Prabuddha Jivan 1969 Year 30 Ank 17 to 24 and Year 31 Ank 01 to 16

SR No.: 525954
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1969
Total Pages: 286
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 38 MB

Page 270

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૨-૬૯
જ
દિવંગત આત્માઓને આદરઅંજલિ સ્વ. શ્રી જીવરાજ ભાણજી શાહ
શ્રીમતી વાયેલેટ મૂળ અમદાવાદના ગુજરાતી ક્રિશ્ચિયન નવેમ્બર માસની ૨૦ મી તારીખે મુંબઈ મહાનગરપાલિકાના
હતાં, જ્યારે જોકીમ અલ્લા મેંગલોર બાજુના મન કેથોલિક કોંગ્રેસ પક્ષના એક પીઢ આગેવાન અને છેલ્લાં ૩૭ વર્ષથી મુંબ
ક્રિશ્ચિયન છે. આમ હોવાથી શ્રીમતી વાયેલેટ આલ્વા ઈની સુધરાઈમાં માંડવી વિભાગના પ્રતિનિધિ તરીકે બેસતા સેવા- સહજપણે ગુજરાતી બેલતા હતા, જ્યારે જોકીમ આલ્વાને વ્યવહાર નિષ્ઠ કાર્યકર શ્રી જીવરાજ ભાણજી શાહનું ધનબાદ ખાતે હૃદય બંધ
અંગ્રેજીમાં રહેતો હતો. તેઓ મુંબઈમાં હતા તે દરમિયાન આ બને પડી જતાં પ૩ વર્ષની ઉમ્મરે અવસાન થયું. આ અકાળ અને એકા
પતિ પત્ની સાથે મારે મૈત્રીસંબંધ હતો. એક બનેલી ઘટનાએ તેમની સાથે સંબંધિત અનેક વર્ગોમાં અત્યન્ત
- સમયાન્તરે રાજકારણ તે બન્નેને દિલ્હી ખેંચી ગયું. ૧૯૫૨ની. ઊંડા ખેદની લાગણી પેદા કરી છે. અને જાણે કે પોતાના એક
પહેલી ચૂંટણીમાં આ બન્ને પાર્લામેન્ટમાં ચૂંટાયાં, ભાઈ જૉકીમ સ્વજન મિત્ર ખેડયા જેવું તીવ્ર સંવેદન આ દુર્ઘટનાએ પેદા કર્યું છે.
આલ્વા સંસદમાં અને વાયોલેટ આલ્વા રાજ્યસભામાં. ત્યારથી કયા સંયોગમાં આ ઘટના પેદા થઈ તે વિષે તપાસ કરતાં
તેઓ બન્ને આજ સુધી પાર્લામેન્ટના સભ્ય તરીકે ચાલુ રહ્યા છે. . માલુમ પડે છે કે મુંબઈથી લગભગ ૮૦ ભાઈ બહેનને મોટા
શ્રીમતી વાયોલેટ આલ્વા ૧૯૫૭થી ૧૯૬૨ સુધી યુનિયન ભાગે કચ્છી ભાઈ બહેનને – એક સમુહ તેમની આગેવાની નીચે
ડેપ્યુટી હોમ મિનિસ્ટર હતા; ૧૯૬૨માં તેઓ રાજ્યસભાના પહેલાં બિહારમાં આવેલા જૈન તીર્થ સમેતશિખરની અને આસપાસનાં
સ્ત્રી ડેપ્યુટી ચેરમેન તરીકે નીમાયા. જ્યારે શ્રી વી. વી. ગિરિની તીર્થોની યાત્રાએ થોડા દિવસ પહેલાં ઊપડયો હતો. આ સમુદાય
રાષ્ટ્રપતિ તરીકે નિમણૂક થઈ ત્યારે ગિરિની મૂળ જગ્યાએ રાજય સમેતશિખર પહોંચ્યા. જીવરાજભાઈએ એક યાત્રા કરી, બીજી યાત્રા
સભાના ચેરમેન તરીકે તેમને નિમવા જોઈતા હતા–આવી તેમની દરમિયાન તેમને છાતીમાં દુ:ખવા આવ્યું. આ હૃદયરોગનો હુમલો
અપેક્ષાને અસ્વીકાર થતાં અને તે જગ્યાએ શ્રી જી. એસ. પાઠકની હોઈને તેમને ધનબાદની હૉસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવ્યા, જ્યાં
નિમણૂક થતાં, તેમણે હજુ થોડા દિવસ પહેલાં રાજ્યસભાના તેમનું મૃત્યુ થવા પામ્યું.
