________________
તા. ૧-૮-૬૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
૭૯
* વિજ્ઞાનવિરોધી ધાર્મિક માન્યતાઓને પડકાર - (સ્વર્ગસ્થ ફિલસુફ વિચારક શ્રી વાડીલાલ મેતીલાલ શાહનાં આ ધર્માત્માઓ કહેતા કે એ તે બધાં મિથ્યાત્વનાં સંતાન છે, જડલખાણોના સંગ્રાહક અને ઊંડા અભ્યાસી શ્રી ત્રિભુવનદાસ વીર વાદ છે. હવે એ જ સાયન્સે ચેતનવાદીઓને નીચું જોવડાવ્યું છે. હવે જીભાઈ હેમાણી તા. ૩-૬-૬૯ ના પત્રમાં જણાવે છે કે “તાજે- પ્રશ્ન એ છે કે “મિથ્યાત્વી કોણ? જેમણે બ્રહ્મ છે શરમની શોધ તરમાં બે હફતાથી ઉપાધ્યાય શ્રી અમરમુનિના લખાણને આપે કરી તે આઈન્સ્ટીન કે લાખો લોકોના આત્માને જડ બનાવનારા પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રગટ કર્યું તેથી મને બેવડો હર્ષ થવા પામ્યો છે. જૈન અને હિંદુ ધર્મગુરુઓ? અને હજીય શું તેઓ પોતાની “સમકિત’ બેવડો એટલા માટે કે (૧) આપે પોતે ઉપાધ્યાય શ્રી અમરમુનિનાં અને ‘મિથ્યાત્વની વ્યાખ્યાઓ અને વ્યાખ્યાને બદલવા તૈયાર એ લખાણને પ્રગટ કર્યું છે અને (૨) ફિલસુફ વિચારક શ્રી વા. મે. છે? અને તેઓ તૈયાર ન હોય તે પણ અનુયાયીઓ પૈકી જેઓ શાહે ૪૦ વર્ષ પહેલાં રજૂ કરેલી વિચારણાને અજાણતા પણ ટેકો જીવવા માંગતા હશે-જયવંતુ જીવન જીવવા માંગતા હશે તેવાઓ આપીને તેને સમર્થન આપવા જેવું પગલું એ પ્રકાશનદ્વારા આપે કમમાં કમ તેવા –કહેવાતા ધર્મ અને કહેવાતા ધર્મગુરુ અને ભર્યું છે. આપને કદાચ ખબર નહિ હોય કે ઉપાધ્યાય શ્રી અમર- કહેવાતાં શાસનને છોડી પિતાને વિકાસ કરી શકે એવા ધર્મ, મુનિએ જે વિચારણા તાજેતરમાં પ્રગટ કરી છે તે જ વિચારણાને ધર્મગુરુ અને શાસનને શાસ્ત્રોમાંથી હુંઢવા પિતાની ગરજે તૈયાર ખૂબ વિસ્તારપૂર્વક વા. મે. શાહે તેમના ‘જૈન દીક્ષા' શિર્ષક પુસ્તકમાં થવાના જ. એમને કોઈ પાંખડીએ અટકાવી નહિ જ શક્વાના. સને ૧૯૨૯ માં જનતા સમક્ષ રજૂ કરી હતી. શ્રી અમર મુનિએ અને તેઓ પણ તેમ કરવા તૈયાર નહિ હોય તે હિંદના કે શાસ્ત્રને પડકાર કરવાની બાબતને ખૂબ જ રાંક્ષેપમાં લખી છે. તે જ હિંદ બહારના જે લેકો ‘જૈનત્વ’ ધરાવતા હશે તેઓ પોતાની ગરજે બાબતને વા. મ. શાહે ખૂબ જ વિરતારપૂર્વક લખી છે. તાત્પર્ય હિંદની જમીન પરનાં મુડદાંઓને ફેંકી દેશે, કે જેથી એમને આમની એટલું જ કે એ બાબતને એ સ્વરૂપમાં રજૂ કરવામાં વા. મે. શાહ બદબો અને