Prabuddha Jivan 1970 Year 31 Ank 17 to 24 and Year 32 Ank 01 to 16

SR No.: 525955
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1970
Total Pages: 282
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 38

2
૨૩૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૨–૭૦ સુધી કે યુદ્ધવિરોધી હોવા છતાં, બીજા વિશ્વયુદ્ધને પ્રથમ વિશ્વ– યુદ્ધ જેટલા વિરોધ ન કર્યો. નાઝીવાદ અને ફાસીવાદને વિજ્ય
ગાંધીજીનું અંતિમ વસિયતનામું થાય તે તેમને મન અસહ્ય હતું. વિશ્વદષ્ટિ હોવા છતાં, દેશપ્રેમ પણ હતો અને ઈગ્લાંડને વિનાશ થાય તે તેમને એકચ્યું હતું.
- (ગાંધીજીએ પિતાના અવસાનને આગલે જ દિવસે લખેલે રસેલ જીવનભર એક મોટા બળવાખોર રહ્યા. તેમના વિચારો
અને એમના અંતિમ વસિયતનામા તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામેલ-કૅગેસનું હંમેશ સાચા હતાં એવું નથી. કેટલીક વખત ઉતાવળિયા, એકપક્ષી
લોકસેવક રાંઘમાં રૂપાંતર કરવા અંગેને આ ખરડો-તારીખ ૧૫-૨-૪૮ પણ હતા, પણ એ બધાની પાછળ ઉત્કૃષ્ટ માનવપ્રેમ અને દુનિયાના ના “હરિજનબંધુ'માંથી અહીં ઉતાર્યો છે.) દુ:ખ કાંઈક ઓછા કરવાની પ્રબળ વૃત્તિ હતી.
| ભાગલા પડ્યા છતાં હિંદી રાષ્ટ્રીય ગેસે જેવાં સાધન અણુબોમ્બની શોધ થઈ અને હિરોશીમા ઉપર તેને ઉપયોગ
દ્વારા હિંદુ રાજકીય સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી હોવાથી આજના થયો ત્યારથી તેમનું શેષજીવન અણુશસ્ત્રોને વિરોધ અને અણુબામ્બના નાશ માટે રહ્યું - આઈન્સ્ટાઈનની પેઠે, આ ભયંકર વિનાશક
સ્વરૂપની કેંગ્રેસને, એટલે કે પ્રચારના વાહન અને ધારાસભાની પ્રવૃત્તિ શસ્ત્રોમાં માનવજાત અને માનવસંસ્કૃતિને વિધ્વંશ તેઓ ચલાવવાના તંત્ર તરીકે તેને ઉપગ હવે પૂરો થયો છે. શહેરો જોતા અને તેના ઉપયોગ સામે પ્રચંડ પ્રચાર શરૂ કર્યો. વૈજ્ઞાનિકોને અને કસબાઓથી ભિન્ન એવાં તેના સાત લાખ ગામડાંની ભેગા કરી–પુગાશ કોન્સ મારફત, ખૂબ પ્રચાર કર્યો. એટલી દષ્ટિથી હિંદની સામાજિક, નૈતિક અને આર્થિક સ્વતંત્રતા સિદ્ધ , હદ સુધી કે, એક વખત તો એવી હીમાયત કરી કે રશિયા અણુબમ્બની શોધ કરે તે પહેલાં જ અમેરિકાએ તેના ઉપર આક્રમણ
કરવાની હજી બાકી છે. લોકશાહીના લક્ષ તરફની હિંદીની પ્રગતિ કરી રશિયાની શક્તિ હરી લેવી. છેવટ રશિયાએ અણુબોમ્બ શેધ્યો દરમ્યાન લશ્કરી સત્તા ઉપર સરસાઇ સ્થાપવા માટેની મુલકી. ત્યારે અમેરિકાવિરોધી કેટલેક દરજજે તેમનું વલણ થયું અને કબૂબાની સત્તાની ઝુંબેશ અનિવાર્ય છે. એને રાજકીય પક્ષો અને કોમી સંસ્થાઓ કટેકટી વખતે શું ચેવને ધન્યવાદ આપી, કેનેડી ઉપર દોષારોપણ સાથેની અઘટિત પધથી અળગી રાખવી જોઇએ. આ અને કર્યું. એવી જ રીતે ચીને ભારત ઉપર આક્રમણ કર્યું ત્યારે, સાવ ખોટી
એવાં બીજાં કારણોને લઈને નીચેના નિયમ અનુસાર મહાસમિતિ રીતે, ચીનની તરફદારી કરી, પણ આ બધા બદલાતા વલણ પાછળ તેમની પ્રમાણિકતા વિશે કોઈ શંકાને કારણ ન હતું. અણુયુદ્ધનો
કોંગ્રેસની વર્તમાન સંસ્થાને વિખેરી નાંખવાનું અને લોકસેવક સંઘને તેમને એટલો ભય હતો કે It is better to be red than સ્વરૂપે પ્રગટ થવાનું ઠરાવે. પ્રસંગ અનુસાર એ નિયમાં ફેરફારો dead એમ માનતા થયા હતા.
