________________
તા. ૧-૨-૭૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
- ત્રીજા દિવરો રાતે કવિ સંમેલનને સાંભળવા લોકોની ભીડ જામી અન્ય લેકશાહી પક્ષે એ બેને ઉપાડી શકે એટલે વિકાસ થયેલે પરંતુ કવિઓની સંખ્યા ઘણી વધારે, તેમ જ કવિતા અને ગઝલ હજુ દેખાતો નથી અને કોંગ્રેસને જ એ બાજે વહન કરવાને રહ્યો શંભુમેળ થવાથી કાવ્યરસની જમાવટ ઓછી થઈ. ખરેખર, લોક- છે એ સંજોગેમાં દુર્ભાગ્ય કેંગ્રેસના બે ભાગલા પડયા છે અને રંજન માટે કવિસંમેલન રાખવું ઈષ્ટ છે કે નહીં એ જ મોટો પ્રશ્ન આ બે ભાગમાંથી કોઈ પણ એક ભાગ પોતાના દેશને સ્થિર શાસન છે. આ માટે કવિસંમેલનના સંયોજકેએ વિચારવું રહયું.
આપી શકે તેવી સ્થિતિ રહી નથી. એમ કરવા માટે અત્યારે તે એકને પરિષદમાંથી હવે કેટલાક પરંપરાગત વિભાગોને દૂર કર્યા હોવાથી કોમવાદી તથા મૂડીવાદી બને તે બીજી બાજુ સામ્યવાદી બળોને સાહિત્યચર્ચા આ અધિવેશનમાં વધુ સ્થાન પામી. પરંતુ ગદ્ય, પદ્યને સાથ લેવો પડે તેવા સંજોગો ઊભા થઈ ગયા છે. કોઈ કારણસર નાટય જેવા સાહિત્યનાં સર્જક સ્વરુપની ગતિવિધિ ને સ્વરૂપગત જે કેન્દ્રમાં મધ્યત ચૂંટણી કરવાના સંજોગો ઊભા થાય તો પણ સમસ્યાઓને એકાદ વિભાગ રાખવો પણ એટલો જ જરૂરી હતે. બન્ને બાજુ અનિચિછનીય વલણોને સાથ લેવો પડે તેવી પરિસ્થિતિ. એ વગર ચર્ચા માત્ર શાસ્ત્રીય બની રહેતી હોય તેવો ભય રહે છે. છે અને તેમ છતાં સ્થિર શાસનની કોઈ નિશ્ચિતતા નથી. પરિણામે
જુનાગઢની જનતાએ પરિષદના મહેમાનોની સગવડ અને દેશ માટે વિઘાતક જેવા કોમવાદી વલણ વધુ ફ લેફાલે તેવું વ્યવસ્થાની દષ્ટિએ પાતાને ઉત્તમ પરિચય કરાવ્યું. આ માટે સ્વાગત આજે દેખાય છે. પ્રમુખ શ્રી રતુભાઈ અદાણીથી માંડીને નાનામાં નાના સ્વયંસેવકને વળી આજે પશ્ચિમ બંગાળમાં જે જાતની અરાજકતા પેદા અભિનંદન ઘટે છે. તેમની માટલાના ગરણાંથી માંડીને ખાવાના થઈ છે અને પૂર્વ ભારત તેમ જ કેરળ અને અન્ય સ્થળે એ પણ પકવાન સુધીની વ્યવસ્થામાં કયાંય કંટાળે કે બેપરવાઈ નહોતાં, હતાં - બંધારણ અને કાયદાને અમાન્ય અને દુર્બળ બનાવવાની જે હીલમાત્ર કાઠિયાવાડી આતિયના ઉત્સાહ અને ઉમળકો! અને રહેવાની
ચોલ ચાલી રહી છે તે આવતી કાલ માટેની અમંગળ એંધાણીએ. આટલી સુંદર સગવડ ઉપરાંત જુનાગઢનાં તેમ જ આસપાસનાં
છે અને તમામ દેશપ્રેમી લોકો માટે ચેતવણીરૂપ છે. જ્યારે દેશમાં સુંદર સ્થળના પ્રવાસની વ્યવસ્થા પણ તેમણે જ કરી આપેલી.
- વધુ એકતા, અને કેન્દ્રમાં વધુ મજબૂત શાસનની જરૂર છે આ ઉપરાંત સૌરાષ્ટ્રની કળાનું એક નાનું પણ સુંદર પ્રદર્શન પણ એવી પળે કેંગ્રેસના ભાગલાં સૌથી વધુ દુ:ખદ અને કમનસીબ યોજેલું.
ઘટના છે. પરિષદની સભા તથા ચર્ચાઓમાં પણ પહેલાની સાહિત્ય
સહઅસ્તિત્વ શકય છે પરિષદને હિસાબે ઘણી સારી હાજરી રહી. એટલે માત્ર કોઈ મેળામાં
જનસંઘ, સ્વતંત્ર પક્ષ કે સામ્યવાદી પક્ષે રાધે કેંગ્રેસને આનંદ કરવા આવ્યા કરતાં કોઈ સારા સાહિત્યિક જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ
વૈચારિક કાર્યક્રમ અંગેના પાયાના મતભેદો રહ્યા છે. તે કરવાના સંતાપ સૌ આગંતુકો પામ્યા, અને આ સંતેષને વાગોળતાં
કોઈ વૈચારિક કે કાર્યક્રમ અંગેના મતભેદ આજે બન્ને જુથ વચ્ચે વાગોળતાં તા. ૨૮ મીએ રાતે સૌ પોતપોતાના ઘર તરફ વિદાય થયા.
