________________
પ્રમુજ જીવન
- તા. ૧૯-૯-૧૯s,
નોંધાઇ છે, જ્યારે સંઘની કાર્યવાહીએ નક્કી કરેલે લક્ષ્યાંક રૂ. વ્યાખ્યાને સાંભળે. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા આ જ જૈન સમાજ માટે ૨૫,000 ને છે. વ્યાખ્યાનમાળા પુરી થયા બાદ સાધારણ રીતે હું બીજું જ આકર્ષણ પેદા કરે છે અને તેમને આજના વિચારપ્રવાહ સંઘના મિત્રો અને પ્રશંસકો કે જેમણે પોતાની રકમ સંઘના ફાળા- અંગે સમ્યક્ દર્શન પ્રાપ્ત કરવું હોય તો “આ વ્યાખ્યાનમાળામાં માં નોંધાવી ને હેય તેમની પાસે જાતે "જો અને ઘણાખરાંના આવ” એ પ્રકારનું નિમંત્રણ આપે છે. આ પ્રવૃત્તિ પરંપરાવિરોધી વચને પ્રાપ્ત કરી લેતા. ગયા વર્ષે નરમ તબિયતના કારણે વ્યાખ્યાન- હોવા છતાં, આજે લગભગ ૩૭-૩૮ વર્ષથી ચાલી રહી છે, ટકી માળા પૂરી થયા બાદ તરતમાં જ મારે બહારગામ જવાનું થયેલું. રહી છે તેનાં કારણ શું છે? ' આ વખતે પણ મિત્રો અને પ્રશંસકોની રકમ નક્કી કરવાનું કાર્ય '. આનું એક કારણ હું એમ કહ્યું છે કે પયુર્ષણ વ્યાખ્યાનમાળાનાં. મારાથી કેટલું થઇ શકશે તેની મને કલ્પના નથી. કદાચ શારીરિક વ્યાખ્યાનની ભૂમિકા ઉચ્ચ સ્તર ઉપર રચાઇ રહી છે અને તેમાં અવરોધ ધારણા મુજબ મારા ઉત્સાહ ઉપર અટકાયત મૂકે. આ વિખવાદ પેદા થાય એવા પ્રશ્નોની ભાગ્યે જ ચર્ચા કરવામાં આવે પરિસ્થિતિમાં સંઘના સર્વ પ્રશંસકોને મારી નમ્ર પ્રાર્થના છે કે તેઓ છે. તેની નીતિ આક્રમક નથી, પણ રચનાત્મક - વિધેયાત્મક છે અને. પોતપોતાના ફાળે, કોઈના પણ આવવાની કે આગ્રહની અપેક્ષા તે કારણે સમાજમાં આજ સુધી ભાગ્યે જ સંઘર્ષ પેદા થયો છે. કાખ્યા સિવાય સંઘના કાર્યાલય ઉપર લખી જણાવે અથવા તે એકલી વિચાર-ઘડતર એ તેનું ધ્યેય છે અને તેને પિષક એવાં વ્યાખ્યાન આપે. કે. જેથી મારા અને મારા સાથીઓના પગમાં નવું જોર આવે
યોજવામાં આવે છે. . ' અને સંઘની પ્રવૃત્તિઓમાં વધારે વેગ અને વૃદ્ધિ નિર્માણ થાય.
