________________
=
=====
=
=
=
= =
-
તા. ૧૬-૧૧-૧૯૭૦
પ્રબુદ્ધ જીવન સામે પથ્થર મારો ચલાવ્યું હતું અને તેરાપંથી જૈનેની બે દુકાને નીચે અને ફોરમ ફેર કલ્ચરલ ફ્રીડમના ઉપક્રમે ગયા ઓકટોબર અને એક બસને આગ લગાડી હતી. આ વિદ્યાર્થીએ આચાર્ય માસના પહેલા પખવાડિયા દરમિયાન બેલાવાયેલી જાહેર સભામાં તુલસીના નિવાસસ્થાન ઉપર ધસી રહ્યા હતા પણ તેમને પોલીસે પસાર કરવામાં આવેલ ઠરાવ જે પ્રબુદ્ધ જીવનના ગતાંકમાં પ્રગટ અટકાવ્યા હતા. આ તેફાનને કાબુમાં લાવવા માટે એ જ દિવસે કરવામાં આવ્યા છે તે ઠરાવ, કોઇની પણ શંકાનું નિવારણ કરવા એટલે સાતમી નવેમ્બરના સવારના ૯-૩૦ વાગ્યાથી ૨૪ કલાક માટે પૂરતું છે. આ ઉપરાંત તા. ૨૧ મી તથા તા. ૨૪ મી ઑકટોકરફયુ આખા શહેર ઉપર ફરમાવવામાં આવ્યું હતું. આ ઉપરાંત ૧૭મી બરના મુંબઈ સમાચારમાં પ્રગટ થયેલા બે વ્યકિતવિશેષના અભિપ્રાયો. નવેમ્બર સુધી બધી શિક્ષણસંસ્થાઓ બંધ કરવાનો હુકમ ફરમાવવામાં પણ પૂરા માર્ગદર્શક બને છે. આવ્યું છે. ૧૩ મી નવેમ્બરે કાર્તિક સુદ પૂનમના રોજ ચાતુર્માસ
પૂજ્ય રવિશંકર મહારાજને અભિપ્રાય પૂરા થતા હોવાથી આચાર્ય તુલસીએ રાયપુરથી વિહાર કર્યો હશે. આમ થતાં થોડા સમયમાં રાયપુર ખાતે શાતિ સ્થપાશે એવી
આ પ્રશ્ન અંગે મુંબઈ ખાતે તા. ૨૦ મી ઓક્ટોબરના આશા રહે છે.
રોજ બહાર પાડેલા એક નિવેદનમાં શ્રી રવિશંકર મહારાજ જણાવે છેલ્લા મહિના દેઢ મહિના દરમિયાન ‘અગ્નિ પરીક્ષા
છે કે આચાર્ય શ્રી તુલસીનું “અગ્નિ પરીક્ષા” નામનું પુસ્તક ઉપર વિનોબા ભાવે, કાકાસાહેબ કાલેલકર અથવા તો પુરીના
અમે વાંચી - સાંભળી ગયા છીએ. રામાયણની કથાના ઉત્તર શંકરાચાર્ય તેમના પુસ્તકમાંને કઇ પણ વિભાગને વાંધા પડત
ભાગને એમાં-એ કાવ્યકૃતિમાં–જૈન પરંપરા અનુસાર આલેખવામાં જાહેર કરે છે તે અંગે જાહેર માફી માગવાની આચાર્યશ્રીએ તૈયારી
આવ્યા છે એ વાત સાચી છે, પણ આ આલેખનમાં શ્રી રામચંદ્રજી દેખાડી હતી એમ છાપાઓમાં પ્રગટ થયેલા સમાચાર ઉપરથી માલૂમ
કે સતી સીતાજીનું અપમાન થાય અથવા સનાતની હિન્દુઓની પડે છે. છાપાઓમાં એમ પણ જણાવવામાં આવ્યું છે કે