દેખાતો નથી. બન્ને જૂથો એક જ વૃક્ષની શાખારૂપ છે. આજ સુધી ' ગીતા પરીખ
જે પક્ષ સાથે તીવ્ર મતભેદ રહ્યા છે અને જેને વિરોધી માનવામાં કોંગ્રેસના ભાગલા અંગે સૈરાષ્ટ્ર રચનાત્મક આવ્યાં છે તેવાં બળાને સાથે લેવાનું વિચારી શકાતું હોય તો એક જ - સમિતિનું નિવેદન -
વિચારસરણી અને કાર્યક્રમને માનનારા લોકોનું સહ-અસિતત્વ
અશકય નહિ માનવું જોઈએ. તેથી સમિતિને એમ લાગે છે કે કેંતા. ૬ ઠ્ઠી જાન્યુઆરીના રોજ સૌરાષ્ટ્ર રચનાત્મક સમિતિના
સમાં ફરીથી એકતા સ્થાપવા માટે પ્રયાસ થવા જોઈએ અને વ્યવસ્થાપક મંડળની સણોસરા ખાતે શ્રી નારણદાસ ગાંધીના અધ્ય
આવા પ્રયાસ તરફ દેશની એકતા અને બંધારણીય પ્રગતિમાં ક્ષપદે મળેલી બેઠકે સર્વાનુમતે મંજુર કરેલા એક નિવેદનમાં કેંગ્રે
માનનારા સહુએ સહાનુભૂતિ બતાવવી જોઈએ. વળી આ પ્રયાસ સના ભાગલાને દુ:ખદ ગણાવી તમામ સમજદાર તથા ઘેરાની
સફળ થાય તેવું વાતાવરણ રચાય તે માટે બને બાજુના આગેવાનો ચિન્તા સેવનાર લેકેને કેંગ્રેસમાં પુન: એકતા સ્થાપવા માટે પ્રયત્ન
તથા કાર્યકર્તાઓ પરસ્પર આક્ષેપ કરવાથી દૂર રહે, એકબીજાને કરવા વિનંતિ કરી છે. આ બેઠકમાં સર્વશ્રી ઢેબરભાઈ, વજુભાઈ
ઉતારી પાડવાની કોશિશ ન કરે તે અત્યંત આવશ્યક છે. છગનલાલ જોષી, નાગરદાસભાઈ વગેરે ચાલીસ જેટલો રચતુત્મિક કાર્યકરો હાજર રહ્યા હતા.
નિવેદનમાં એમ પણ જણાવાયું છે કે ખાસ કરીને કેન્દ્રમાં બેઠકને અંતે સર્વાનુમતે મંજૂર કરાયેલા આ નિવેદનમાં જણા- અને રાજ્યમાં અત્યારે બન્ને જુથેની સરકાર છે તેને ઉથલાવવાની વાયું છે કે કેંગ્રેસનાં બે માંથી કોઈ પણ એક જૂથ દેશને કોશિશ સદંતર બંધ જ થવી જોઈએ. આવી કોશિશ તે દેશમાંનાં સ્થિર શાસન આપી શકે તેમ નથી. સ્થિર શાસન માટે એક જથને નબળાં તત્ત્વોને બહાર લાવશે. ને દેશ ઝપાટાબંધ અથાગતિ કેમવાદી તથા મૂડીવાદી બળાને અને બીજાને સામ્યવાદી અને તરફ ઘસડાતો જશે. કેમવાદી બળોને સાથે લેવું પડે એવા સંજોગે છે.
કેંગ્રેસ ભૂતકાળમાં એક મહાન સંસ્થા બની રહે અને દેશને “દેશમાં અને ખાસ કરીને કેંગ્રેસમાં ઊભી થયેલી ચિંતાજનક મહાન બનાવ્યું તેમાં પોતાના આદર્શો કે કાર્યક્રમનું કારણ તે પરિસ્થિતિ પર વિગતવાર અને ગંભીર વિચારણા કરી.' બહાર પાડ- હનું જ પરંતુ સાથે સાથે સંપ, ઉદારતા, ખેલદિલી, નિખાલસ ચર્ચા, વામાં આવેલ આ સર્વાનુમતી નિવેદનમાં જણાવાયું છે કે સમિતિને લધુતમ સાધારણ કાર્યક્રમ શોધવાની શકિત અને બાંધછોડ કરવાનું દેશમાં અત્યારે ઊભી થયેલ પરિસ્થિતિ ભારે જોખમી અને અનિષ્ટ ડહાપણ તેમ જ પોતાની જાતને પાછળ રાખી દેશના હિતને મોખરે સંભવથી ભરેલી છે તેવું લાગે છે.’
રાખવાની વૃત્તિ વગેરે લક્ષણો મુખ્ય હતા. પાયાની આવશ્યકતા
અંતમાં નિવેદનમાં સમિતિએ પ્રાર્થના કરી છે કે કેંગ્રેસની નિવેદન વધુમાં ઉમેરે છે કે આ દેશની સલામતી અને તેના સિદ્ધિ માટે સફળ નિવડેલા આ બધાં લક્ષણો અને ગુણોને યાદ કરી લોકશાહી વિકાસ માટે કેન્દ્રમાં સ્થિર અને પ્રાગતિક સરકાર હોય ફરીથી એકતા નિર્માણ કરવાના પ્રયાસ હાથ ધરવામાં આવે. સમિતિને તે એક પાયાની આવશ્યકતા છે. આજ દિવસ સુધી આ કાર્ય બજા- આશા છે કે વિશાળ સમાજની આકાંક્ષા સંતોષે એવા પ્રકારના વવાનું કેંગ્રેસને ભાગે જ રહ્યું છે એના કરતાં વિશેષ સારી રીતે આ પ્રયાસને સર્વત્ર આવકાર સાંપડશે.