________________
Regd. No. MH. 117
વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૭
*
તા
.
બાવન
પ્રબુદ્ધ જૈનનું નવસંસ્કરણે વર્ષ ૩૨ : અંક ૧૫
s
રાતના
મુંબઈ, ડીસેમ્બર ૧, ૧૯૭૦, મંગળવાર
પરદેશ માટે શીલિંગ ૧૫
" શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નકલ ૪૦ પૈસા
--
-
તંત્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા
5 એ ક અ નિ વા ર્ય સદ્ ગુણ (ગતાંક્થી ચાલુ)
. પાણી આવી ગયાં. પરંતુ પોતે જાણે કશું જ નથી એમ એન્થની. થેરીસાનું કે કોઈ પણ સંત મહાત્માઓનું જીવન જોઇએ તે પાછા પિતાના રસઈના કામમાં મગ્ન બની ગયા. સમર્પણ એમના મહાન જીવનને દઢ પાયે હોય છે. સરળતા એમના તદ્દન નજીવું લેખાનું કામ પણ જે ખંતપૂર્વક કરે છે તે જ વ્યવહારોમાં તાણાવાણાની જેમ વણાઈ જઈ એક સહજ વસતું બની
'સાચો માણસ છે. જેણે જ્ઞાન અને કેળવણીને સાચી રીતે પચાવ્યો ગઇ હોય છે. ભગવાન ઇસુએ પણ ભારપૂર્વક કહ્યું છે.”
છે તે પોતાની ભૂલને તરત સ્વીકારી તેને સુધારવા પ્રયત્ન કરે "Unless you again become like little children you will not enter the kingdom of heaven, He is greatest in છે; તે જ્યાં જાય છે ત્યાં સૌની પાસેથી સાર ગ્રહણ કરવાની નમ્રતા the kingdom of heaven who will humble himself દાખવે છે. ગાંધીજીના પરિચયમાં આવેલા એક અંગ્રેજ મિત્રે ગઈ like this little child."
કાલે જ મને તેમના અનુભવની વાત કહી. ખાદીના પ્રચાર માટે ગરીબ ઘેર જન્મેલા ઇસુએ ૩૦ વર્ષ સુધી સુતારનું કામ કર્યું. ગાંધીજી ખૂબ આતુર હતા, પરંતુ શહેરો જલદી ખાદીને અપઉપદેશક તરીકેના ગાળા દરમિયાન ઘણું ઘણું સહન કર્યું અને છેવટે
નાવે એ તેમના મિત્રો અને સહકાર્યકરને અશક્ય લાગતું હતું. સત્યને ખાતર તેઓ વધસ્તંભે ચડયા. પરંતુ એમના બલિદાને જગતને ક્ષમાને પાઠ શીખવ્યો. મહાપુરુષો જગતને ઉચ્ચ મૂલ્યોની
ખાદી દેખાવમાં તદ્દન સાદી હોઇ તેને આકર્ષક બનાવવા સૂતરને ભેટ આપી અમર થઇ જાય છે.
રંગી સુંદર ભાતમાં વણવાનું સૂચન એ અંગ્રેજ મિત્રે કર્યું. ગાંધીઇસુ પછીના કદાચ બીજ મહાન સંત પાસે પણ કહ્યું છે, જીએ પહેલ તે તેને અસ્વીકાર કર્યો, પરંતુ પછી વિચાર કરતાં “જ્યારે તમે કશું જ નથી તે પછી આટલે ગર્વ અને મેટાઇ શીદને તેમની વાત તેમને ઠીક લાગી અને સંમત થયા. રાખે છે?”
મહાપુરુષો બીજાને સમજવા હમેશાં ઉદારતા બતાવે છે. એ જ રીતે સંત ઑગસ્ટાઇન કહે છે : “ તમારે ખરેખર જો મહાન થવું હોય તે પહેલા તમારી જાતને ખાલી કરી દો. તમારા
પિતાને અન્યાય થાય છે એવું લાગે ત્યારે પણ તેઓ ઉતાવળા માંથી ‘તમે હટાવે !” ચારિત્ર્યના મજબૂત પાયા પર જ અજોડ
અને ઉગ્ર થતા નથી. આ પ્રકારના માણસે પિતાના દેખાવ અને અને અનુપમ એવું વ્યકિતત્વ ખડું રહી શકે છે.”
