________________
Regd. No. MH. 117
વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૭
os |
જીવન
પ્રબુદ્ધ જેન’નું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૩૨ : અંક ૧૩
મુંબઈ, નવેમ્બર ૧, ૧૯૭૦, રવિવાર - પરદેશ માટે શીલિંગ ૧૫
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નકલ ૪૦ પૈસા
તંત્રીઃ પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા
મા
ચાગન પત્ર સંગમતિ વનાં ...
1
( ૨૦૨૬નું સંવત્સર અસ્તાચળે જઇ રહ્યાં છે અને આ અંક આપ સૌના હાથમાં આવતાં સુધીમાં તે નવા વર્ષનું નવલું પ્રભાત ઊગી ચૂકયું હશે. આપણે સૌ એકબીજાને નુતન વર્ષના અભિનંદનની આપ-લે કરવામાં પડયા હઈશું. આ વરસે દિપાવલી નિમિત્તે એક ખાસ લેખ લખવા મેં શ્રીમતી મૃણાલિની દેસાઇને વિનંતિ કરી હતી. તેને માન આપીને અને પ્રબુદ્ધ જીવન માટે ખાસ પરિશ્રમ લઇને મૃણાલિનીબહેને અમાવાસ્યાની રાત વિશે એક સુંદર સંગીતમય કાવ્ય લુખી મે કહ્યું છે, તે માટે હું તેમની અત્યંત આભાર માનું છું. પરમાનંદ).
વસંત ઋતુની માદકતા આંબાના મેરમાં મહેકે છે. શ્રાવ- જોયા કરે. સપ્ત[પ અને સતિ અરુંધતિ આકાશગંગાને તીરે ઊભા ણનું મુકત હાસ્ય ઝરણામાં સંભળાય છે. પણ શારદીય વસુંધરા ઊભા અર્થ દેતા હોય ત્યારે દક્ષિણમાં સ્થિતપ્રજ્ઞ અગસ્તિની ઝંપપ્રગલભ - પ્રસન્ન–પૂર્ણકામાં છે. એને મત્ત આમ્રમંજરી, મહેકતે ડીમાં શાંત દીપ પ્રક્ટ. મધ્ય આકાશમાં રેવતીની માળા, કૃત્તિકાની મેગર, શરમાળ નિશિગંધા કે નાજુક પ્રાજકત કશાની આસકિત આરતી તૈયાર કરી રોહિણી કોની રાહ જોતી હશે? ચંદ્રની? ના, ના. નથી. નાના છોકરાને રમાડવા મા રંગરંગના રમકડા લાવી આપે આજે તે અમાવાસ્યા-પૂર્વ દિશાએ ઊગે છે મૃગ નક્ષત્ર. યુગયુગથી તેવા ગલગોટા, શેવંતી એની પાસે છે. એ ફૂલેને ના રૂપ, ના ગંધ- ત્રિકાંડ તીર પેટમાં લઇ દોડનાર કારુણ્યમૂર્તિ મૃગની પૂજા તે હોય? પણ શરદ ઋતુમાં એની જ શોભા છે.
એકાદ અશ્રન અધ્યું એને માટે બસ છે. તો પછી આ ઠાઠ કોને મેધમાલાની ગર્જનાઓ હવે સંભળાતી નથી. દેડકાંને
માટે? મૃગ પાછળ પડેલા વ્યાધ માટે? નિર્દય ફૂરતાને સપ્તર્ષિ માન
મેધમલ્હાર પણ વિરમી ગયો છે. નદીઓ, ઝરણાં હવે ભય, ભર્યા પણ
આપશે? શાંતમૂર્તિ વસુંધરા તિલક કરશે? ના. ના. વ્યાધ પતે જ શાંત, એકસરખી ગતિએ વહે છે. કુશળ ગૃહિણીને હાથ ફરે પછી
વસુંધરાને તિલક કરીને જાણે કહે છે “શાંતિ ભલે હોય પણ એ ઘર જેમ વ્યવસ્થિત ગોઠવાઇ જાય તેમ સૃષ્ટિમાં બધું ગોઠવાઇ ગયું
તેજસ્વી હોજો. સામર્થ્યવાન ભવ.” છે. કશે કાદવ નથી કે ધૂળની ડમરીઓ નથી. વિરહના તાપમાં
- આશીર્વચન અને તિલક્થી શોભતી શારદીય ભૂમિની પૂજા
આકાશગણે કરી તેમ એના માનવ પુત્રએ પણ શતદીપ પ્રકટાવીને શેકાતી, વરસાદના પાણીથી પણ જેની તરસ નથી છીપતી - પરસેવાની ભૂખી–હેતની તરસી ધરતી તૃપ્ત થઇ છે. પિતાનો ખજાનો
આનંદપૂર્વક ઉત્સવ કર્યો. દીપાવલીને વેદોએ અધિદૈવતની અધ. લૂંટાવા કાઢયે હોય એમ ધનધાન્ય ભરીભરીને આપે છે – લેવાય
ગીનું સ્થાન આપ્યું છે. હવ્ય અર્પણ કર્યો છે. ચિરયૌવના ઉષાની
સ્તુતિ ક્વેદમાં છે તેમ અથર્વવેદમાં દીપાવલીના સૂકતે અર્થએટલું લો. કણ વાવ્યો હોય તે મણ લણી લો. વિચાર કરશે મા.
