Page Text
________________
૧૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૦-૧૬,
ચૂંટણી ફડમાં અત્યારસુધીમાં વિવિધ ઉદ્યોગેએ કયા પક્ષને કેટલો ફાળે આપે?
ચૂંટણી લોકશાહીને પ્રાણ છે, પણ એની પાછળ થતો અનર્ગળ જયારે રાજકીય પક્ષોનું નામ આપવામાં આવ્યું ન હોય તેવી રકમને ખર્ચ એના આત્માને ઘણી વખત ઝાંખપ લગાડનારો હોય છે. આવા આંકડા રૂા. ૮૦,૭૦૦ હતો. ગંજાવર ખર્ચથી અમેરિકા જેવા દેશના રાજકીય પક્ષો જેઓ અબજો
આ આંકડાઓ તે “જાહેર લિમિટેડ” તરીકે નોંધાયેલી કંપની
એના સરવૈયામાંથી જ લીધાં છે. ખાનગી રીતે કાળા બજારનાં નાણાં ડોલરના ફંડ ધરાવે છે, તેમને પણ આ પ્રશ્ન મૂંઝવી રહ્યો છે. આ
રાજકીય પક્ષોના ફંડમાં કેટલા ગયા હશે તે તે ભગવાન જાણે સંજોગોમાં આપણા ગરીબ દેશના વિવિધ પક્ષને ચૂંટણી પાછળ સત્તાવાર ચૂંટણી ફંડ ઉપરાંત, ચૂંટણી માટે ઊભેલા ઉમેદવારના મિત્રો કેટલું ખર્ચ થાય છે, કોણ તે ખર્ચ આપે છે તે જાણવું રસપ્રદ થઈ અને શુભેચ્છકો તરફથી મળતી વધારાની આર્થિક મદદનો તે આમાં પડશે. એ અર્થે અહીં નીચે કેટલાક આંકડા - હકીકતે આપ્યાં છે:- સમાવેશ થતો જ નથી. - “વિકસતા સમાજના અભ્યાસ માટેનું કેન્દ્ર” નામક સંસ્થાના
ઉમેદવાર દીઠ ચૂંટણી ખર્ચ એક સંશોધન કાર્યકર, શ્રી ગોપાળકૃષ્ણ ઈન્ડિયન જર્નલ ઓફ પબ્લિક આ સંશોધન કાર્યકરે, ૧૯૬૨ની સાલમાં થયેલી ચૂંટણી માટે, એડમિનિસ્ટ્રેશન (જાહેર વહીવટ અંગેના ભારતીય સામયિક)ના જાન્યુ
ચૂંટણી કમિશનર સમક્ષ જે હિસાબ રજૂ કરવામાં આવ્યો તેના રાજ
કીય પક્ષ તરફથી આપવામાં આવેલા ખર્ચના આંકડાઓ પણ એકઠા માર્ચ ૧૯૬૬ ના અંકની પૂર્તિરૂપે, “એક પક્ષનું વર્ચસ્વ : વિકાસ અને
કર્યા છે અને રજૂ કર્યા છે, જેમાં તેણે પ્રત્યેક ઉમેદવાર દીઠ, ચૂંટણી વલણે” નામક નિબંધ પ્રકટ કર્યો છે.
લડનાર પ્રત્યેક રાજકીય પક્ષે કેટલાં નાણાં ખર્મા તેની સરેરાશ કાઢી આ સંશોધકે લોકોનાં નાણાંમાંથી ચાલતી ખાનગી પેઢીના
છે. આંકડામાં ગેરસમજ ન થાય તે માટે ઉપરના વધારાના પૈસા હિસાબ સરવૈયાઓને અભ્યાસ કરીને, કઈ પેઢીઓ કયા રાજદ્વારી આ લેખમાં કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. પક્ષને કેટલા પૈસા ફંડમાં આપ્યા તેના આંકડાઓ એકઠા કર્યા છે. પક્ષ
કુલ રકમ ઉમેદવાર દીઠ સરેરાશ આ આંકડાઓ ઘણા રસપ્રદ છે. તેમાં રાજકીય પક્ષોના ફંડમાં વ્યકિત- કેંગ્રેસ પક્ષ
૧,૫૮,૫૩,૨૩૧
૪૭૬૯ ગત રીતે આપવામાં આવેલાં નાણાંનો સમાવેશ થતો નથી. આંકડા
સ્વતંત્ર પક્ષ ૩૬,૩૧,૮૭૫
૨૯૯૯ નીચે મુજબ છે:
સામ્યવાદી પક્ષ ૧૯,૫૧,૨૭૧
૨૦૧૧ કોંગ્રેસ અને સ્વતંત્ર પક્ષ પ્રજાસમાજવાદી પક્ષ ૩૧,૧૦,૦૫૧
૧૫૯ જનસંધ ૨૧,૨૬,૩૧૭
૧૯૧ ૧૯૬૨ની સાલમાં થયેલી ચૂંટણી પહેલાના વર્ષમાં એટલે કે,
બીજા પક્ષો ૨૬,૩૮,૮૭૪
૧૮૦૭. ૧૯૬૧-૬૨માં ૩૪૮ કરોડ રૂપિયાની મૂડી ધરાવતી ૧૪૪ પેઢીએ, સ્વતંત્ર રીતે ઊભેલાએ ૫૮,૨૯૧૦૧
૧૩૩૪ કેંગ્રેસ તેમ જ સ્વતંત્ર પક્ષને નીચે મુજબની રકમ તેમના ફંડમાં આ આંકડાઓ પરથી જોઈ શકાશે કે, કેંગ્રેસ તેમ જ સ્વતંત્ર આપી હતી.