રીતભાતમાં સૌમ્ય, સુઘડ અને ચોક્કસ હોય છે. તેમની પાસે - વિનમ્ર બન્યા સિવાય જીવનને ઉચ્ચ વિકાસ સાધી શકાતે પૈસો હશે તે પણ તેમનામાં દંભ કે મોટાઈ નહિ જણાય. દરિદ્ર નથી. દરેક ધર્મોમાં જે જે મહાન પુરૂ થયા છે તેમનામાં એટલી
હશે તે પણ દારિદ્રયને લઘુતાભાવ તેમને પીડત નહિ હોય. તો નમ્રતા હોય છે કે પોતે મહાન છે એની તેમને તે ખબર જ હોતી નથી. મહાપુરુષો પિતાની મહાનતા વિશે કદિ પણ સભાન
તેમના કેઇ પણ વ્યવહારમાં પ્રતિષ્ઠાને લેભ કે વગ વધારવાની હોતા નથી; કારણ કે તેઓ વધુ ઇશ્વર સમીપ હાઈ પોતાની જાતને
વૃત્તિને અભાવ દેખાશે. પિતાની કોઈ ખાસ લાયકાત, વિશિષ્ટ ભૂલી જઇ સત્યના સામર્થ્ય, પ્રકાશ અને પવિત્રતાને વધુ સારી ગુણ કે બુદ્ધિમત્તાને લીધે તેઓ લેકચાહના કે કીર્તિ પ્રાપ્ત કરશે રીતે પિછાની શકે છે. તેમની પાસે જ્ઞાનને જે પ્રકાશ છે તે વડે
તે પણ આ બધી પ્રાપ્તિએ તેમના શાન્ત જીવનપ્રવાહમાં કશી જ તેઓ પિતાને વધુ સારી રીતે સમજી શકે છે.
ભરતી–એટ નહિ લાવે. જીવન વિશેની તેમની સમજ એટલી તે નમ્રતા કેળવવા જે ખૂબ મહત્ત્વને ગુણ છે. આપણા રાજના સામાન્ય વ્યવહારમાં આપણે નમ્રતાભર્યું શાંત વલણ
ઊંડી અને ગંભીર હોય છે કે તેમના જીવનમાં જે કંઈ સારું-માઠું દાખવીએ છીએ ત્યારે અંતરની તાકાત શાન્તિને હણી નાખતી
બને છે તેમાં તેઓ પ્રભુને સંકેત નિહાળે છે. અનેક આઘાતપ્રત્યાઘાતેની અસરમાંથી આપણે બચી જઇએ આવા માણસ પાસે પરિસ્થિતિને સાચો તાગ મેળવવાની છીએ. આ સદ્ ગુણ જ્યારે આપણે સહજ સ્વભાવ બની જાય માનસિક તાકાત હોય છે. તેમણે એવી તે આંતરિક શિસ્ત અને છે ત્યારે અન્ય લોકેના અભિપ્રાય વિશે આપણે કદિ ચિત્તા સેવતા નથી. આપણી જાતના સાચા સ્વામી બની આગળ વધી શકીએ
સમતુલા પ્રાપ્ત કરી હોય છે કે કોઈ જ ઘટના તેમને વિહ્વળ બનાવી છીએ.
શકતી નથી. ગમે તેવા કપરા સંજોગોમાં પણ તેઓ વીરતાપૂર્વક - જેને આગળ આવીને મોટા ગણાવાની ઈચ્છા નથી, જે છેક
સામનો કરી શકે છે. કદાચ મરવું પડે તો તે તને એક સાચા છેલ્લે ખૂણે પણ પ્રસન્નતાથી બેસી શકે છે, જેને પિતાની આવ
યોદ્ધાની અદાથી ભેટી શકે છે. ડત કે બીજી કોઇ પ્રતિભાનું પ્રદર્શન કરવાની ઝંખના નથી, તે જ
મિથ્યાભિમાની લેકોને પ્રભુની જરૂર પડતી નથી અને પ્રભુ એક દિવસ મોખરે આવી માનભર્યું પદ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
પણ વગર બોલાવ્યું દોડયો જાય એટલે ઘેલો કે સસ્તું પણ નથી. સંત ફ્રાન્સિસના મઠમાં રહેતા એન્થની ભારે બુદ્ધિશાળી
ભાવનાને ભૂખે ભગવાન તે આપણી પાસે દોડી આવવા આપણા હતા, પરંતુ તેમની ખરી પ્રતિભાની ઘણા લોકોને જાણ નહોતી.
આપુકારની રાહ જોઈને જ બેઠેલો છે. જે ગર્વ છોડી તેનું શરણું તેઓ રસેઇનું કામ કરતા હતા. એક વાર એવું બન્યું કે નિયમિત સ્વીકારે છે તેને પ્રભુ પિતામાં સમાવી લે છે. ઉપદેશ આપતા પાદરી બીમાર હાઇ એન્થનીને એ કામ સંપ
જીસસ ક્રાઇસ્ટે એક વાત કહી છે. એકવાર એક શ્રીમંત વામાં આવ્યું. તેમણે એવું તે સુંદર પ્રવચન કર્યું કે લોકોની આંખમાં અને ગરીબ દારૂવેચવાવાળે બંને મંદિરમાં ગયા. શ્રીમંત માણસે