મારી દષ્ટિએ બીજું કારણ જૈન સમાજની અસાધારણ ઉદારતા પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા અંગે એક નવી શુભઘટના ''
છે. જેન સમાજ એક અલ્પસંખ્યક સમાજ છે. આવો
સમાજ પરંપરા - રક્ષાની ચિન્તા વધારે સેવતો હોય છે અને તે છે. પર્યુષણ પર્વને લગતી ચાલુ પરંપરાના વિરોધમાં કેટલાંય વર્ષોથી નિર્માણ થયેલી. પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના ઈતિહાસમાં
કારણે તે અંગે આવા નાના સમાજમાં પરંપરાવિરોધી પ્રવૃત્તિઓ આ વર્ષે એક નવી શુભ ઘટના નિર્માણ થઈ છે. આવી વ્યાખ્યાન- પ્રત્યે ઝનુન પણ સારા પ્રમાણમાં હોય છે. આમ છતાં જૈન સમાજે માળા કોઇ એક સ્થાનિક જૈન સંઘ તરફથી જવામાં આવે અને પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાને સમભાવપૂર્વક નીભાવી છે. આનું કારણ તેની સભાઓ કોઇ એક જૈન ઉપાશ્રયમાં ભરાય એ જૈન સમાજનાં ( તેને મળેલો અહિંસા અને અનેકાન્ત વિચારને વારસે છે. બીજા વિચારવલણને ખ્યાલ કરતાં અશકયવત લાગતું હતું. આવી
આવા કોઇ અલ્પસંખ્યક ધર્મસમુદાયે આવી પ્રવૃત્તિ લાંબે વખત આજ સુધીની પરિસ્થિતિના સંદર્ભમાં જણાવતાં અન્યન્ત આનંદ ચાલવા દીધી ન જ હોત. જૈન સમાજના આવા ઉદાર વલણની થાય છે કે વ્યતીત થયેલા પર્યુષણ પર્વ દરમિયાન ઘાટકોપરના શ્રી અને પ્રતિકૂળ વિચારધારા પ્રત્યે પણ દાખવવામાં આવતા આદરવર્ધમાન સ્થાનકવાસી જૈન શ્રાવક સંઘનાં ઉપક્રમેં ઘાટકોપર ઉપા- ભાવની કૃતજ્ઞતાપૂર્વક નોંધ લેવી ઘટે. છે. શ્રયમાં તા. ૨૯ ઑગસ્ટથી તા. ૪ સપ્ટેમ્બર સુધી એમ સાત
પણુપણ વ્યાખ્યાનમાળાના પ્રમુખસ્થાનને શોભાવતા પ્રાધ્યાપક , દિવસ દરરોજ રાત્રિના ૯ વાગ્યે ચાલ ઢબની જ એક વ્યાખ્યાનમાળા, જવામાં આવી હતી અને તેના વ્યાખ્યાતાઓ અને
ઝાલાસાહેબ , , ' .. વ્યાખ્યાન વિષયને કાર્યક્રમ નીચે મુજબ હતો :- . .' શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા વર્ષોથી જાતી પર્યુષણ વ્યાખ્યાન ' , ' વકતા
વિષય .. . . . . માળાના પ્રારંભનાં વર્ષો દરમિયાન પંડિત સુખલાલજી અમદાવાદથી વૈઘ શ્રી પ્રાગજીભાઇ રાઠોડ ' આપણા પર્વે અને આરોગ્ય " મુંબઇ ખાસ પધારતા હતા અને વ્યાખ્યાનસભાઓનું પ્રમુખસ્થાન તેઓ શ્રી પૂર્ણિમાબહેન પકવાસા : બહેને અને ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ
સુયોગ્ય રીતે શોભાવતા હતા. ઘટતી જતી શારીરિક ક્ષમતાના કારણે શ્રી કિસનસિંહ ચાવડા ' માણસને ન જન્મ • • • • તેમનું આ નિમિત્તે મુંબઇ આવવાનું મુશ્કેલ - અશક્યવત - બન્યું અને શ્રી દુર્લભજી કેશવજી ખેતાણી મહાવીર સંદેશે અને આપણી રૂઢિઓ ત્યારથી એટલે કે ૧૯૬ર ની સાલથી આજ સુધી પ્રાધ્યાપક પ્રો. અમૃતલાલ યાજ્ઞિક માનવધર્મ.' '' . . .' ગૌરીશંકર ચુનીલાલ ઝાલા પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાનું પ્રમુખસ્થાન શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ - રાષ્ટ્રમાં જૈનેનું સ્થાન *
શેભાવી રહ્યા છે. આજે સદ્ભાગ્યે અનેક સાહિત્યકારો, વિદ્વાને, શ્રી ગુલાબદાસ બ્રોકર ભારતીય સંસ્કૃતિ અને આપણું કર્તવ્ય કલાકારો, અર્થસમૃદ્ધ બની રહ્યા છે. અને તે મુજબ તેમની સાદી * આ શુભ ઘટના નિર્માણ થવાને યશ જેમને હાથે થોડા સમય .