કરવાની એ સંઘને સત્તા હોય. પ્રેમની શોધમાં તેમણે કાંઈક ઉધામાં કર્યા. ચાર વખત લગ્ન ગ્રામવાસી હોય એવા અથવા ગ્રામવાસીના માનસવાળાં પુખ્ત કર્યા. સ્ત્રી-પુરુષ સંબંધ વિશેના તેમના વિચારો ઘણાં અધુરા–ભૂલભરેલા
વયનાં પાંચ સ્ત્રી-પુરુષની બનેલી પ્રત્યેક પંચાયત એક ઘટક બનશે. હતા. તેઓ એમ માનતા કે પરિણીત સ્ત્રી-પુરુષ કેટલાક સમય આડો વ્યવહાર રાખે તેથી તેમની મિત્રતા કે પરિણીત જીવનને આંચ આવવી
પાસેપાસેની આવી પ્રત્યેક બે પંચાયતની તેમનામાંથી શુંટી ન જોઈએ. પરિણીત જીવનમાં પૂર્ણ વફાદારીની અપેક્ષા રાખવી
કાઢેલા એક નેતાની દોરવણી નીચે કાર્ય કરનારી મંડળી બને. મ તેઓ માનતા. પણ પાછળથી આ વિચારોમાં થોડો ફેર
આવી સો પંચાયતે બને ત્યારે પ્રથમ કક્ષાના પચાસ નેતાઓ પડ હતો એનું કારણ અનુભવ અને ઉમરની અસર હોય. છેવટ એમ પિતાનામાંથી એક બીજી કક્ષાને નેતા રટે અને એ રીતે પહેલી કહેતા કે લગ્ન વિષયે તેઓ કાંઈ નિશ્ચિત કહી શકે તેમ નથી. કામ
કક્ષાના આગેવાને બીજી કક્ષાના આગેવાનની દોરવણી નીચે કાર્ય વિકારની પ્રબળતા જોતાં, તેમાં સતત જાગૃતિ અને સંયમની જરૂર
કરે. આખે હિંદ આવરી લેવામાં આવે ત્યાં સુધી બસે પંચાયતનાં તેમણે સ્વીકારી ન હતી. ફોઈડના વિચારોએ દુનિયાને જે મોટું નુકસાન કર્યું છે તેનું માપ કાઢવું મુશ્કેલ છે. ચંચલ મનને ભટકવા
આવાં જોડકાં રયે જવામાં આવે અને પછી રચાનું પંચાયતનું ને દેતા સતત કાબુમાં રાખવું જોઈએ, તે સત્યને બદલે સંયમથી પ્રત્યેક જુથ પહેલાંની જેમ બીજી કક્ષાના નેતા રઘૂંટ જાય. બીજી મનને હાનિ પહોંચે છે તે વિચાર કેટલો વિનાશક છે તેનું ભાન માણસને
કક્ષાના નેતાએ સમગ્ર હિંદને માટે એકત્ર રીતે કાર્ય કરે. તેમને જ્યારે હજી થયું નથી.