સડો અસર કરવા પામે નહિ, અને જો એમની હયાતી ખાટા નહોતા. પણ સમયની અપેક્ષાએ બહુ વહેલા હતા.” આમ નાબુદ થવાને જ સંજોગ લખાયેલું હશે - આપણે ઈચ્છીએ કે એમ જણાવીને “જૈન દીક્ષા માંથી પ્રસ્તુત લખાણની નકલ તેમણે મારી કદાપિ ન થાઓ! – તે દુનિયાને અફસ તે નહિ જ થાય, કારણ ઉપર મોકલી છે જે માટે શ્રી ત્રિભુવનદાસને હું આભાર માનું છું. કે તેમની હયાતીથી દુનિયા કે એક દેશના ય વિકાસ કે રક્ષણમાં તે લખાણ નીચે મુજબ છે. પરમાનંદ )
કાંઈ જ ફાળો મળતો નથી, - કાંઈ મળતું હોય તે તે પ્રત્યક્ષ કે પોલિટિકસ, વ્યાપાર અને સાયન્સનાં ફળ’ ખાવાનું બધા
પરોક્ષ લાભ વગરનાં સામયિક - પ્રતિક્રમણનાં ખોખાંએ, એવાં જ
પૂજને, એવાં જ વ્યાખ્યાને, એવી જ સાધુદક્ષાએ અને એવા જ ધર્મગુરુઓને પાલવે છે, પણ તેના ‘આત્મા’ બની તેમને દિવ્ય
તપાની ધમાલ ! અને એ ધમાલાથી ‘ચોથો આરો” અથવા “સત્યયુગ” બનાવવાની તેઓમાં તાકાત નથી, અને તેથી જ તેઓ તેમાં ‘પાપ' વરતાઈ રહ્યાનાં મનમનામણાં ! આ ‘મનમનામણાં ! – આ કેફ – બતાવે છે. દ્રાક્ષને પહોંચી શકાતું નથી તેથી તે “ખાટી' છે!
આ opium-ની ગેરહાજરીમાં દુનિયા કદરતની તંદુરસ્તી પર વધુ
લાવવા - જૈન સાધુઓને એમનાં કામ પૂરતું પૉલિટિકસ ખેલતાં
સ્વ. વાડીલાલ મેતીલાલ શાહ. તે બરાબર આવડે છે. ગુજરાતના ઈતિહાસમાં પણ તેઓએ કયાં એ કામ નહોતું કર્યું?– જો કે ધર્મશાસ્ત્ર સઘળી ‘વ્યવહાર’ પ્રવૃ
સાભાર-સ્વીકાર ત્તિની મના કરે છે તે પણ ! રોમન કેથલિક ધર્મના સાધુઓ પણ પ્રજાકીય સત્તાને ઉદય: લેખક: કાકાસાહેબ કાલેલકર, પ્રકાશક : જ્યારથી ધર્મસ્થાનકોને રાજપ્રકરણના અખાડા બનાવવા લાગ્યા
હેરોલ્ડ લીસ્કી ઈન્સ્ટીટયૂટ ઓફ પાલીટિકલ સાયન્સ, માવલંક્સ ત્યારથી જ એમની કારકિર્દીને અંત શરૂ થશે. આનું નામ જ જડવાદ,
હવેલી, ભદ્ર, અમદાવાદ ૧. કિંમત રૂ. ૧-૫૦.
રાજ્યશાસ્ત્ર પ્રવેશિકા: મૂળ અંગ્રેજી, લેખક સ્વ. હેરલ્ડ લાસ્કી: રાજપ્રકરણના અંગ બનવું એ જડવાદ છે. અને રાજપ્રકરણના આત્મા
અનુવાદકમી. નીરુ દેસાઈ: પ્રકાશક : ઉપર મુજબ, કિંમત રૂ. ૧-૭૫. બનવું એ ચેતનવાદ છે. વ્યાપારીના શાર્ગીર્દ બનવું કે એમના લાભની
ઈવાન પેટે વિરા પાવાવ: લેખક શ્રીમતી હKિiદા પંડિત : ગરજ કરવી એ જડવાદ છે. વ્યાપારીના આત્મા બની એમની
પ્રકાશક : ઉપર મુજબ, કિંમત રૂ. ૨-૨૫. વ્યાપારપ્રવૃત્તિને દિવ્યતા અને વિશાળતા આપવી એ ચેતનવાદ છે.