રહેણીકરણીમાં મહાન પરિવર્તન થઇ રહ્યું છે. કેટલાક પોતાની માલપહેલા શ્રમણી વિદ્યાપીઠની સ્થાપના થઇ છે તેવા શ્રી દુર્લભજી .
કીનાં નિવાસસ્થાને ઊભાં કરી શક્યા છે અને મોટરકાર પણ કેશવજી ખેતાણીના ફાળે જાય છે. તેમના જણાવવા પ્રમાણે આ
વસાવી શક્યા છે. પિતાની વિદ્યોપાસના સાથે ભૌતિક ઉત્કર્ષ પ્રત્યેની: વ્યાખ્યાનસભામાં હંમેશા હજારથી બારસે ભાઇ બહેને ઉપસ્થિત
અભિમુખતાને સંલગ્ન કરવાનું આ સ્વાભાવિક પરિણામ છે. આ થતાં હતાં અને રાત્રીના સાડાદશ વાગ્યા સુધી ઊભા ઊભા યા
રીતે ઝાલાસાહેબ પણ પોતાના જીવનને પલટી શક્યા હોત. પણ બેઠા બેઠા - જેને જ્યાં સ્થાન મળ્યું ત્યાં–અપૂર્વ શાંતિપૂર્વક સાંભળતાં
તેમની વિદ્યોપાસનામાં સતત ઉન્નતિ થતી રહેવા છતાં તેમણે " હતાં. શ્રી કિસનસિંહ ચાવડાના વ્યાખ્યાન પ્રસંગે ૧૫૦૦ થી ૨૦૦૦
ભૌતિક ઉત્કર્ષ તરફ નજર સરખી કરી નથી અને વર્ષો પહેલાં જોયેલા ભાઈબહેનોની હાજરી હતી. પર્વના દિવસોને કારણે પણ નવું
ઝાલાસાહેબ અને તેમની રહેણીકરણી-આ બધું આજે પણ એનું નવું જાણવા - સાંભળવાની જિજ્ઞાસાથી બધાં ભાઇબહેનોને
એ જ છે. વર્ષોથી ગ્રાન્ટેડ સ્ટેશને બાજુએ આવેલા પાર્વતીબાઇ ખૂબ જ આનંદ થ હતો. છેલ્લા દિવસે શ્રી દુર્લભજીભાઇએ કરેલા
મેન્શનની બે ડબલ રૂમમાં તેઓ એની એ જ સાદાઇપૂર્વક સાત દિવસનાં વ્યાખ્યાનના ઉપસંહારથી શ્રોતાજને ખૂબ પ્રભાવિત જીવન વ્યતીત કરે છે. મારે મન તેઓ ખરા બ્રાહ્મણ છે અને તેમનામાં બંન્યાં હતાં. આ શુભ ઘટના જૈન સમાજની ઉદારતા અને ખેલદિલી એક ઋષિજનનું. મને દર્શન થાય છે. તેમની વાણીમાં પણ વિશદજેનો નીચે ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યું છે તેની સુચક અને પૂરક છે.
તા-નિર્મળતાને--અનુભવ થાય છે અને તેમની નમ્રતા પણ એટલી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા અને જૈન સમાજ . . . '
જ આદરપ્રેરક છે. તેમના પ્રમુખસ્થાનથી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના એ સુવિદિત છે કે પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાની પ્રવૃત્તિ પર્યુષણ
ગૌરવમાં વધારો થયો છે. તેમની સેવા આપણાને ચિરકાળ મળતી
રહે અને તેમનું આરોગ્ય વર્ષો સુધી સુદઢ અને સુરક્ષિત બની રહે અંગેની ચાલુ પરંપરાની. વિરુદ્ધની છે. આ દિવસેમાં સાધારણ એવી આપણી પ્રાર્થના હો ! . .
. . રીતે જૈને પતેતપતાના મંદિરે. યા ઉમાકાય જાય અને ધર્મગુરુઓનાં . . . ' . ', " , ' , ' , ' ',.." . " , , , , ; *.: • પરમાનંદ