Prabuddha Jivan 1969 Year 30 Ank 17 to 24 and Year 31 Ank 01 to 16

SR No.: 525954
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1969
Total Pages: 286
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 38 MB

Page 161

ત, ૧૬-૭-૬૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
જેની
એવા ઉદા, જેમણે છે
..
પ્રકીર્ણ નેંધ હાસ્યરસના સ્વામી શ્રી ચીનુભાઈ પટવાનું અકાળ અવસાન હતા. અને ઘાટકોપર જૈન સ્થા. સંઘના તેઓ પ્રમુખ અને ટ્રસ્ટી - અમદાવાદ ખાતે તા. ૮ મી જુલાઈના રોજ જાણીતા લેખક હતા અને બીજી અનેક સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા હતા. સંયુકત જેને અને વિવેચક શ્રી ચીનુભાઈ પટવાનું ૫૮ વર્ષની ઉમ્મરે હૃદય- વિદ્યાર્થીગૃહના પણ તેઓ એક સમયે ટ્રસ્ટી હતા. ૧૯૨૩ માં રોગના પરિણામે અવસાન થતાં આપણા ગુજરાત અને ગુજરાતી
ઘાપરમાં સાર્વજનિક જીવદયા ખાનું સ્થપાયું ત્યારથી તેના એક એએ હાસ્યરસના નિપુણ એવા એક અગ્રગણ્ય લેખક ગુમાવ્યા સ્થાપક પુરુષ તરીકે તે પ્રવૃત્તિમાં તેઓ ખૂબ રસ ધરાવતા છે. છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી તેઓ એક યા અન્ય પ્રકારની બીમારી
હતા. સ્વામી આનંદ તેમના ધનિષ્ટ સંબંધમાં હતા. પૂ. રવિશંકર અથવા તે શારીરિક ઉપાધિના અવારનવાર ભોગ બની રહ્યા હતા. મહારાજ પ્રત્યે તેમને અત્યન્ત આદર હતો. તે બન્નેની પ્રેરણા સમય જતા હૃદયરોગના હુમલાથી તેઓ અવારનવાર પીડાતા હતા. દ્વારા અનેક સેવાક્ષેત્રોને અપનાવીને તેમણે પોતાના જીવનને છએક માસથી તેઓ પથારીવશ હતા. આ બધું છતાં તેમના વિનોદ- સફળ અને સાર્થક કર્યું હતું. આવા ઉદાત્ત શીલસંપન્ને મહાનુભાવને પ્રધાન સ્વભાવ ઉપર જાણે કે કશી જ અસર પડી ન હોય તેવી આપણાં આદરયુકત નમન હો! પ્રસન્નતાનો, તેમને જ્યારે મળવાનું બનતું ત્યારે, અનુભવ થતો હતો. પરમાણુ વિશ્લેષણ છેલ્લાં પાંચ છ વર્ષથી તેમના પરિચયમાં આવવાનું મારું સદ્ભાગ્ય પિતાને જે વિધ્ય ન હોય તેવા વિષયનું વિવેચન કરતાં હતું. ગયા નવેમ્બર માસની આખરમાં અમદાવાદ થોડા દિવસ તેમાં ક્ષતિ રહી જવાને સંભવ રહે જ છે. પ્રબુદ્ધ જીવન’ ના ગતાંકમાં રહેવાનું થતાં તેમને મળવાનું બન્યું હતું. તેમને મળવું એટલે ગંભીર પ્રગટ થયેલ ‘પારામાંથી સોનું એ મથાળાની મારી નોંધમાં, અન્ય વિચારોની દુનિયામાંથી હળવા વિનંદમય વાતાવરણમાં પ્રવેશ કરો. વિશેષ જાણકાર સાથે ચર્ચા કરતાં માલુમ પડે છે કે, તેમાં આવી ક્ષતિ થોડા સમય પહેલાં તેમણે આચાર્ય રજનીશજીના જાતીય બાબતોને
