Page Text
________________
૧૨
-
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૨-૬૯ પ્રકીર્ણ નોંધ આજે સમાન્તર કોંગ્રેસ ચલાવવાનો કોઈ અર્થ નથી
તેમની પાસે નિભાવ માટે કે વસવા માટે કશું પણ સાધન રહ્યું નવી દિલ્હીમાં નવેમ્બર માસની ૨૨ મી તથા ૨૩મી તારીખે ન હોય એમ ધારવામાં આવે છે. લગભગ ૧૮૫૪ પાકાં મકાને, મુખ્ય પ્રધાન શ્રી ઈન્દિરા ગાંધીના પ્રમુખપણા નીચે રીકિવઝિશનનું ઝુંપડાંએ અને દુકાનેને અંશત: નાશ કરવામાં આવ્યો છે. મહીસભા સમિતિનું અધિવેશન ભરાઈ ગયું અને તેમાં અખિલ આ તાંડવમાં કેટલા લોકેએ જાન ગુમાવ્યા અથવા તે કેટલી હિન્દ મહાસભા સમિતિના લગભગ ૭૦૦માંથી લગભગ ૪૩૫ જંગમ મિલકતને નાશ થયે હશે તેનું, તેફાની વિભાગમાંથી મેટા સભ્યએ હાજરી આપી અને નવા પ્રમુખની નિમણૂક કરીને
પાયાનાં સ્થાનાન્તરે થવાના કારણે, માપ કાઢવાનું અથવા આધારભૂત જે નિર્ણય લીધા તે જોતાં હવે તીવ્ર લઘુમતીને પામેલી સિન્ડિકેટ
માહિતી મેળવવાનું અશકય છે. કેંગ્રેસને ચાલુ રાખવાને અને તે રીતે સ્થળે સ્થળે ઘર્ષણ પેદા કર
આ વિગતો વાંચીને આપણને કંપારી છૂટે છે; માનવી માનવાને કેઈ અર્થ નથી અને તેથી તે જૂનું બનેલું ગઠું વિસર્જિત
વીના નાતે આપણે આ શું કર્યું એને વિચાર કરતાં આપણું માથું
શરમથી નીચું નમે છે. થાય તેમાં દેશનું અને કેંગ્રેસનું વધારે હોય છે એમ મને લાગે છે.
માનસિક રિકતતાના આક્રમણ અંગે એક ચિન્તન આજની પરિસ્થિતિમાં કેંગ્રેસ પ્રમુખ નિજલિંગપ્પાનું સ્થાન દિલ્હીના સત્તાવિહીન બનેલા છેલ્લા મેગલ બાદશાહ બહાદુર
મોટી ઉમ્મર, તબિયત ઢીલી પડે, આરામ ફરજિયાત સ્વીકારવો શાહ જેવું બની ગયું છે. આ બહાદુરશાહ પેતાને હિન્દને બાદશાહ પડે, ચાલુ જીવન દરમિયાન એક યા બીજા કામમાં રોકાતા કલાકો કહેવરાવતા હતા, પણ તેની હકુમત દિલ્હીની બહાર કોઈ પણ ' ખાલી પડે અને એકલાપણું- ખાલીપણું – શૂન્યતા મનને બેચેન ' ઠેકાણે ચાલતી નહતી. આવી જ કાંઈક સ્થિતિ શ્રી નિજલિગપ્પાની
બનાવ્યા કરે એવી તત્કાલીન મનોદશાની જાણ થતાં શ્રી વિમલાબહેન થઈ બેઠી હોય અથવા થઈ રહી હોય એમ લાગે છે. તેમની હકમત એ. આઈ. સી. સી. ના કાર્યાલયમાં પણ ચાલશે કે કેમ તે સવાલ છે.
ઠકાર પોતાના એક પત્રમાં મને. ઉદ્દેશીને જણાવેલ છે કે : જેમણે તત્કાલીન કાર્યવાહી દરમિયાન અસાધારણ કાર્યકુશ
“આરીમને એક્લાપણું કહો છો તમે? ખરા જ છે. તમે પણ? ળતા અને શકિતસંપન્નતા દાખવેલ છે એવા ભારતના મુખ્ય પ્રધાન
એકાન્ત અને એક્લાપણું- lonliness and aloneness શ્રીમતી ઈન્દિરા ગાંધીએ પ્રસ્તુત પ્રકરણમાં અપનાવેલી નીતિ- .