પણ જરૂરી લાગે ત્યારે બીજી કક્ષાના નેતા પિતાનામાંથી એક રસેલની પ્રખર બુદ્ધિપ્રતિભા બહુમુખી હતી. પણ બુદ્ધિ ઉપર જ આધાર રાખનાર વ્યકિત પૂર્ણ સત્યને પ્રાપ્ત નથી કરી શકતી તે રસે
વડે ચૂંટી કાઢે. તે એને ગૂંટનારાઓ ચાહે ત્યાં સુધી બધા જૂથોને લના જીવનથી દેખાય છે. જેમાં તેમને પૂછયું કે તમે કયા ધર્મના છે, વ્યવસ્થિત કરે તેમ જ તેમની દોરવણી કરે. ત્યારે તેમણે કહ્યું કે અજ્ઞેયવાદ. જેલરે આ કોઈ ધર્મ સાંભળો પ્રાંત અથવા વિભાગની છેટની રચના હજી નક્કી થઇ ન હતા. સ્થાપિત ધર્મો અને ધર્માચાર્યો (Established church
ન હોવાથી આ સેવકોના જૂથને પ્રાંતિક યા વિભાગીય સમિતિ& Priesthood) સામે સાચી રીતે ઘણાં વિચારકોએ બળવો પોકાર્યો છે. પણ આવા બળવા પછી, ઉંડી અને સાચી ધર્મભાવના ને પ્રાપ્ત
એમાં વહેંચવાને પ્રયત્ન કરવામાં નથી આવ્યો. અને સમગ્ર હિંદમાં થાય તો જીવનસ્ત્રોત, રેતીના રણમાં પાણી સુકાય જાય, તેમ કાર્ય કરવાનો અધિકાર કોઇ પણ સમયે રચવામાં આવેલાં જૂથ કે કરમાય જાય છે.
જૂથમાં પ્રતિષ્ઠિત થાય છે. સેવકોના આ સમુદાયને અધિકાર રસેલ યુદ્ધવિરોધમાં સત્યાગ્રહ કરી જેલ ગયા અને શારત મેર
અથવા સત્તા, જેની તેમણે સ્વેચ્છાપૂર્વક અને ડહાપણભરી રીતે ચાઓ કાઢયા. પણ ગાંધીજીની જીવનદષ્ટિ તેમને બહુ આકર્ષક
સેવા કરી છે એવા તેમના સ્વામી એટલે કે સમગ્ર હિંદની પ્રજા ન હતી. ગાંધીજીનું નામ બહુ ઓછું તેમણે ઉચ્ચાર્યું છે. ગાંધીજીમાં સંયમ, તપશ્ચર્યા અને જીવનસાધના હતા તે માર્ગ રસેલને સ્વીકાર્ય પારોથા મળ છે. ન હતો. જીવનને ઉલ્લાસ તેમને જોઈતો હતે.
(૧) પ્રત્યેક સેવક જાતે કાંતેલા સૂતરની અથવા ચરખા૯૭ વર્ષની ઉંમર સુધી, એક મહાન પ્રેરક બળ તે રહ્યા. સંઘની પ્રમાણિત ખાદી હંમેશાં પહેરનાર અને માદક પીણાં ન તેમના સામાજીક અને રાજકીય બાબતોના વિચારો કદાચ બહુ પીનાર હોવો જોઇએ. જો તે હિંદુ હોય તે પોતે તથા પિતાના ચિરંજીવ નહિ થાય. તત્ત્વજ્ઞાન, ગણિત, તર્કશાસ્ત્ર, વિગેરે વિષયનાં
કુટુંબમાંથી હરકોઇ વરુપની અસ્પૃશ્યતા તેણે દૂર કરી હોવી જોઇએ. તેમના વિચારો કદાચ વધારે ગણનાપાત્ર રહેશે.
કોમ કોમ વચ્ચેની એકતાના, સર્વ ધર્મ પ્રત્યેના સમભાવના તથા રસેલ, વિચાર અને કર્મસમૃદ્ધ જીવન જીવી ગયા. કોઈ પણ
જાતિ, ધર્મ કે સ્ત્રી-પુરુષના કશાય ભેદભાવ રહીતની સૌને માટેની વ્યકિત છેવટ જગતના પ્રવાહ ઉપર કેટલી કાયમી અસર પાડી
તક અને દરજજાની આદર્શમાં તે માનતે હોવો જોઇએ. શકે છે તેના ઉપર તેના જીવનની સાર્થકતાને આધાર નથી.
(૨) તેના કાર્યક્ષેત્રમાંના પ્રત્યેક ગ્રામવાસીના અંગત સંસપણ પોતે કેટલું જાગ્રત, વિચારપૂર્ણ, નિડર જીવન જીવ્યા અને પિતાને ર્ગમાં તેણે રહેવું જોઇએ. ઉત્કર્ષ કેટલો કર્યો તેમાં જીવનની સાર્થકતા છે. રસેલનું જીવન આ
(૩) ગ્રામવાસીઓમાંથી તે કાર્યકર્તાઓ નોંધશે અને તેમને રીતે ધન્ય હતું.
ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ તાલીમ આપશે. એ બધાનું પત્રક રાખશે.