Prabuddha Jivan 1970 Year 31 Ank 17 to 24 and Year 32 Ank 01 to 16

SR No.: 525955
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1970
Total Pages: 282
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 281

s
તા. ૧૬-૧૨૧૯૭૦ પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૮૭ પણ, સમાજવાદી કાર્યક્રમ તજી દઇ, કોમવાદી અને રૂઢિચુસ્ત ઈન્દિરાને હઠાવો નહિ. પણ ખાડામાં પડતાં બચાવો પક્ષ સાથે જોડાણ કરીને તે ન જ થાય.
રાજની જટિલ રાજકીય પરિસ્થિતિને માત્ર એક જ ઉકેલ વયોવૃદ્ધ નેતાઓના જીવનની એ કરૂણતા છે કે જીવનના દેખાય છે કે બને કેંગ્રેસના આગેવાનો પૂર્વગ્રહો અને અંગત શપકાળમાં, પોતાના નિફ્ટતમ સાથીઓને પણ ગુમાવવા પડે છે. રાગ પથી મુકત બને અને બન્ને સંસ્થાનું જલ્દી જોડાણ થાય. ઝીણાભાઇ દરજી જેવા સનિષ્ઠ કાર્યકરને જે પડકાર કે અહંભાવથી આ નરી આંખે દેખાય એવી વાત છે, તેમ છતાં પણ, આપણાં મોરારજીભાઈ કોંગ્રેસ છોડી જવા હુકમ કરે છે તેથી દુ:ખ થાય. કમનસીબે બેમાંથી એક પણ પક્ષના આગેવાનો આ રસ્તે જવા કોંગ્રેસના બન્ને પક્ષો વચ્ચે એકતા થાય તેમાં જ દેશનું હિત
તૈયાર નથી. શાસક પક્ષના આગેવાન શ્રી ઇન્દિરા ગાંધી આજે છે. પણ ઇન્દિરા ગાંધીનું ક્યાંય સ્થાન રહે એ માર્ગ આગેવાનોને રાજસત્તા ઉપર સુપ્રતિષ્ઠિત છે, તેમ છતાં પણ જ્યારે પણ કોઇ સ્વીકાર્ય ન હતો.
વિવાદાસ્પદ પ્રશ્ન ઉભો થાય ત્યારે સામ્યવાદી પક્ષ અને મુસ્લિમ
લીગને ટેકે લીધા સિવાય તેમને ચાલે તેમ નથી. શ્રીમતી ઈન્દિરા પણ જે થાય તે સારા માટે. આ સમુદ્રમંથનમાંથી રાજકીય
ગાંધીની આ વિચિત્ર પરિસ્થિતિ લોકશાહીને નાશ કરશે એવી બળેનું ધ્રુવીકરણ થાય અને રાજકીય પક્ષો ઓછા થઇ, સ્પષ્ટ
ભીતિ સંસ્થાકીય કેંગ્રેસના આગેવાને રજૂ કરે છે અને તે માટે સ્વીકૃત નીતિ અને કાર્યક્રમ વાળા ૩-૪ પક્ષે રચાય તે આવકાર
રસ્વતંત્ર પક્ષ અને જનસંઘને તેમ જ બીજા પક્ષને સાથે લઈને પાત્ર થશે.
ઈન્દિરાને સ્થાનભ્રષ્ટ કરવાની મુરાદ સેવે છે. આને અર્થ એમ ઇન્દિરા ગાંધીને પણ, સંજોગવશાત, જે પક્ષો સાથે સીધી
પણ થાય કે જો દેશનું ભલું આપણે ઇચ્છતા હોઇએ તે ઇન્દિરા કે આડકતરી સમજૂતી કરવી પડે છે, તેમાંથી, તે કદાચ બચી જાય ગાંધીને લોકશાહીને પ્રતિકુળ એવા પક્ષેનું અવલંબન લેતાં આપણે અથવા તેમને બચાવી શકાય.