- આમાં ઘણો ફેર છે! દેહભાવ અને અહંભાવથી મુકત ચેતના રીતિ સામે આપણે ગમે તે કહીએ—અને એમાં કોઈ શક નથી કે
એટલે એકાન્ત! પ્રભુ એકાત પામવાને શુભ અવસર તમેને આપી આ નીતિ રીતીમાં વાંધા પડનું એવું પારવિનાનું છે અને તેનું સમગ્ર
રહ્યા છે ! પણ તમે તો મુકિત પામવાના અવસરને બંધન' ગણે છે ! સ્વરૂપ ગાંધીવાદી નહિ પણ કૌટિલ્યવાદી જ રહ્યું છે–આમ છતાં
આ “ચિત્તને વિષયોન્મુખ એટલે કે વિષયરત રહેવાની ટેવ પડી આજે તેમણે જે સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે ત્યાંથી તેમને તત્કાળ કોઈ
છે. જ્યારે અન્તર્મુખ થઈ શૂન્યતામાં ભળી જવાની તક આપણે ઉથલાવી શકે તેમ છે જ નહિ. મેગલ ઈતિહાસ સામે નજર કરીએ
તેને આપીએ છીએ ત્યાં તો ચિત્ત ગભરાઈને વિચાર અથવા તે તે તેમને અંશત: યેન કેન પ્રકારેણ સત્તાઢ બનેલા બાદશાહ
ભાવનાને પકડી રાખે છે; તર્કવિતર્કને બાઝી પડે છે. શૂન્યતાથી તમે ઔરંગઝેબ સાથે આપણે સરખાવી શકીએ. ભલેને તેની નીતિ
ભય પામતા હશે. રિકતતા જ્યારે ઘેરી વળે છે ત્યારે અવધાનઈન્દિરા કરતાં ઘણી વધારે કનિષ્ટ હોય છતાં ભતિમાં બહુ ફેર નથી.
પૂર્વક તેનો લ્હાવો માણવો ઘટે, ભલેને બેચેની, અકળામણ ઘેરી આપણને ગમે કે ન ગમે–આ આજની વાસ્તવિકતા છે.
વળે, ભલેને રડવું આવે, ત્યાં ને ત્યાં સ્થિર રહેવાથી શૂન્યતામાં પાર્લામેન્ટમાં કેંગ્રેસનું સિન્ડિકેટ પક્ષી લધુમતી વર્તુળ એક વિરોધ
અજવાળુ દેખાશે. રિકતતા પ્રસાદમાં પરિણમશે. પક્ષ તરીકે ભલે ચાલુ રહે અને એ જ રીતે રોજની વિધાનસભામાં
તમારા પ્રશ્નોના ઉત્તર બુદ્ધિ આપી શકશે નહિ. બુદ્ધિનું સિન્ડિકેટ પક્ષી કેંગ્રેસી સભ્યો પોતાનું વર્તુલ ભલે ચાલુ રાખે, પણ ક્ષેત્ર “જ્ઞાન” છે. અનુભૂતિ તેની કક્ષાબહારના વિષય છે. અનુતેની બહાર સિન્ડિકેટ કાસી પક્ષ માટે કઈ વિશેષ અવકાશ હવે ભૂતિમાં તમેને ઉત્તર મળશે. જ્ઞાન તે તમારી પાસે ઢગલાબંધ રહ્યો દેખાતા નથી. આ રીતે વિચારતાં ડિસેમ્બર માસની ૨૨-૨૩ મી. પડયું જ છે !” એ ભરવા ધારેલું સિન્ડિકેટ–પક્ષી કેંગ્રેસ અધિવેશન, જે ખરેખર
મારી જેવી સુબ્ધ મનેદશામાંથી પસાર થતા કોઈ પણ મિત્રને ભરાય તે, તે આથમતી જયેતને અન્તિમ ઝબકાર બની રહેશે અને
સ્વસ્થ બનવામાં મદદરૂપ થાય એ હેતુથી વિમલાબહેનને પત્રમાંથી એમ બને તે એમાં કોઈ આશ્ચર્ય પામવાને કારણ નહિ રહે. પ્રસ્તુત વિતરણ ઉપર પ્રગટ કરવા હું આકર્ષાથે છું. અમદાવાદમાં છેલ્લાં તેફાને દરમિયાન થયેલી. માલમિલ્કતની તારાજી મૌનને આનંદ અમદાવાદની એક સ્થાનિક કૅલેજના અધ્યાપકો અને વિદ્યાર્થી
