યો છે. નિક્સને શરણાર્થીઓને બીજો આપણા ઉપરથી ઓછા થશે તે તાત્કાલિક ભારતને અવગણી ચીન સાથે મૈત્રીભર્યા સંબંધ કરવાનું નક્કી કર્યું. છે. પરિણામ છે. આ યુદ્ધનું બીજ તે દેશના ભાગલા થયા ત્યારે રપાયેલું આ યુદ્ધને પરિણામે હવે ભારતની અવગણના થઈ શકે તેમ નથી. એમ કહેવાય. હિન્દુ અને મુસલમાન બે ભિન્ન પ્રજા છે અને એશિયામાં ચીન એકજ મહાસત્તા નથી. એશિયાના દેશે આ હકીસાથે રહી જ ન શકે એવા ખેટા પાયા ઉપર પાકિસ્તાનને જન્મ કતની નોંધ લીધા વિના રહી શકે નહિ. થશે. એક જ ધર્મના લોકો સાથે રહી શકે એવી માન્યતા ફેલાવી, આ રીતે, રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે આ યુદ્ધની અસર ધર્મઝનૂન પેદા કર્યું. બ્રિટનની Divide and rule ની નીતિએ આ વ્યાપક છે. આઝાદી પછી ૨૫ વર્ષ શેટીના કઢયા. હવે એક નવો ઝનૂનને પોષણ આપ્યું. આઝાદી પ્રાપ્ત કરવા આ માન્યતાઓ બેટી છે યુગ શરૂ થાય છે. દેશભરમાં ઉત્સાહ અને વિશ્વાસનું વાતાવરણ છે. એમ જાણવા છતાં ભાગલા સ્વીકારવા સિવાય માર્ગ ન હતા. વેરઝેરમાં ૧૨-૧-૭૨
ચીમનલાલ ચકુભાઈ જન્મેલ પાકિસ્તાને વેરઝેરની જવાળાએ બીજા ૨૫ વર્ષ સુધી
પ્રકીર્ણ ને ધ << ભભૂકતી રાખી. આ આગ બુઝાવવા ભારત, બંગલા દેશ અને પાકિસ્તાનને એક વખત ભારે કિંમત ચૂકવ્યા વિના છૂટકે ને
આગામી ચૂંટણીઓ હતો. લૉર્ડ માઉન્ટબેટને ૧૧મી જાન્યુઆરીએ એક સમારંભમાં રાજ્યોની ધારાસભાની ચૂંટણીમાં ફેબ્રુઆરી માસમાં કરવાનું લંડનમાં કહ્યું:
જાહેર થયું હતું. ત્યાર પછી ત્રીજી ડિસેમ્બરે પાકિસ્તાને યુદ્ધ શરૂ We accepted partition rather than go on without કર્યું. અને દેશમાં કટોકટી જાહેર થઈ એટલે આ ચૂંટણીએ, બધા transfer of Power but I always regretted it and never ' રાજકીય પક્ષોની સંમતિથિી. એક વર્ષ મુલતવી રાખવાનું નક્કી થયું. more so than at this moment.
યુદ્ધ ધાર્યા કરતાં વહેલું પૂરું થયું અને શિયાળામાં ચૂંટણીઓ કરવાને આપણે બિનસાંપ્રદાયિકતાને સિદ્ધાંત હંમેશ સ્વીકાર્યો છે.
હજી સમય હતો એટલે માર મહિનામાં ચૂંટણી કરવાને ફરી બંગલા દેશે હવે સ્વીકાર્યો છે. આશા રાખીએ કે પાકિસ્તાનની પ્રજાને
નિર્ણય થયો. યુદ્ધ શરૂ થયું તે પહેલાં શાસક કોંગ્રેસની સ્થિતિ સબળ પણ ભાન આવશે અને સ્વીકારશે અને કાયમી શાતિ થશે.
થતી રહી હતી. યુદ્ધમાં થયેલ પૂર્વ વિજ્યથી શાસક કેંગ્રેસની સ્થિતિ દેશના ભાગલા પછી પણ ભારતમાં છ કરોડ મુસલમાને
લગભગ બિનહરીફ બની છે. પણ એ યાદ રાખવું જોઈએ કે આ રહ્યા. હિન્દુ-મુસ્લિમ પ્રશ્ન સળગતે રહ્યો. કોમી રમખાણો વખતો
વિજ્ય કઈ એક રાજકીય પક્ષને નથી, સમસ્ત પ્રજાને છે. વખત થતા રહ્યા. મુસ્લિમ કોમવાદ અને હિન્દુ કોમવાદ પષતા
શ્રીમતી ઈદિરા ગાંધીનું અપ્રતિમ નેતૃત્વ છે, તેને લાભ શાસક રહ્યા. ભારતના મુસલમાને પ્રત્યે શંકાની દષ્ટિ રહેતી. તેમાંના કેટલાકની
કેંગ્રેસને મળશે. બીજા રાજકીય પક્ષો વામણાં થયા છે. સંસ્થા વફાદારી અન્યત્ર હતી, બંગલા દેશમાં લગભગ એક કરોડ હિ- દુએ કેંગ્રેસ લગભગ ભૂંસાઈ ગઈ. સ્વતંત્ર પક્ષ નામને રહ્યો છે. કાંઈ સલામત ન હતા. આ યુદ્ધને પરિણામે ભારત, પાકિસ્તાન અને પણ હરીફાઈ કરી શકે એવા પક્ષો હોય તે જનસંઘ અને સામ્યબંગલા દેશની પ્રજાના માનસમાં પાયાને ફેરફાર થશે. રાષ્ટ્રીય એકતા વાદી સંજોગે એવા ઉત્પન્ન થાય કે જ્યાં પ્રભાવશાળી અને સુદઢ થશે. ભૂલ સમજાશે.
આંજી નાખે એવું નેતૃત્વ હોય અને તેને કારણે એક પાનું જ - કાશ્મીરને પ્રશ્ન પણ આ માન્યતા ઉપર સળગતો રહ્યો હતો. અથવા એક વ્યકિતનું જ શાસન થાય અને તે શાસન પ્રજાહિતકારી મુસ્લિમ બહુમતિ છે માટે કાશ્મીર પાકિસ્તાનમાં જવું જોઈતું હતું. હોય તે, અનિવાર્ય હોય ત્યાં સુધી સહી લેવું પડે. રામને નામે પત્થર દુનિયાના ઘણાં દેશો પણ એમ માનતા અને કાશ્મીર અંગે આપણને ટેકે તરે ત્યારે પણ પત્થર એ તે પત્થર જ રહે. શાસક કેંગ્રેસની જવાબ