શૈક્ષણિક ક્ષેત્રનું સ્વાતંત્ર્ય: લેખક શ્રી ગોવર્ધન પરીખ: પ્રકાશક જૈન ધર્મગુરુઓ કે હિંદુ ધર્મગુરુઓને, ઉપર કહેવાઈ ગયું તેમ ધર્મને વધુ વ્યાપક બનાવી વ્યાપાર, પૉલિટિકસ અને સાયન્સને હિમાલયની ગાદમાં: લેખક શ્રી ઉમેદભાઈ પટેલ, શ્રી ભદ્ર અપનાવવાનું સ્વપ્ન પણ થાય તે પહેલાં તે, સાયન્સે પોતાની આમ, અઠવા લાઈન્સ, સૂરત. કિંમત. ૭ પૈસા. કલ્પનાશકિત રૂપી હાથ લંબાવીને ધર્મના વાદળને સ્પર્શવાની બહાદુરી- સ્વાતંત્ર્યને પ્રયોગ: લેખક: હરભાઈ ત્રિવેદી: પ્રકાશક: ઘરશાળા ભરી શરૂઆત કયારની ય કરી દીધી છે. મહાન હિંદી સાયન્સિસ્ટ
પ્રકાશન મંદિર, તત્તેશ્વર પ્લેટ, ભાવનગર, કિંમત. ૧-૫૦. સર જગદીશચંદ્ર બોઝે વનસ્પતિ માત્રમાં જીવ હોવાનું
બાલ મહિમા : લેખક અને પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, કિંમત ૧-૦૦ સાબિત કરી આપ્યું છે અને તેમને થતી લાગણીઓ દેખાડી આપી જીવનની કેળવણી : લેખક અને પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, છે. ઈંગ્લાંડના મોટામાં મોટા રસાયન્ટિસ્ટ સર લિવર લો જે સાયન્સ કિંમત ૧-૦૦. દ્વારા મૃત્યુ પછીની હયાતીની ઝાંખી કરી છે. જર્મન સાયન્ટિસ્ટ જાતક કથાઓ, ભાગ - ૧: લેખક અને પ્રકાશક ઉપર મુજબ, આઈસ્ક્રીને હમાણાં જ વધુમાં વધુ મહાન શોધ ગણિતવિદ્યા દ્વારા કિંમત ૧-૫૦. કરી છે, જે એ છે કે આખું વિશ્વ એક જ તત્ત્વનું - બ્રહ્મા અથવા
જાતક કથાઓ ભાગ - ૨: લેખક અને પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, આત્માનું - પ્રાગટય છે. એને આ શોધ સમજાવવા ગણિતની ખાસ ભાષા રચવી પડી છે, અને તે એના ભાવને ઝીલવાની શકિતવાળા
કિંમત ૦-૬૦. આજની દુનિયામાં ૫-૭ માણસો પણ ભાગ્યે જ હશે એમ વિદ્વાને કોઈએ નહોતું કીધું:લેખક અને પ્રકાશક: ઉપર મુજબ,કિંમત ૧-૭૫ કહે છે. હિંદના જૈન અને હિંદુ ધર્મગુરૂઓની તે બધા જાણે કે બાળકોની કથની:લેખક અને પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, કિંમત ૧-૦૦. આવી મહાનમાં મહાન આધ્યાત્મિક શોધ થવા પામી છે અને તે
ભયને ભેદ : લેખક અને પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, કિંમત ૦-૫૦. પણ ધર્માત્માથી નહિ પણ સાયન્ટિસ્ટથી - અને તે પણ જે પ્રજાને તેઓ મલેચ્છ - માંસાહારી - મિથ્યાત્વી કહે છે તેવી પ્રજામાંની એક
ગીતાવલિ; ગીતોને સંગ્રહ: પ્રકાશક: લીના મંગળદાસ, શ્રેયસ | સુધી રેલ કે વીજળીની વાતો થતી ત્યાં સુધી તે પ્રતિષ્ઠાન, અમદાવાદ - ૭, કિમત ૨-૧૦.
શ, કિમત રૂ. ૧-૨૫. . ઉમેદભાઈ પટેલ, શ્રી ભટ્ટ