અટકાવવા જોઈએ. તે પછી તેમાંથી એ પણ ફલિત થાય છે કે પરિસ્થિતિ ઘણી અનિશ્ચિત છે અને દેશ એક ઐતિહાસિક
‘ઈન્દિરાને હઠાવો’ એવી બૂમરાણ મચાવવાને બદલે “ઇન્દિરાને તબક્કે આવીને ઊભે છે. સામાન્ય ચૂંટણી બે-ત્રણ મહિના પછી
ગાવાં અનિષ્ટ તત્ત્વોનો સાથ લેતાં બચાવો.” તે પછી આ રીતે આખી, થવાની હોય તો બનાવ ઝડપથી બનશે. રામાન્ય ચૂંટણી બે
પરિસ્થિતિનું રક્લન કરવું એ શું વધારે ગ્ય નથી? અને ઇન્દિરા
ગાંધીને રમવા અનિષ્ટ માર્ગે જતાં તે જ અટકાવી શકાય કે જે ત્રણ મહીનામાં જ થશે એમ વિરોધ પક્ષો માની બેઠા છે અને તેમ કરવા ઇન્દિરા ગાંધીને ફરજ પડે તેવું વાતા
સંસ્થાકીય કેંગ્રેસના આગેવાને ઇન્દિરા ગાંધીની વિરૂદ્ધની મનની વરણ રાજી રહ્યા છે. આવી ચૂંટણી વહેલી કરવી પડે એવું અનિ
ગાંઠે બાજુએ મૂકીને એમની સાથે જોડાણ સાધવા તૈયાર થાય. આજની વાર્ય કારણ કે ઊભું થયું નથી. સુપ્રિમ કોર્ટને ચુકાદો વિરૂદ્ધ આવે
મનેદશામાં આ ભલે શકય ન હોય, તે પણ આખા પ્રશ્નને
ઊંડાણથી વિચાર કરતાં નામ બનાવું અશકય છે એમ કહી ન શકાય. તે પણ એવી જરૂર નથી. ઉત્તરપ્રદેશ, બિહાર, પંજાબ અને
જરૂર છે માનસિક અભિગમના પરિવર્તનની, નહિ કે રાજકારણની મધ્ય પ્રદેશમાં જે સંજોગે છે તે જોતાં, ઇન્દિરા ગાંધી એવી ૨ચૂંટણી
ખેંચાખેંચની. છે તે નક્કર હકીકત છે કે કેંગ્રેસના વિભાજને દેશને સુરતમાં કરે તો તેમાં તેમને માટે જોખમ છે.. પણ મેટા સાહસ
પારાવાર નુક્સાન કર્યું છે અને એ પણ એટલું જ સત્ય છે કે બન્ને ખેડવા માટે તેઓ જાણીતાં છે, અત્યાર સુધી સફળ થયા છે અને પરિરિસ્થિતિ વધારે વણસે તે પહેલાં, આવી તક ઝડપી લેવાનું તેમને મન
કેંગ્રેસે જો જોડાય તે દેશને અનેક અનર્થોમાંથી બચાવી શકાય અને
કદાચ રાષ્ટ્રીય સંવાદિતા પણ પેદા કરી શકાય. આ બાબત ઇન્દિરા થાય તે આશ્ચર્ય નહિ. પરિણામની ગણતરી કરવી અશકય છે. વિલ્સનની
ગાંધી કદાચ ન વિચારે, પણ ગાંધીવિચાર જેણે આખી જિંદગી બધી ગણતરી પ્રજાએ ઊંધી વાળી.'