ગંભીર છે. આવતે વર્ષે બીજું ઊગશે.
कुहं देवी सुकृतं विभनाथं समस्मित . - ચોમાસામાં ચારે પાર પાણીમાં રહી કાગડાંથી બગલાં સુધી
यज्ञे सुहवां जोहवीमि। બધાં ‘દિજ' શુચિર્ભત થઈને બેઠા છે. પાણીના પ્રવાહ
सानो रवि विश्ववारं नियच्छद રાંધ ગતિથી વહે છે તેથી ‘બક’ અને શ્રાદ્ધ પક્ષ હમણાં જ પતી
ददानु वीरं शतादाय मुक्यम् ગયા છે તેથી ‘કાક’ એ હંમેશના અસંતુષ્ટો પણ સંતોષ પામ્યા છે.
कुहूं देवानाममतस्य पत्नी શાંત, ગંભીર વાતાવરણમાં નટખટ સંધ્યાથી રહેવાનું નથી. જાત
हव्यानो अस्य हविणा जुशेत । જાતના રંગ લઇ મુકત આકાશમાં એ મ્યા કરે છે. કોઇવાર રંગબેરંગી આવી છે આ અમાવાસ્યાની રાત! અમાવસ્યા હોવા છતાં સુભગા. સાડીઓના ઢગલા વચ્ચે બેસી પસંદગી કર્યા કરતી સુંદરી જે એને મંગલા. શુભદા. બ્રહ્મવર્યોના હવિને એને અધિકાર છે. લક્ષ્મીપતીની ઘાટ છે. અલ્લડ વહુદીક્રીએ કરેલો પથારો માને માથે પડે તેમ એ અધિષ્ઠાત્રી છે. દેવતા સર્વસામાન્ય જનની આનંદમયી માતા છે. શુવસ્ત્ર રાત્રિને બધું સાફસૂફ કરવું પડે !
आगन् रात्री संगमति वसूनां - શર ની રાત–પ્રૌઢા છતાં પ્રસન્ન છે. રૂપાળી તો એવી કે
ऊर्जपुष्ट वस्वावेणयन्ती વસંત પણ ફિક્કી લાગે. એને પગલે ચાંદની નીતરવા લાગે. વાયુ
अमावास्यै हविणा विधेमार्जम् એની મર્યાદા સાચવી ઠાવક બને. આકાશગંગા પ્રકટે. ઉત્તરના
दुहाता पयसान आगन् ખૂણામાં બેઠો બેઠો ધૂવબાળ નિર્મળ હસતો આ અનંતની લીલા ( અથર્વવેદ). *
-મૃણાલિની દેસાઈ
સંધના સભ્યોને તથા પ્રબુદ્ધ જીવન”ના વાચકને નૂતન વર્ષની શુભેચ્છા હૈદું પ્રિય મિત્ર
કટોબર માસની ૧૯ મી તારીખે મારાં પત્ની સાથે મુંબઇથી નીકળીને હું અહિં જમશેદપુર આવ્યો છું. દિવાળી સમીપ આવી રહી છે, અને ત્યાર પછીના દિવસે વિક્રમના નવા વર્ષને પ્રારંભ થશે. અહિં બેઠો બેઠો હું તને સર્વને ખૂબ સંભારૂ છું અને આગામી વર્ષ તમે સર્વને પરમ સુખદાયી અને કલ્યાણકારી નીવડે એવી અંતરની શુભેચ્છા અને પરમાત્માલક્ષી પ્રાર્થના આ પત્ર દ્વારા પાઠવું છું. - અહીં ખૂબ શાન્તિ અને એકાન્ત છે. મન અને શરીર બન્ને ખૂબ રાહત અનુભવે છે. અહિંના થોડા દિવસના નિવાસના પરિણામે નવી તાજગી મેળવીને કાર્તક સુદ પૂનમ પહેલા મુંબઈ પાછો ફરવા ધારું છું. ૨૪-૧૦-૭૦
લિ. આપ સર્વને, પરમાનંદ.