ઉપાધ્યક્ષ પદનું રાજીનામું આપ્યું હતું અને તે સંદર્ભમાં ઈન્દિશહેર કે બહારગામ જ્યાં રેલ, દુષ્કાળ, આગ, હોનારત
રાજીને પત્રદ્વારા તેમણે જણાવ્યું હતું કે “જે ખુરશીમાં હું સાત જેવા બનાવો બને ત્યાં દોડી જઈ સેવા કરનાર આ પીઢ
વર્ષથી બેઠી છું તેમાં જ બેસી રહેવાનું મારા માટે સરળ નથી. કેંગ્રેસી સેવક મુંબઈ મહાનગરપાલિકાના કેંગ્રેસ પક્ષના ઉપનેતા માનવીના કેટાલક માનવીય તથા કુદરતી દાવો હોય છે જેને વેગળા તરીકે તેમ જ સ્થાયી સમિતિ, બેસ્ટ સમિતિ, ઈમ્પ વમેન્ટ એન્ડ રાખી શકાય નહિ” વિધિને આકસ્મિક યુગ છે કે જે દિવસે તેમનું વકર્સ સમિતિનું અધ્યક્ષપદ સંભાળી ચૂક્યા હતા. હાલ તેઓ સુધ
મૃત્યુ થયું તે જ દિવસ તેમની લગ્નતિથિનો હતો. રાઈની શિક્ષણ સમિતિના મંત્રી હતા. આ ઉપરાંત મુંબઈના કચ્છી સમાજની ઘણી ખરી સંસ્થાઓ સાથે એક યા બીજા અધિકારપૂર્વક
આવી એક તેજસ્વી મહિલાને એકાએક થયેલ અસ્ત તેઓ ગાઢપણે સંકળાયેલા હતા.
અત્યન્ત દુ:ખકર છે. તે માપવાંધી સલાહકાર સમિતિના, નેશનલ લીગ ઓફ
સ્વ. શ્રી કપિલરાય મહેતા પેન ફ્રેન્ડઝના, કાઉન્સિલ ફોર ચાઈલ્ડસ વેલફેરના, એનિમલ વેલફેર ,
તા. ૧૯ મી નવેમ્બરના રોજ અમદાવાદ ખાતે ત્યાંના દૈનિક બાર્ડના, મહારાષ્ટ્ર રાજ્યની મધનિષેધ સમિતિના સભ્ય હતા તેમ જ પત્ર “સંદેશ” ના તંત્રી શ્રી કપિલરાય મહેતાનું ૧૯ વર્ષની ઉંમરે પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ મ્યુઝિયમના ટ્રસ્ટી હતા.
અવસાન થતાં ગુજરાતને એક સમર્થ પત્રકારની ખોટ પડી છે. તેઓ જ્યારે મુંબઈ સુધરાઈની બેસ્ટ સમિતિના ચેરમેન
વિલેપારલેમાં વર્ષોથી વસી રહેલ અને કેંગ્રેસ અને રચનાતરીકે ચૂંટાયા ત્યારે મુંબઈ જેન યુવક સંઘ તરફથી તેમનું જાહેર
ત્મક કાર્યક્રમ સાથે જોડાયેલા ભાઈશ્રી માર્કન્ડરાય મહેતાના, ભાઈ સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું.
