________________
તા. ૧૬-૪-૧૯૭૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
હિ૭
-
પ્રકીર્ણ નોંધ
જાણીતા હોમિયોપેથીક તબીબ સ્વ. ડૉ. સુબોધભાઈ મહેતા
નિર્વાણ થયું ત્યારે ભગવાન મહાવીરની ઉંમર ૫૫ વર્ષની મુંબઈ શહેર અને પરાંઓમાં જેમની ખ્યાતિ અને લોક
હતી અને ૪૫ વર્ષ સુધી બન્ને સમકાલીન હતા. ભગવાન પ્રિયતા પ્રસરેલી હતી એવા સેવાભાવી હોમિપેથિક તબીબ ડે.
બુદ્ધની ઉમર ૮૦ વર્ષની અને ભગવાન મહાવીરની ઉમર સુબોધભાઈ મહેતાનું તા. ૨૯-૩-'૭૦ના રોજ ખારના તેમના નિવાસ
૭૨ વર્ષની હતી. સ્થાને દશ દિવસની માંદગી બાદ ૬૮ વર્ષની ઉંમરે અવસાન થયું નિર્વાણના અનુસંધાનમાં વિચાર કરતાં ઈ. સ. ૧૯૫૬ માં છે. ર્ડો. સુબોધભાઈ મહેતાના અવસાનથી હજારો દર્દીઓને કુશળ ભગવાન બુદ્ધના નિર્વાણને ૨૫૦૦ વર્ષ પૂરાં થયાં અને ઈ સ. ૧૯૭૩ હોમિયોપેથિક તબીબ અને સમાજને આદર્શ સેવકની ખેટ પડી મ ભગવાન મહાવીર નિર્વાણને ૨૫૦૦ વર્ષ પૂરાં થશે. આ રીતે બુદ્ધની છે. ભૌતિક સુખ પાછળ ઘેલા બનનારાઓની આ દુનિયામાં ડે. ૨૫૦૦ મી નિર્વાણતિથિ વર્ષો પહેલાં ઊજવાઈ ગઈ અને ભગવાન સુબોધ મહેતા એક એવા કર્મયોગી હતા, જેમણે માનવજાતની ભૂક મહાવીરની ૨૫૦૦ મી નિર્વાણતિથિ ૧૯૭૩ ની સાલમાં ઊજવવામાં સેવાને જ પિતાનું જીવન ધ્યેય બનાવ્યું હતું. ડે. મહેતા પ્રારંભમાં આવશે. ભગવાન બુદ્ધની જન્મ તથા નિર્વાણ તિથિ વૈશાખ સુદ એમ માનતા કે એકસરખી દેખાતી ગોળીઓ વિવિધ રોગે મટાડી ૧૫ છે અને ભગવાન મહાવીરની જન્મ તિથિ પૌત્ર સુદ ૧૩ છે શકે નહીં. પણ તેમના પિતા પર જ પ્રયોગ કરતાં તેમને હોમિ- અને નિર્વાણતિથિ આજે વદ અમાસ છે. પેથિક દવાઓમાં અખૂટ શ્રદ્ધા બેઠી. આ દવાઓ તેમણે અસંખ્ય આ સંબંધમાં શ્રી દલસુખભાઈ પિતાના પત્રમાં સવિશેષ દર્દીઓ પર અજમાવવાની શરૂઆત કરી અને તે પણ બદલાની કશી જણાવે છે કે “આ બધી સાલે સાંપ્રદાયિક પરંપરા મુજબ છે. આશા રાખ્યા વગર!
