Prabuddha Jivan 1970 Year 31 Ank 17 to 24 and Year 32 Ank 01 to 16

SR No.: 525955
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1970
Total Pages: 282
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 21

તા. ૧૬-૧-૭૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૧૩
વર્તમાન રાજકીય પ્રવાહ [ તા. ૭–૧-૭૦ના રોજ જૈન સોશિયલ ગૃપના ઉપક્રમે વધે તે તેની વહેંચણી થાય, બધાને આજીવિકા મળે, માટે ખોટો બિરલા ક્રિડા કેન્દ્રના ઉદ્યાનમાં ભારતના ભૂતપૂર્વ ઉદ્યોગપ્રધાન શ્રી વિતંડાવાદ છોડીને દરેક કામે લાગી જવાની જરૂર છે. મનુભાઈ શાહનું “વર્તમાન રાજકીય પ્રવાહો’ એ વિષય ઉપર પ્રવચન - “ આમ કરવાને બદલે અત્યારે શું ચાલી રહ્યું છે? ૭૩ વર્ષ ગોઠવવામાં આવ્યું હતું. તે ગુપના મંત્રી તરફથી મળેલી પ્રસ્તુત જૂની કૉંગ્રેસ- આવા સંગઠ્ઠિત મોટા પક્ષને દુનિયામાં કયાંય જોટે પ્રવચનની નોંધ નીચે રજૂ કરવામાં આવે છે.
મળે તેમ નથી, એમ છતાં તેને તોડીને – બીજો વિરોધ પક્ષ રચીનેપ્રબુદ્ધ જીવનમાં છેલ્લા ત્રણ ચાર અંકમાં શ્રી ચીમનલાલ અમારે પક્ષે વધારે ટકાનો ટેકો છે – આવી વાતે, માનસિક દેવા ચકભાઈ શાહની લખેલી કોંગ્રેસી રાજકારણની આલોચના પ્રગટ જેણે કાઢયું હોય તે જ કરી શકે. આમ કરવાથી તે પક્ષ નબળો પડે. થઈ ચૂકી છે. આ આલેચના કોઈ કોઈને ઈન્દિરા-તરફી લાગી છે, તમે સાથે હતા ત્યારે પણ ૪૦ ટકામાં હતા, તે જુદા પડીને ટૂંકા તો એમ છતાં મારા અભિપ્રાય મુજબ શ્રી ચીમનભાઈ આજની કોંગ્રે- ઘટવાના છે, અને તોડફોડમાં માનવાળા બીજા પક્ષોનો ટેકો લઈને સના બે ભાગલામાંથી કોઈ પણ પક્ષ સાથે જોડાયેલા ન હોઈને,
બહુમતિ હાંસલ કરવા જશે તો દેશની ઘોર ખોદાઈ જશે. તેમની આલોચનામાં એક પ્રકારની તટસ્થતાપૂર્વકનું માર્ગદર્શન આપ
વડા પ્રધાન એ વ્યકિત નથી પણ સંસ્થા છે. અને એણે ણને મળ્યું છે. આજના કોંગ્રેસી રાજકારણમાં શ્રી મનુભાઈ શાહ
તે માનહાનિ – અપમાન ગળી જઈને દેશનું હિત જોઈને આગળ પણ એક મહત્ત્વની વ્યકિત છે. આજે તેઓ જુની સંસ્થાકીય કેંગ્રેસ
વધવું જોઈએ. એને બદલે વડીલો આગળ વધવા દેતા નથી એમ સાથે જોડાયેલા છે અને પ્રસ્તુત વિવાદમાં તેમનો આગવો દષ્ટિકોણ છે.