લાગણી દુભાય એવું કશું જ નથી. દશ વર્ષ પહેલાં પ્રસિદ્ધ આચાર્ય તુલસીએ સનાતનધર્મીઓની લાગણી દુભવવા બદલ
થયેલ આ કાવ્યરચનાને નિમિત્ત બનાવીને કોમ કોમ વચ્ચે વિસંવાદ ત્રણ વાર પશ્ચાતાપ જાહેર કર્યો હતો અને વાંધા પડતી પંકિતઓ
ઊભો કરવાની આ પ્રવૃત્તિને અમે વખોડી નાખીએ છીએ. પાછી ખેંચી લેવાની તૈયારી દેખાડી હતી, પણ સનાતન ધર્મના દેશને નવનિર્માણ માટે સૌ કોમેએ સંયુકત અને સમઆગેવાનોને આથી કશે સંતોષ થયો નહોતે તેમ જ તેમણે આચાર્ય- વૂિત શકિતથી કામ કરવાની જ્યારે વધુમાં વધુ જરૂર છે તે જ શ્રીની આ દરખાસ્તને ઇનકારી કાઢી હતી. રાયપુરથી જે સમાચાર વખતે કોઇ પણ જાતના આધાર કે વ્યાજબી કારણ વગર આવી મળે છે તેને ધ્યાનમાં લેતાં હવે આ ઝગડે માત્ર આચાર્ય તુલસીની પ્રવૃત્તિઓ ઉભી થાય એ આપણું દુર્ભાગ્ય છે.” અગ્નિ પરીક્ષા” અને ત્યાંના અમુક કટ્ટર હિન્દીએ પૂરત રહ્યો
ગેસ્વામી શ્યામજી મહારાજને અભિપ્રાય નથી પણ એક બાજુએ અલ્પ સંખ્યા ધરાવતે નાનું સરખે જૈન
છે. તેવી જ રીતે મુંબઇ ખાતે તા. ૨૩ મી ઑકટોબરના રોજ સમાજ અને બીજી બાજુએ સ્થાનિક હિન્દુઓને ઉશ્કેરાયેલા વિશાળ
બહાર પાડવામાં આવેલા જાહેર નિવેદનમાં પરમ વૈષ્ણવ વલ્લભ સમુદાય છે. દેશની અદ્યતન પરિસ્થિતિમાં કોઈ પણ સ્થળે આટલી
સંપ્રદાયના સ્વામી શ્યામજી મહારાજ જણાવે છે કે: “આચાર્ય તંગદિલી ઊભી થાય એ આખા દેશની ચિતાને વિષય બને છે. આવી ચિન્તા આપણે પણ પ્રસ્તુત રાયપુર પ્રકરણ વિશે અનુભવી
તુલસી-રચિત “અગ્નિ પરીક્ષા” ગ્રંથ પૂરેપૂરો વાંચી જવા છતાં
વર્તમાન વિવાદનું કારણ સમજાતું નથી. તેમાં શ્રી રામ કે સીતા રહ્યા છીએ. આવી તંગદિલીમાં સાચા-ખેટાને કોઈ નિર્ણય શક્ય
પ્રત્યે કોઈ પણ ખરાબ શબ્દ વાપરવામાં આવ્યું નથી. ઊલટાને નથી. બન્ને સમુદાયના શાણાં તત્ત્વો મળીને આજની આ ઊકળતી
આમાં સીતાજી પ્રત્યે સંપૂર્ણ આદર દર્શાવવામાં આવ્યો છે. જો કે પરિસ્થિતિને સમજાવટથી અન્ત આણે એવી આપણા સર્વની તત્કાળ
તેમાંની કથાવતું પરંપરાગત વાર્તાથી જુદી છે, પરંતુ તે માટે તેમને અપેક્ષા હતી. ઘટે છે.