પરંતુ આજના ઐતિહાસિક ભગવાન મહાવીર અને ભગવાન બુદ્ધના ખાર ખાતેના તેમના નિવાસસ્થાને તેઓ રોજે ૩૦૦થી ૪૦૦ જન્મના રામય વિષે એકમત નથી. આ અંગે અનેક મત પ્રચલિત જેટલા દર્દીઓને દવા આપતા હતા. કોઢ, પથરી, કમળે તથા બીજા
છે. પણ પરંપરા મુજબ જે સમયને આપણે માનીએ છીએ તે સમયને અનેક દર્દીથી પીડાતાં અસંખ્ય દર્દીઓને તેમણે હોમિયોપેથિક
વળગી રહીએ છીએ. તેથી તે સમય મેં ઉપર જણાવ્યું છે. આની દવાઓ વડે સાજા કર્યા હતા. ડે. મહેતા એમ માનતા હતા કે અણુવિજ્ઞાનને ઉપયોગ
વિસ્તૃત ચર્ચા માટે મુનિશ્રી નગરાજનું “આગમ અને ત્રિપિટક” હૅમિયોપેથિક દવાઓમાં પણ થઈ શકે. ભારતે હવે અણુયુગમાં પુસ્તક જેવું ઘટે. પ્રવેશ કર્યો છે. પણ આ ક્ષેત્રે થઈ રહેલાં સંશોધનના કંઈ નક્કર ઉપાધ્યાય શ્રી અમરચંદ્રજી મહારાજનું કરવામાં આવેલું બહુમાન પરિણામ આવે તે પહેલાં જ . મહેતાએ આપણી વચ્ચેથી વિદાય લીધી છે.
સ્થાનકવાસી સંઘના ઉપાધ્યાય શ્રી અમરચંદ્રજી કવિના નામથી ગુજરાત યુનિવર્સિટીના ઉપ-કુલપતિ
પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકો સુપરિચિત છે. તેમણે ગયા ફેબ્રુઆરી
માસમાં પોતાના દીક્ષાર્યાયનાં ૫૦ વર્ષ પૂરાં કર્યા. આજે તેમની શ્રી ઉમાશંકર જોષીને હાર્દિક અભિનન્દન
ઉંમર ૬૫ વર્ષની છે. એમનું ગયા માર્ચ માસની ૧૩મી તારીખે ભારશ્રી ઉમાશંકર જોશીને પરિચય આપવાની જરૂર નથી. ગુજ
તના મહાઅમાત્ય શ્રીમતી ઇન્દિરા ગાંધીના પ્રમુખપણા ની ન્યુ રાતના આ મહામના કવિવરને કોણ નથી ઓળખતું? જણાવતાં
દિલહી ખાતે દિક્ષા પર્યાયના પૂરાં થયેલા ૫૦ વર્ષને અનુલક્ષીને આનંદ થાય છે કે તાજેતરમાં ભારત સરકાર તરફથી કેન્દ્રસ્થ
મુનિ સુશિલકુમારની આગેવાની નીચે જાહેર રીતે બહુમાન કરવામાં રાજયરાભાના એક સભ્ય તરીકે તેમની નિમણુંક કરવામાં આવી
આવ્યું હતું. આપણો સર્વના આ મનીષી મહાપુરુષને હાર્દિક હે છે. આ નિમણુંકથી ભારત સરકારે Eમાત્ર ભાઈ ઉમાશંકરનું
અભિનન્દન અને અંતરની શુભેરછા હો ! નહિ પણ, આપણા ગુજરાતનું ગૌરવ કર્યું છે. ઉત્કર્ષના એક પછી
તેમને વિશેષ પરિચય આપતાં ‘જૈન' પત્રના તંત્રી યથાર્થ એક સીમાચિહ્ન સર કરતા ઉમાશંકરે આ એક નવું અને અતિ
રીતે જણાવે છે કે, મહત્ત્વનું સીમાચિહન સર કર્યું છે. આજના મેલા અને ડોળાયેલા