બહાનું કાઢીને પક્ષને તોડવો એ તે દેશને દ્રોહ કરવા બરાબર છે. આ દષ્ટિકોણથી પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકો પરિચિત બને તે અને બન્ને જૂથમાં જુવાન–વૃદ્ધો તો છે જ અને વડીલોની જો હેતુથી આ નોંધ પ્રગટ કરવામાં આવે છે. પરમાનંદ]
આમન્યા ન રહે તો લોકશાહી ચાલે જ કેવી રીતે? જો આમન્યા ન વકતવ્યની શરૂઆતમાં અર્થકારણ અને રાજકારણ વિષે શ્રી
રહે તે ડિકટેટરશીપ જ આવે. મારા અનુભવની વાત કરું તે મેં મનુભાઈ શાહે સમજણ આપી અને જણાવ્યું કે “પંડિત જવાહર
ઈન્દિરાજીને કોઈ દિવસ ઉદ્દામ તરીકે જોયા નથી. રાષ્ટ્રીયક્રણની લાલે પિતાની હયાતી દરમિયાન દેશની સ્થિતિ સમતોલ રાખી હતી,
બાબતમાં તેમને મોરારજીભાઈની રૂકાવટ હતી એવી છાપ ઉભી કરવા પરંતુ તેમના ગયા બાદ દેશના રાજકારણની સ્થિતિ ડામાડોળ
પ્રયત્ન થાય છે તે, લાલબહાદુર શાસ્ત્રી પછી મોરારજીભાઈ કયાં થવા લાગી છે અને પરિસ્થિતિ એટલી હદે પહોંચી છે કે, મહાત્માજી
હતા? ત્યારે કેમ કાંઈ કરી શકયા નહિ? ત્યારે કોણ નડતું હતું? અને તેમના સાથીઓએ જબરદસ્ત ભેગ આપીને જે મહામૂલી
સચિન ચૌધરીના વખતમાં રાષ્ટ્રીયકરણ કેમ ન કર્યું? ટી. ટી. કે. આઝાદી પ્રાપ્ત કરી છે તેને નાશ થવાનાં પગરણ માંડાયા હોય અને
નાણાંમંત્રી હતા ત્યારે તે પોતે પણ રાષ્ટ્રીયકરણની વિરુદ્ધ હતા. એ માટે સમય નજીક આવતા હોય એવી ભીતિ લાગે છે. જો દેશનું
લાલબહાદુર શાસ્ત્રી તેમને કાઢવાના હતા ત્યારે દસ દિવસ પહેલા જ રાજકારણ નહિ બચે તે દેશ પણ નહિ બચે. માટે લોકશાહીને ટકાવી
તેમણે તેમ કહેલું. એકેય નાણાંપ્રધાન આમ કરવાને તૈયાર નહોતા. રાખવા માટે દરેકે રાજકારણમાં રસ લેવો જરૂરી બને છે.”
હું તો પ્રથમથી જ આનો વિરોધ કરતો રહ્યો છું અને મેં તો એ આગળ ચાલતાં તેમણે કહ્યું કે “અત્યારે જે રીતનું ગંદુ
વિષે છાપાઓમાં લેખો પણ લખ્યા છે. રાજકારણ ચાલી રહ્યું છે તેને ચલાવી લેવાય જ નહિ. દરેક માણસે
“ કામરાજ તે પંદર વર્ષથી અને ખાસ કરીને છેલ્લા ચાર દેશને વિચાર પહેલાં કરતાં શીખવું જોઈએ. લાલચ અને ભયથી
વર્ષથી રાષ્ટ્રીયકરણની વાત કહેતા જ આવ્યા છે. બેંકોનું રાષ્ટ્રીયકરણ ઝૂકી જવું એ તો કાયરતાની નિશાની છે. બાપુએ આપણને નિર્ભયતા
કરવા વિષે ઈન્દિરાજીએ મોરારજીભાઈને કહેવું જોઈતું હતું, પણ શીખવી છે અને એ નિર્ભયતાએ અને અહિંસાએ કેવો ચમત્કાર
તેમ કર્યું નહિ અને જે માણસે ૪૫ વર્ષથી દેશની સેવા કરી છે એવી કરી બતાવ્યો – કે જે બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય ઉપર સૂરજ કદિ આથમત
એક પીઢ વ્યકિતને કાઢવા માટે જ આ પગલું ભરવામાં આવ્યું નહોતે એવા મોટા સામ્રાજ્યને–એ સલતનને—હીનું એક પણ ટીપું
અને તે પણ અધિકાર અને મર્યાદા જાળવ્યા વિના – આ કેટલી રેડયા વિના વિદાય કરી.