રહી ગઈ છે. તેમાં કરવામાં આવેલા અણુ બંધારણ અંગેના વિવેચનને લગતા વિચારોની ગુજરાત સમાચારમાં આલોચના કરેલી. તેની એક નીચે પ્રમાણે સુધારીને વાંચવા વિનંતિ છે. નક્લ તેમણે મારી ઉપર મોકલેલી, તેનું મથાળું હતું. વિપયાનંદ પરમાણુ ત્રણ કોનું બનેલ છે. (૧) ન્યુટ્રેન, (૨) પ્રોટોન, કે બ્રહ્માનંદ?” તેને લગતા પત્રમાં તેમણે મને જણાવેલ કે “આ | (૩) ઈલેકટ્રેન. પરમાણુનું કેન્દ્ર ન્યુટેન અને પ્રોટોનનું બનેલ છે લેખનું મથાળું મેં ભૂલથી “વિષયાનંદ કે પરમાનંદ' એમ કરેલું અને ઈલેકટ્રેન આ કેન્દ્રની આસપાસ અમુક સંખ્યામાં ફરતા પણ તંત્રી ઉપર આ લેખ રવાના કરતાં તે ભૂલ તરફ મારું ધ્યાન
હોય છે. ન્યુટ્રેનને કશે ઈલેકટ્રીક ચાર્જ હોતી નથી, જયારે પ્રોટીન ખેંચાયું અને મથાળું સુધારેલું.” આની પાછળ રહેલો વિવેદ સહજમાં
અને ઈલેકટ્રેનની સંખ્યા સરખી હોય છે, અને પ્રોટેનને પોઝિટીવ પકડી શકાય તેમ છે.
ઈલેકિટ્રક ચાર્જ હોય છે, જ્યારે ઈલેકટ્રેનને નેગેટીવ ઈલેકિટ્રક ભાઈ ચીનુભાઈ પટવા ૧૯૪૧ થી “ગુજરાત સમાચારમાં
ચાર્જ હોય છે. પરમાણુને અંગ્રેજીમાં “એમ” કહે છે, જ્યારે અણુને પાન - સોપારી'ના મથાળા નીચે નિયમિત રીતે હળવી કટારો લખતા
એટલે કે પરમાણુ સ્કંધને અંગ્રેજીમાં ‘મલેકયુલ' કહે છે. એક પરમાણુ રહ્યા હતા. તેમને સૌ પ્રથમ વાર્તાસંગ્રહ ‘નવોઢા નામને પ્રગટ
અન્ય પરમાણુથી જુદું પડે છે તેનો અર્થ એ છે કે એ પરમાણુના થયું હતું. ત્યાર બાદ ‘પાન-સોપારી” “ફિલસૂફિયાણી ” “શકુન્તલાનું
બંધારણમાં રહેલા ન્યુટન, પ્રોટીન તથા ઈલેકટ્રેનની સંખ્યામાં ભૂત’ ‘ચાલો સજોડે સુખી થઈએ ‘સાથે બેસીને વાંચીએ', “હળવું
પરમાણું દીઠ તફાવત હોય છે. કોઈ પણ પરમાણુના મૂળ બંધારણની ગાંભીર્ય, ‘ગોરખ અને મચ્છન્દ્ર “અવળે ખૂણેથી’ અને છેલ્લે “ચાલો
રચનામાં એટલે કે ઉપર જણાવેલ ત્રણ પ્રકારના કણોની સંખ્યામાં સજોડે પ્રવાસ કરીએ” એમ બધાં મળીને તેમણે ગુજરાતને ૧૫ પુસ્તકો આપ્યાં છે.
ફેરફાર કરી શકાય તે એક દ્રવ્યનું બીજા દ્રવ્યમાં રૂપાન્તર થઈ શકે. - તેઓ મુંબઈની એલ્ફિન્સ્ટન કોલેજમાંથી સ્નાતક થયા હતા.