સુધી વાગે અને પચાવ્યો છે એવા શ્રી મોરારજીભાઇ દેસાઇને દેશમાં ઉત્તેજના અને હિંસાનું વાતાવરણ છે. વધતી જતી
ના વિચાર કેમ નહિ કરતો હોય ! અહં નાશનું મૂળ છે
અને ‘ અપહે' નું વિસર્જન એ મોક્ષને સારો ઉપાય છે. પરમાનંદ મોંઘવારી અને સંઘર્ષો અનિશ્ચિતતા વધારે છે. આર્થિક અસમાનતાઓ ઘટવાને બદલે, વધતી જાય છે અને પ્રજાને બહુ મોટો ભાગ
વિચારવા જેવું ભીંસાય છે. લખનૌ અધિવેશનમાં આર્થિક પ્રસ્તાવમાં જૂની કેંગ્રેસે આપણે મંદિરોમાં વારતહેવારે પૈસા મૂકીએ છીએ પછી એ ઇન્દિરા ગાંધીની સરકાર સામે જે તહોમતનામું પોકાર્યું છે તેમાંની પૈસાનું શું થયું એની ચિન્તા કદી કરીએ છીએ? એની તકેદારી હકીકતે મોટે ભાગે સત્ય છે. પણ આ પરિસ્થિતિ માટે જવાબદાર
રાખીએ છીએ? મંદિરના દ્રવ્યને તો એટલો ગેરવહીવટ થાય છે
કે સરકારને એની તપાસ માટે ખાસ સમિતિ નીમવી પડી છે. આ કોણ? સ્થાપિત હિતોને પંપાળીને કે મજબૂત કરીને આર્થિક સમ- જાણતાં છતાં શા માટે આપણે પોતાની જાત પર કરકસર કરીને સ્યાઓ હલ થવાની નથી. મૂડીવાદી કે કોમવાદી બને સાથ મંદિરમાં સોનું, ચાંદી ને નાણાં મૂકીએ છીએ? ભારતમાં કરોડ
બાળકોને મહિને એક વાર પણ દૂધ નથી મળતું, પણ તીર્થસ્થાનમાં મેળવીને કોઈ રાજકીય પક્ષ પ્રજાની વફાદારી મેળવી શક્યા ઘડાઓ ભરીભરીને દુધ રેજ નદીમાં રેડીએ છીએ! આ દૂધ નથી. કેંગ્રેસની આટલાં વર્ષો સુધી Left of the centre
રોજનું કેટલા મણ થાય છે તેનો કોઇએ અંદાજ કાઢય છે? જેમનાં
પિતાના બાળકો પણ દુધ માટે ટળવળતા હોય એવા લોકો પણ નીતિ રહી છે. તેને પ્રમાણિકપણે અને નિષ્ઠાપૂર્વક અમલ કરવાથી જ નદીઓમાં દૂધ રેડે છે! આ બધાં તીર્થસ્થાનોમાં રોજ રેડાતું દૂધ દેશને સામ્યવાદ કે હિંસામાંથી બચાવી શકાય છે. વ્યકિતઓને
ભેગું કરીને રાખી મૂકે તો વર્ષને અંતે ગંગા કરતાં પણ મોટી દૂધની
- નદી વહે ને એમાંથી પાષાણને અભાવે મરી જતાં કેટલાંયે ભૂલી જઇ, સિદ્ધાંતનિષ્ઠા કેળવવી અને તેના અમલ માટે આગ્રહ | બાળકોને જીવનદાન મળે. ઘીનું પણ એવું જ છે. રાખવે તે જ એક માર્ગ છે. રાજકારણમાં ઘણી બાંધછોડ કરવી જે દેશમાં મધ્યમ વર્ગ પણ ધી નથી ખાઇ શકો એટ
તે મોંધું છે, તે દેશમાં યજ્ઞામાં રોજનું કેટલા મણ ઘી હોમાય છે, પડે છે. પણ તેમાંય મર્યાદા હોય છે. સમજદાર અને બુદ્ધિશાળી
એને કઇએ અંદાજ કાઢયો છે? ઘરમાં રોટલી પર પણ વર્ગ માટે આવા સંજોગોમાં મોટી જવાબદારી રહે છે. પ્રજાને નિડર- ઘસીને ઘી ચોપડતાં કુટુંબ યજ્ઞ થાય ત્યારે પિતાના તરફથી
કેટલાયે ડુબ્બા ઘી યજ્ઞમાં રેડાવે છે, ને મંદિરોમાં રોજ હજારો પણે સાચા માર્ગે દોરવાની તેની ફરજ છે.
મણ ઘીને ધૂમાડો થઇ જાય છે! ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ
– વત્સલા મહેતા
છે.
કાકા ,કડ
કરી
છે
તી
..
=
"
" *
*