“સ્થાનકવાસી સંઘમાં તે તેઓનું સ્થાન સાવ અનોખું રાજકારણમાં ઉમાશંકર જેવી સરળ અને સૌમ્ય વ્યકિતને પિતાને છે જ. ઉપરાંત સામાન્ય જનસમૂહમાં પણ તેઓ ઘણું આદર માર્ગ કરતાં મુશ્કેલી પડશે એવી ભીતિ રહે છે. બીજી બાજુએ આજના અને બહુમાનભર્યું સ્થાન ધરાવે છે અને એનું કારણ છે એમની રાજકારણને સ્વચ્છ કરવામાં ઉમાશંકર જેવી વ્યકિત ઘણે ઉપયોગી
ઉદારતા, સત્યને શોધવા અને સ્વીકારવાની વિશિષ્ટ દ્રષ્ટિ અને કોઈનું ભાગ ભજવી શકે એમ પણ લાગે છે. ભાઈ ઉમાશંકરને આ રાજ- ભલું કરવાની કરણાપરાયણ મનવૃત્તિ. કીય ક્ષેત્રે સીધે પ્રવેશ સ્વપકલ્યાણસાધક બને, તેમના હાથે
તેઓએ જૈન શાસ્ત્રો ઉપરાંત અન્ય ધર્મશાસ્ત્રોનું પણ ગુણઆ ઉન્નત આરોહણ દ્વારા દેશની અનેક સેવાઓ સધાતી રહે અને
ગ્રાહક અને સત્યચાહક વિશાળ દષ્ટિથી અધ્યયન કર્યું છે. જ્યાં કયાંયથી આજના સિન્ડીકેટ-ઈન્ડીકેટની ચકાવામાં ન ફસાતાં, કોઈ નવા પ્રસ્થાનના તેઓ નિર્માતા બને એવી આપણે તેમના વિશે આશા અને શ્રદ્ધા
પણ સાર ગ્રહણ કરવાને એમને સહજ સ્વભાવ છે. કેટલીક વખત સેવીએ ! અને આ માટે તેમને ચિરાયુષ્ય, સુદઢ આરોગ્ય અને પહેલાં એમણે સંપાદિત કરેલ અંકિત ત્રિવેણી નામે દળદાર ગ્રંથ કે અનપમ સામર્થ્ય પ્રાપ્ત થાય એમ પરમાત્માને પ્રાર્થના કરીએ! જેમાં જૈન, બૌદ્ધ અને હિંદુ એ ત્રણે ધર્મશાસ્ત્રોમાંથી વીણેલાં સુવાભ. મહાવીર અને ભ. બુદ્ધની જન્મ તથા નિર્વાણની સાલ વિશે સ્પષ્ટતા કરી એનાં હિંદી અનુવાદ સાથે આપ્યાં છે, તે તેનાં શાસ્ત્ર
મિત્રને પૂછતાં માલૂમ પડે છે કે ભગવાન મહાવીર અને ધ્યયનની આવી વિશિષ્ટ દષ્ટિને ખ્યાલ આપી શકે એમ છે. ભગવાન બુદ્ધની જેમ તથા નિર્વાણની સાલ અંગે ઘણી સ્પષ્ટતા
“તેઓ ઉચ્ચકોટિના લેખક, હૃદયસ્પર્શી વકતા અને હૃદયંગમ પ્રવર્તે છે. આ સંબંધમાં પ્રાધ્યાપક દલસુખભાઈ માલવણિયાને પૂછતાં તેમાં નીચે મુજબની માહિતી આપે છે:
વિતાના સર્જક છે. એમની વાણી અને કલમમાંથી તેમ જ એમના જન્મ : ભગવાન મહાવીર ઈ. પૂ. ૫૯, ભગવાન બુદ્ધ ઈ. પૂ.
જીવનમાંથી પણ નિરંતર માનવતા, સંસ્કારિતા અને ધર્મભાવનાનો ૬૨૪. આ ઉપરથી માલૂમ પડે છે કે ભગવાન બુદ્ધના જન્મ
જીવનપ્રદ રસ તો જ રહે છે. કોઈના અકલ્યાણના પક્ષકાર પછી ૨૫ વર્ષ બાદ ભગવાન મહાવીરનો જન્મ થયો હતે. ન બનવું અને સૌકોઈના કલ્યાણની કામના અને પ્રવૃત્તિમાં જીવનને નિર્વાણ : ભગવાન મહાવીર ઈ. પૂ. ૫૨૭, ભગવાન બુદ્ધ ઈ. પૂ. ધન્ય બનાવવું એ એમનું જીવનવૃત છે. સાધુતાને તેઓ એક ઉચ્ચ
૫૪૪. આ ઉપરથી માલૂમ પડે છે કે ભગવાન બુદ્ધનું આદર્શ રજૂ કરે છે.”