પારામાંથી સેનામાં રૂપાન્તરના પ્રશ્નને આગળ ધરીને આ બાબત તેમને ચાલુ વ્યવસાય વીમાને લગતો હતો. સત્યાગ્રહની લડત
ગતાંકની નોંધમાં ઠીક પ્રમાણમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવી છે. દરમિયાન તેમણે ચાર વાર કારાવાસ ભોગવ્યો હતો. અમદાવાદ યુવક
"પરમાણુ વિસ્ફોટ શું છે? સંઘ ને એલિસબ્રિજ આરોગ્ય સમિતિને તથા અખિલ અમદાવાદ ' સાધારણ રીતે દરેક પરમાણુનાં કણોની સંખ્યા નિશ્ચિત હોય છે. ઓલિમ્પિક એસેસીએશનને તેમણે ઘણાં વર્ષો સુધી સેવા આપી હતી. આમ છતાં પરમાણુના ન્યુટ્રેનની સંખ્યામાં કદિ કદિ થોડો સરખે આ રીતે આપણને એક ઉદાત્ત કોટિના સાહિત્યકાર અને સમાજ- ફરક જોવામાં આવે છે. દા.ત. યુરેનિયમના પરમાણુનું બંધારણ મુખ્યત્વે સેવકની ખેટ પડી છે. તેમના જેવાં જ વિનેદશીલ તેમનાં પત્ની બે પ્રકારનું હોવાનું માલુમ પડે છે; અમુક યુરેનિયમમાં ન્યુટ્રેનની શ્રી કંચનબહેન જેમને પણ મને પરિચય હતો તેમના ઉપર આવી સંખ્યા ૧૪૬ હોય છે, જ્યારે અન્ય પ્રકારના યુરેનિયમમાંની પડેલી આ અણધારી આફતમાં તેમના પ્રત્યે આપણ સર્વ ઊંડી ન્યુટ્રોનની સંખ્યા ૧૪૩ હોય છે. આ બંનેમાં પ્રોટીનની સંખ્યા સહાનુભૂતિ અનુભવીએ છીએ.
૯૨ હોય છે. આ રીતે વિચારતાં યુરેનિયમના કેન્દ્ર બે પ્રકારના હોય વયોવૃદ્ધ શ્રી માણેકલાલ અમુલખરાયને દેહવિલય
છે. (૧) યુરેનિયમ ૧૪૬૯૨=૨૩૮ (૨) યુરેનિયમ ૧૪૩+૨=૨૩૫. મહાનુભાવ શી માણેકલાલભાઈનું જૂન માસની ૨૭ મી તારીખે એક જ પરમાણુના આવા બે પ્રકારને તેના આઈસોટોણ કહેવામાં મુંબઈ : ઘાટકોપર ખાતે ૮૮ વર્ષની ઉમ્મરે અવસાન થતાં એક આવે છે. પરમાણુ વિસ્ફટ માટે માત્ર યુરેનિયમ ૨૩૫ જ ઉપયોગી વિશિષ્ટ વ્યકિતની આપણને ખોટ પડી છે. તેમને મુખ્ય વ્યવસાય થઈ શકે છે. હિસાબનીશને–ઑડીટીંગને-હતા. પણ આ વ્યવસાય સાથે તેમને અણુ વિસ્ફોટને અર્થ એ છે કે પરમાણુના કેન્દ્રની રચનાને અનેક ધાર્મિક સામાજિક તેમજ રાષ્ટ્રીય પ્રવૃત્તિઓમાં ખૂબ રસ તેડવી. ઉપર જણાવેલ જે યુરેનિયમ ૨૩૫ ને ઉપયોગ “ઍટમ” હતો અને અનેક સેવાક્ષેત્રે તેમને ફાળે હતું. તેઓ રાષ્ટ્રપ્રેમી તથા બોંબમાં કરવામાં આવ્યું હોય છે તે સંબંધમાં એમ બને છે કે કોઈ પણ ગાંધીભકત હતા; ગ્રામદ્યોગને લગતી પ્રવૃત્તિઓમાં તેમને ખૂબ એક ન્યુટ્રેન વડે યુરેનિયમ ૨૩૫ ના પરમાણુને બેબાર્ડ કરવામાં આકર્ષણ હતું. વર્ષોથી તેઓ ખાદી પહેરતા હતા. ગૌરક્ષા અને પશુ- આવે - ગોળીબાર માફક વીંધવામાં આવે તે તે યુરેનિયમ ૨૩૫નું રક્ષાના મોટા હિમાયતી હતા. જેના સ્થાનક્વાસી સંઘના આગેવાન કેન્દ્ર તૂટે છે, અને તે કેન્દ્ર એટલે કે તે પરમાણુ બે વિભાગમાં