કપિલરાય ભત્રીજા થાય. વર્ષો પહેલાં, ૧૯૨૨ આસપાસ અમે આવી એક શકિતશાળી સમર્થ વ્યકિત આપણી વચ્ચેથી જ્યારે વિલેપારલે રહેવા ગયા ત્યારે ભાઈ કપિલરાય ત્યાંની રાષ્ટ્રીય આમ એકાએક અલોપ થઈ જાય તે આપણું – આપણા વિશાળ શાળામાં ભણતા હતા અને એ રાષ્ટ્રીય શાળાને હું મંત્રી હતા. તેઓ સમાજનું – એક મેટું દુર્દેવ ગણાય. અંગત રીતે તેઓ માયાળુ, એ દિવસેમાં ‘વૈષ્ણવજન તો તેને કહીએ, એ ગાંધીજીને અતિ પ્રિય પ્રેમાળ, કોઈ પણ કામ તેમને કહો તે કામ કરી આપવાને સદા ભજન બહુ જ મધુર કંઠથી ગાતા હતા અને કોઈ પણ સભાતત્પર એવા એક સજજન હતી. તેઓ નાની ઉમ્મરે અનેક સેવા- સંમેલનને પ્રારંભ તેના ભજનથી થતો હતો. આજે જ્યારે ભાઈ કર્યો વડે જીવનને સાર્થક કરી ગયા છે. આજે જ્યારે નિઃસ્વાર્થ કપિલરાયનું અવસાન થયું છે ત્યારે તે દિવસથી માંડીને આજ ભાવે કામ કરનાર સમાજસેવકેની ખૂબ જ ખેટ છે ત્યારે તેમના સુધીની તેમની ઉજજવલ કારકીર્દિનું ચિત્રપટ મારા સ્મરણ ઉપર સ્વર્ગગમને એવી ખેટ પેદા કરી છે જે પુરાવી મુશ્કેલ છે. તેમની ઉપસી આવે છે. પવિત્ર આત્માને આપણી અત્તરની અંજલિ આપીએ અને તેમના તેઓ ગુજરાતી વિદ્યાપીઠના સ્નાતક હતા. પત્રકારત્વથી, સ્મરણમાંથી સેવાની પ્રેરણા મેળવીએ.
તેમના વ્યવસાયી જીવનને પ્રારંભ થયો. અને તે પાછળ તેમના સ્વ. શ્રીમતી વાયોલેટ આવા
જીવનનાં ૩૫ વર્ષ વ્યતીત થયાં. તેમણે ૧૯૩૪ થી ૧૯૬૨ સધી
‘ગુજરાત સમાચાર ' ના તંત્રી તરીકે સેવા બજાવી. ત્યાર બાદ તા. ૨૦મી નવેમ્બરના રોજ હજુ ગઈ કાલ સુધી રાજ્ય સભાના
તેઓ “સંદેશ” માં તંત્રી તરીકે જોડાયા અને જીવનના અવસાન જેઓ ઉપાધ્યક્ષ હતા તેવાં શ્રીમતી વાયોલેટ આલવાનું-દિલહી ખાતે સુધી તે પદ ઉપર કાયમ રહ્યા. ગાંધીવિચાર ઉપર તેમના સમગ્રહૃદય રોગના એકાએક અણધાર્યા હુમલાથી અવસાન થતાં એક
જીવનનું ઘડતર થયું હતું. કુશળ રાષ્ટ્રસેવિકાને આપણે ગુમાવ્યાં છે. અવસાન સમયે તેમની
તેઓ છેલ્લા દોઢેક વર્ષથી જીભના કેન્સરથી પીડાતા હતા. ઉંમર ૬૧ વર્ષની હતી.
આજથી લગભગ બાર મહિના પહેલાં તેમની તબિયતની ખબર તેમના પતિ શ્રી જોકીમ આલ્વા અને હું ૧૯૩૦-૩૨ ની કાઢવા નિમિત્તે અમદાવાદ ખાતે તેમના નિવાસસ્થાને તેમને મળવાનું લડતમાં નાસિક જેલમાં ઘણી મહિનાઓ સુધી સાથે હતા. તે વખતે બનેલું. આ જ કેન્સરે તેમનો ભાગ લીધો અને એક કર્તવ્યનિષ્ઠ જોક્રમ અલ્વા અપરિણિત હતા. સમય જતાં તેમનાં લગ્ન થયાં. પ્રમાણિક સૌજન્યસભર પત્રકારને આપણે ગુમાવ્યા. તેમની પાછળ, શ્રીમતી વાયોલેટ આલ્વા મુંબઈની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજ અને રહેલ પત્ની અને પુત્રીઓ વિશે આપણું દિલ સ્વાભાવિક રીતે લ-કૅલેજમાં ભણેલાં. તેમણે બન્નેએ લગ્ન કર્યા બાદ મુંબઈમાં સહાનુભૂતિ અનુભવે છે. તેમના આત્માને આપણું હૃદય શાશ્વત કાયદાની પ્રેકટીસ શરૂ કરી હતી.
શાન્તિ ઈચ્છે છે.
' પરમાનંદ