હીન કોટિની વાત કહેવાય ? અને આ પગલું ભર્યાને પાંચ માસ “આપણે સમાજવાદને અપનાવ્યો છે એટલે ગરીબ અને
થવા આવ્યા હોવા છતાં હજુ કાંઈ નીતિ ઘડાઈ નથી. મુંબઈ કૉંગ્રેસમાં
પણ કાંઈ ચમત્કાર થયો નથી. તવંગર વચ્ચેનો ભેદ મીટાવવાને આપણે સખત પરિશ્રમ કરવાને
ઊંગ્રેસને કોઈ કુટુંબનો ઈજારો નથી. સારાનરસા પગલાં છે. તેમાં થોડા ઘણા આપણે સફળ પણ થયા છીએ, પરંતુ રાજ
પ્રગતિના નામે લેવાય છે, પણ તે ખુરશી ટકાવવા માટે. ચન્દ્રભાણ કર્તાઓ અને રાજકીય પક્ષો જ્યાં તોડફોડને રસ્તે અપનાવતા
ગુપ્તાએ કહ્યું, પ્રાઈમ મિનિસ્ટર ૧૧ વખત એક જ જગ્યાએ હોય અને જાણે નવી શોધ કરી હોય તેમ માત્ર “ગરીબી મિટાવો'
આવ્યા–૪૦ લાખનો ખર્ચ થયે (પ્રાઈમ મિનિસ્ટર જેવી વ્યકિતની ના નારા જ ફકત રાજકારણીઓ લગાવતા હોય, ત્યાં ખુદ બ્રહ્મા
સલામતી માટે ખર્ચ થાય છે તે સ્વાભાવિક છે) પણ આવી પ્રાઈમ આવે તે પણ ગરીબીને ફેડી શકે નહિ. કાંઈ ચમત્કારથી ગરીબી
મિનિસ્ટર જેવી વ્યકિત એક જ જગ્યાએ ૧૧ વખત જાય તેવું કયાંય મિટાવી શકાતી નથી. આપણા આવડા વિશાળ દેશની ગરીબીને
બને નહિ. તે વ્યકિત નથી – સંસ્થા છે. તે મર્યાદા છેડે એટલે ખ્યાલ અહીં બેઠા આવે તેમ નથી. દંડકારણ્યનાં ગામડાંઓ જુઓ
સંસ્થાનું સત્યાનાશ નીકળી જાય. તે અને ત્યારે ગરીબી શું ચીજ છે તેને કંઈક ખ્યાલ પામી શકો.
- કલકત્તા જવું હોય તો અજયને પૂછીને જવાય, પણ ૪૦ આઝાદી દરમિયાન અમુક રાજકીય પક્ષે ૨૨ વર્ષ સુધી રાજ્ય
વર્ષના જૂના મિત્ર ચન્દ્રભાસ ગુપ્તાને ખબર પણ આફિસર જણાવે ચલાવ્યું તે પણ હવે ગરીબી હટાવના નારા સાંભળવા મળે છે.
ત્યારે પડે કે વડાપ્રધાન આવવાના છે. ચન્દ્રભાણ ગુપ્તા તે ખૂબ પણ આવા નારાથી સમાજવાદ કેવી રીતે આવે ? આ માટે તે.
વિવેકી છે પણ આ રીતે જો બધી જ મર્યાદાઓને લેપ થશે તો સખત અને સતત પ્રયત્નની જરૂર છે, નારાની નહિ. આ કાંઈ મૂલ્યાંકનો કથળી જશે. મિલકત વહેંચવાને મઝિયાર નથી. આ બાવન કરોડો દેશ છે.
સંજીવ રેડીની વાત લઈએ – પહેલા તે તેમના વિશે રાજકારણની લડાઈથી તેનું સત્યાનાશ કાઢી ન શકાય. આપણે દરેક કોઈ વાત જ નહોતી–તેમના સ્પીકરપદના સંચાલનકાર્યથી બધા જ ક્ષેત્રે ઉત્પાદન વધે એ માટેના પ્રયત્નોમાં લાગી જવું જોઈએ, ઉત્પાદન પક્ષો ખૂબ ખુશ થયેલા. એમના વિશે બધાને માન હતું. તેમનું
રા,