જૈન મત સુધારવાનું જણાવાયું એ મૂર્ખતા છે. આના કારણે વૈમ" . ઉપરની વિગતે વાંચીને કોઇના પણ દિલમાં એ વિચાર
નસ્ય જગાવવાથી શું લાભ થવાનો છે? આવવા સંભવ છે કે જે “અગ્નિપરીક્ષા’ ના કારણે આટલો બધો ઉત્પાત અને ઉશ્કેરાટ પેદા થયો છે તે પુસ્તકમાં જરૂર કાંઇક વાંધા
. “આચાર્ય તુલસીએ પણ જણાવ્યું છે કે “અગ્નિ પરીક્ષામાં પડતું હોવું જ જોઇએ. આના અનુસંધાનમાં જણાવવાનું કે સીતાની
એવે એક પણ શબ્દ નથી કે જે અન્ય ધર્મોના લેકને દુ:ખ અગ્નિપરીક્ષા એ પ્રત્યેક રામાયણની કથામાં સર્વસામાન્ય અને
પહોંચાડતા હોય. મારું પુસ્તક જૈન રામાયણને આધારે લખાયું છે અતિ મહત્ત્વની ઘટના છે. સીતાના ચારિત્ર્યની ઉત્કૃષ્ટ કોટિની
અને તેમાં સીતાના સતીત્વને ઉજાળવામાં આવ્યું છે.” પવિત્રતા દર્શાવવા માટે અગ્નિ પરીક્ષાનું અસાધારણ મહત્ત્વ સુશેષ કિ બહુના!
પરમાનંદ છે અને એ અગ્નિ પરીક્ષાની પરિસ્થિતિ નિર્માણ કરવા માટે સીતા પૂરક નોંધ: ઉપરની નોંધ હું જમશેદપુર હતા તે દરમિયાન અંગે આક્ષેપક વિધાનોનું નિરૂપણ કઇ પણ રામકથામાં અનિવાર્ય તા. ૧૦ મી ના રોજ લખેલ. ત્યારબાદ ૧૨ મીની સવારના હું મુંબઈ છે. આવું નિરૂપણ વાલ્મિકી રામાયણમાં, મહાભારતમાં સમાવિષ્ટ આવ્યા અને ખબર પૂછતાં માલુમ પડે છે કે રાયપુરમાં વધતી જતી કરવામાં આવેલા રામચરિત્રમાં તેમ જ કવિ કાલિદાસના રઘુવંશમાં- તંગદિલીને કારણે આચાર્ય તુલસીએ કાર્તિકી પૂર્ણિમા (૧૩ મી સર્વત્ર જોવામાં આવે છે. આવાં વિધાને અને તે પણ સીતાની નવેમ્બર ) સુધી રાયપુરમાં ન રોકાતાં કાર્તિક સુદ ૧૧ તા. ૯ મી પ્રતિમાને અતિ ઉજજવલ સ્વરૂપમાં રજૂ કરવાના હેતુથી “અગ્નિ- ઑકટોબરના રોજ રાયપુરથી વિહાર કર્યો છે. -પરમાનંદ પરીક્ષામાં પણ કરવામાં આવ્યા છે, પણ આ કારણે તે ખંડ- કાવ્ય સામે વિરોધ ઉઠાવવામાં આવે તે પાછળ કોઇ, ઔચિત્ય રહેલું છે
ચિંચણનું પર્યટન મુલત્વી એમ કહી ન શકાય.
કેટલાક અણધાર્યા સંજોગો ઊભા થવાથી તા. ૨૧ ૨૨ શનિ. આમ છતાં મને કોઈ એક પક્ષકાર ગણીને મારા અભિ- રવિના રેજ ગોઠવવામાં આવેલ ચિચણ જવા આવવાનું પર્યટન પ્રાયને કોઇ તટસ્થ ન ગણે એ સ્વાભાવિક છે. પણ આ સંબંધમાં મુલતવી રાખવામાં આવ્યું છે. મીઠીબાઈ કૅલેજના આચાર્ય શ્રી અમૃતલાલ યાજ્ઞિકના પ્રમુખપણા
' :
-મંત્રીઓ, મંબઈ જૈન યુવક સંઘ,