Prabuddha Jivan 1970 Year 31 Ank 17 to 24 and Year 32 Ank 01 to 16

SR No.: 525955
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1970
Total Pages: 282
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 253

તા. ૧૬-૧૧-૧૯૭૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
પ૯
-
૨ = +--કમ
,
== . 11.
Tha
a
;'ન
મ
મ
મ
-
-
- -
ખલિલ જિબ્રાનનું જીવનદર્શન (ગત પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં શ્રીમતી મૃણાલિની દેસાઇએ આપેલા વ્યાખ્યાનની નોંધ) વર્ષો પહેલાંની વાત છે. ત્યારે, તરુણાવસ્થામાં, નવી ખૂલેલી એક રાજા હતા. પ્રજાને થયું કે આ રાજા શરો નથી. પ્રજાએ આંખેથી મને દુનિયા જેવાના કોડ હતા. નવી ફલૂટેલી પાંખો બળવો કર્યો, લોકો મહેલ પર મોરચો લઈ ગયા. તેમણે કહ્યું: રાજા, વડે કોતરો અને કંદરાઓ જેવાનાં મને અરમાન હતાં. સેવાગ્રામ તું ચાલ્યો જા. રાજા રાજદંડ લઈને બહાર આવ્યો. રાજદંડ મૂકી રહેતી ત્યારે મને માનવીની ભવ્યતા અને ક્ષુદ્રતાનાં એકીસાથે દઈને રાજાએ કહ્યું, “હું ય તમારામાં એક બની રહીશ. જમીન દર્શન કરવાનો મોકો મળ્યો હતો. મનમાં આનંદ કે ઉગના તરંગે ખેડીશ.” તે ખેતરમાં ગયો અને મજૂરી કરવા લાગ્યા. ઊઠે, અકળામણ થાય ત્યારે ઊભરો ઠાલવવા હું કાકાસાહેબ પાસે ઘેડા વખત પછી લોકોને થયું કે રાજાને તે કાઢો, પણ પહોંચી જતી. પૂછતી: ગઈ કાલે જે આટલો મોટો હતો એ આજે આપણાં દુ:ખ તે ગયાં નહિ. ચાલે, ન ાજા નિમીએ. પણ આટલે લધુ કેમ થઈ ગયો? કાકાસાહેબ ધીરજથી મારા તમામ લાંબો વિચાર કરતાં પ્રજાને થયું કે જૂને રાજા શો ખોટો હતો? પ્રશ્નોના ઉત્તરો આપતા.
અસલ રાજાને જ બોલાવીને તેમણે એને તાજ તથા રાજદંડ પાછાં એક દિવસ મેં કાકાસાહેબને “પાગલ” નામનો લેખ સેપ્યાં.' વાર. એમાં એક પાગલ પોતાની વાત કહે છે : ભગવાને પણ જેટલી પ્રસન્નતાથી સજાએ રાજદંડ આપેલે એટલી જ નહોતો જભ્યો ત્યારની આ વાત છે. મારી પાસે સાત મહોરાં પ્રસન્નતાથી પાછા લીધે. અને પછી જ ફરિયાદો શરૂ થઇ : હતાં. એમાંથી ફાવે તે બદલાવ્યા કરતે. એક દિવસ હું જાગ્યો ત્યારે બહારવટિયા ત્રાસ આપે છે, અધિકારીઓની લાંચરુશવત વધી ગઈ મેં જોયું તે મારાં સાતે સાત મહારાં કોઈક ચોરી ગયું હતું. હું છે. રાજએ શાંતિથી સમસ્યાઓ હલ કરવા માંડી. બેબાકળો બનીને ગામમાં ફરવા લાગ્યો. મારાં મારાં ક્યાં ગયાં? એક દિવસ ફરીથી લોકોના ટોળાં મહેલને ઘેરી વળ્યાં. રાજા એમ બેલ બોલતો દિવસભર રખડયો. છેવટે થાકીને સૂઈ ગયું. ફરી તાજ અને રાજદંડ લઈને બહાર આવ્યું. પણ લેકેએ આ રાત પૂરી થઈ અને દિવસ ઊગ્યો. સૂર્યનાં કિરણેએ પહેલી જ વાર વખતે કહ્યું : અમે તાજ લઇ લેવા આવ્યા નથી. તમે કેટલા બધા મારા સાચા મુખને સ્પર્શ કર્યો. મને આનંદથી નાચી ઊઠયું. પણ સારા છે એ કહેવા જ આવ્યા છીએ. સામેની અટારીમાંથી એક માણસે મારું મો જોઈને બૂમ પાડી : “આ ' રાજાએ કહ્યું : ફેઇ વ્યકિત નથી. રાજા એ તમારી તે પાગલ છે.” મારા મોઢા ઉપર કોઈ મહોરું ન હતું ને! હું પાગલ શકિતનું પ્રતીક છે. તમે જાગે ત્યારે રાજા જાગે છે. તમે ક્રિયાશીલ ભલે થયો, પણ મને સાચી સુખશાંતિ સાંપડી, સુખદ એકાંત બની ત્યારે રાજા ક્રિયાશીલ બને છે. રાજદંડ અને તાજ એ હકી
કતમાં તમારાં જ છે.' * લેખ વાંચીને મેં કાકાસાહેબને કહ્યું કે તમારો પાગલ અને દરેક નાગરિક પોતે જ રાજા છે એવી ખુમારી અને આનંદ મારા જેવો છે. કાકાસાહેબે કહ્યું: તું એના જેવી છે. હજી તું નાની સાથે ઘેર ગયો. છું, તેથી તને તારા માપનાં મહોરાં નથી મળ્યાં. આ પાગલની
- ખલિલ જિબ્રાનના બધા ગ્રન્થમાં તીક્ષણ કટાક્ષ નથી. ખસ વાર્તાના મૂળ લેખક ખલિલ જિબ્રાન છે. તે બહુ મોટા ફિલસૂફ,
કરીને છેલ્લાં ગ્રન્થો શાન્ત અને પ્રસન્ન, નદીનાં નીતય જી કવિ અને ચિત્રકાર છે.