આ વિષયને અનુલક્ષીને ભાવનગરથી શ્રી નર્મદાબહેન એએ ૧૫ દિવસના ટૂંકા સમયમાં કરેલા સંશોધન ઉપરથી કાઢવામાં રાવળ તેમના તરફથી તાજેતરમાં મળેલા પત્રમાં જણાવે છે કે આવેલી તારવણી મુજબ ૨૧૩૯ મકાને, ૩૭૧૦ ઝુંપડાંએ, ૪૧૪ “તમે લખે છે કે “તમે જે મૌનને આનંદ અનુભવે છે. તે મને દુકાને અને લાકડાની કૅબિનેને તાજેતરનાં કમી તેફાન દરમિયાન હજુ સુપ્રાપ્ય નથી.’ જવાબમાં તમને હું નાને મેઢે શું લખું? નાશ થયાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત ૫૬૨ એકથી અધિક પણ ભાઈ, મુંબઈ જેવા વિવિધ પ્રવૃત્તિવાળા અને ધમાલિયા શહેરમાં માળવાળાં મકાને અને ૧૫૭૭ એક માળનાં મકાનેને નાશ થયાનું અને તેમાં વળી તમે બુદ્ધિના પ્રખર એટલે અનેક બાબત તરફ જણાવવામાં આવ્યું છે. સમગ્રપણે તારવતાં ૩૯૮૯ રહેઠાણે ઢળેલું તમારું મન ધારે તેય મૌનની મજા લઈ નહિ શકે. તે માટે અને દુકાને આગથી તારાજ થયેલ છે, જ્યારે ૨૩૧૭ રહેઠાણો એકાન્ત જ જરૂરનું છે. મનના જાતજાતના વમળમાં મનની અનેક અને દુકાને લોકોએ ભાંગી તેડી નાંખેલ છે. આ ઉપરાંત વૃત્તિઓ ઉદ્દભવે. તેને શાન્ત કરવા અલગ એકાકી રહેવું આવએવાં અનેક ઘરે છે જે કાં તો બંધ છે અથવા તે જેને છોડીને શ્યક છે. છતાં તમે તે ચિત્તક છા, બુદ્ધિશાળી છે, એટલે એ માર્ગ, કે ભાગી છૂટયા છે. આ જગ્યાઓની અંદર રહેતા કે વધારે
ધારો તે, જરૂર અપનાવી શકે. હવે એ માર્ગે જવાને સમય પણ સલામત જગ્યાએ ચાલી ગયા હોય. પ્રસ્તુત અહેવાલ મુજબ ૫૮૮૬
પાકી ગયો છે.. કુટુંબ પોતાનાં સ્થાયી રહેઠાણો છોડી ગયા હોય એમ લાગે છે. એક ઘર
ચિત્તવૃત્તિ એવી ચંચળ છે કે તેને એકાગ્ર કરવી ઘણી અઘરી અથવા તે ઝુંપડામાં સરેરાશ પાંચ કુટંબીઓ રહેતા હોય એ રીતે છે. રવિભાઈ કે તમને જરા અઘરૂં તે પડે જ. છતાં અભ્યાસથી ગણીએ તે ૨૯૧૫ લોકો ઘરબાર વિનાના બની ચૂકયા છે અને એ જરૂર શકય છે એ વાત નક્કી છે. સુખમય જીવન ઈચ્છતા
| SR No. | 525954 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1969 Year 30 Ank 17 to 24 and Year 31 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 286 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 38 MB |