જેવા છે.. એ વખતે ગાંધીઆશ્રમમાં જિબ્રાને સૌને ઘેલા કરેલા. એમને છેલ્લે ગ્રન્થ છે : “The Prophet.” એની કિશોરલાલ મશરૂવાળા, કાકાસાહેબ, વગેરે જિબ્રાનની સરાહના શૈલી બાઇબલ જેવી છે. એમાં મારા, તમારા, આપણા જ અંતરની કરતા અને તેનાં પુસ્તકોના અનુવાદ કરતા. Mad man, wan
કહાણી છે. dever, the Son of man, the Prophet, the Garden of એમાંને કંઈક કોઈક શબ્દ તે જાણે આપણા જ મનમાં the People ના અનુવાદો ગુજરાતી, હિંદી અને મરાઠીમાં થયા છે. હતું અને જાગે એમ લાગે. એ ક્યા આવી છે: *
જિબ્રાન ૧૮૮૩ માં શિરિયાના એક ગામમાં જન્મેલા. ૧૨ અલ મુસ્તફા, રફાલીઝ નામની નગરીમાં રહે છે. ૧૨ વર્ષની વયે યુરોપ ગયેલા. ફ્રાન્સમાં તેમણે ચિત્રકળાની સાધના વર્ષ પછી સામેના સાગરકિનારે એણે પોતાનું વહાણ આવતું જોયું. કરી હતી. ૧૦ વર્ષ અમેરિકામાં રહ્યા હતા. પછી સિરિયાની મદરે- સવારના રેચક તડકામાં એ પ્રસન્ન ચિત્ત પહાડ પરથી ઊતરે છે: સામાં રહ્યા અને પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પછી પાછા અમેરિકામાં જઈને મારું વહાણ આવ્યું, મારે દેશ જાઉં છું. વસ્યા હતા.
તળેટીમાં, રસ્તાની બેઉ બાજુએ ગ્રામજનો કાપણી કરી ૧૯૧૮ પછી તેમણે માત્ર અરબીમાં નહિ પણ અંગ્રેજી
રહ્યા છે. ખેડૂતો ખળામાં અનાજ ભરે છે. મુસ્તફાને થયું: આ સુંદર માંયે લખવાની શરૂઆત કરી હતી. તે પછી તેઓ વિશ્વવિખ્યાત
ગામ છોડી જતાં મને દુ:ખ નથી થતું એમ કેમ કહું? અન્ય ફિલથઈ ગયા.
સૂફો કહે છે કે દુનિયા નિસાર છે, પણ જિબ્રાનના મુસ્તફાએ તેમનાં લખાણો જૂના ફિલસૂફથી ભિન્ન હતા. તેમણે તે મહોરું ઉતારેલું છે, તેથી તેને આ જિવંત જગત છોડતાં દુ:ખ નવી દુનિયા જોઈ અને નવું તત્ત્વજ્ઞાન આપ્યું. અન્ય ફિલસૂફથી
થાય છે. વિરુદ્ધ, જિબ્રાનને લાગ્યું કે તત્વજ્ઞાન અને જીવન વચ્ચે સીધા
પ્રભુની સરજેલી આ દુનિયા પર મુસ્તફાએ પૂરા દિલથી સંબંધ છે.
પ્રેમ કર્યો હતે. ચામડી કે કાંચળી ઉતારતાં થાય એવી વ્યથા તેને જિબ્રાને ફ્રેન્ચ અને રુશી ક્રાન્તિ જોઈ હતી. સમાજવાદની થઈ. વાતો પણ સાંભળી હતી.
જગન્દરને પહાડ પરથી ઊતરતા જોઇને ક્સિાનેએ સાદ એમનાં આરંભનાં પુસ્તકોમાં તીખો-તમતમતો અને ચામડી . દઈ ગામલોકોને બેલાવી કહ્યું: ‘સાંઇ જય છે, તેમના માટે વહાણ ઉતારી લે તે કટાક્ષ હતો. પાગલની વાતમાં છે તે. સામ્યવાદ આવી પહોંચ્યું છે. વિશે જિબ્રાને, એમની લાક્ષણિક ઢબે, એક મઝાની વાત લખી છે: - ' એ સાંભળી છેાકરાં તેડીને માતાએ આવી. બળદોને ઘાસ