પક્ષના ઉમેદવારો માટે સૌથી વધુ પૈસા ખરચવામાં આવ્યા છે. વર્ષ કોંગ્રેસ
સ્વતંત્ર આ આંકડાઓ તે ચૂંટણીપંચ સમક્ષ નિયમ મુજબ ન છૂટકે આપ૧૯૬૧-૬૨. રૂ. ૭૯,૦૪,૧૯૭ ૨૦,૭૬,૧૫૧
વામાં આવેલા આંકડાઓ છે. હકીકતમાં ચૂંટણી પાછળ જે ખર્ચ ૧૯૬૨-૬૩ રૂ.
થાય છે તે દરેક ઉમેદવારની પિતાની તેમ જ પોતાના વ્યકિતગત ૯,૮૧,૯૭૦
૫૪,૨૦ ૦ ૧૯૬૩-૬૪ રૂા. ૩,૦૨,૫૯૩
ટેકેદારોની આર્થિક સ્થિતિ પર આધાર રાખે છે અને એ ખર્ચ ધારા
સભાની ઉમેદવારી માટે આશરે પચીસ હજાર રૂપિયા અને લોકસભાની કુલ...
રૂા. ૯૧,૮૮,૭૬૦ ૨૧,૩૮,૦૫૧ ઉમેદવારી માટે આશરે એક લાખ રૂપિયા જેટલું થાય છે તે હવે આ આંકડાઓ પરથી જોઈ શકાશે કે ૧૯૬૧-૬૨ના ચૂંટણી
જાણીતી વાત છે. ઓના વર્ષ દરમ્યાન રકમ સૌથી વધુ છે તે પછીનાં વર્ષોમાં તેનું
ચૂંટણીનું કુલ ખર્ચ કેટલું? પ્રમાણ ઓછું થતું જાય છે.
ચૂંટણી પંચને આપવામાં આવેલા તમામ રાજકીય પક્ષે અને ચાર મેટાં જૂથો
સ્વતંત્ર રીતે ઊભેલા ઉમેદવારોએ કરેલા કુલ ખર્ચને આંકડો ત્રણ આ ફાળો આપનારી, લોકોએ જેમનામાં પૈસા રેંકયા છે તેવી કરોડ એકાવન લાખ રૂપિયા પર પહોંચે છે. આ તે સત્તાવાર રીતે લોકોને પૈસે ચાલતી ખાનગી પેઢીમાં, ભારતીય ઈજારદાર મૂડી–
સ્વીકારાયેલ આંકડો છે, જયારે ચૂંટણી ખર્ચ, આ આંકડા કરતાં વાદીઓના ચાર મેટા જથો મુખ્ય છે; જેમાં તાતા, ખટાઉ, માર્ટિન
દસગણું વધારે થાય છે. આ દષ્ટિએ સામાન્ય ચૂંટણી પાછળ બર્ન અને બિરલા જૂથને સમાવેશ થાય છે.
પાંત્રીસ કરોડ રૂપિયા જેટલો ખર્ચ થાય છે. પાંચથી છ ગાણું ગણીએ
તે પણ વીસ કરોડ રૂપિયા તે થાય. આ ઉપરાંત ચૂંટણી વ્યવસ્થા, જૂથ કંપનીની સંખ્યા કેંગ્રેસ
સ્વતંત્ર
મતપત્ર, મતદારોની યાદીઓ વગેરે માટે સરકારી ધોરણે થતું ખર્ચ ૧ તાતા
૧૩ ૧૫,૫૬,૦૦૦ ૬,૫૮,૦૦૦ તે જુદુ.. ૨ ખટાઉ મકનજી ૩ ૬,૯૨,૫૦૦ ૫,૩૩, ૦ ૦ ૦
(તા. ૨૦-૯-૬૬ના ‘જન્મભૂમિ'માંથી સાભાર ઉધૃત) ૩ માર્ટિન બર્ન ૪ ૬૦,૭૦,૦૦૦ ૪,૫૫,૦૦૦
ભારત જૈન મહામંડળ ૪ બિરલા
૧૦ ૭,૭૮,૨૩૮ બિરલા જ ૧૯૬૧-૬૨માં વર્ષોમાં ફકત કેંગ્રેસને જ ફંડમાં વર્ધા ખાતે ભરાનાર અધિવેશન અંગે નાણાં આપ્યા હતાં.
એકબર માસની તા. ૧૪ તથા ૧૫મીના રોજ વધુ ખાતે આ ચાર જૂથની ત્રીસ કંપનીઓ અને બીજી સત્તાવીસ કંપ- ભારત જૈન મહામંડળના ભરવામાં આવનાર અધિવેશનના અધ્યક્ષનીએ એટલે કે કુલ સત્તાવન કંપનીઓએ અનુક્રમે કેંગ્રેસને સ્થાન માટે જાણીતા ઉદ્યોગપતિ શ્રી અમૃતલાલ કાળીદાસ દોશીની ૬૯,૦૦,૦૦૦ ગણોસિતેર લાખ અને સ્વતંત્ર પક્ષને, ૧૯,૦૦,૦૦૦ વરણી કરવામાં આવી છે, અને અધિવેશનનું ઉદઘાટન શ્રી ચીમનલાલ ઓગણીસ લાખ રૂપિયા ફંડમાં આપ્યા હતા. કેંગ્રેસને મળેલાં નાણાંને ચકુભાઈ શાહ કરવાના છે. આ અધિવેશનમાં રાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રમાં જૈનેના ૭૫ ટકા હિસ્સો અને સ્વતંત્ર પક્ષને મળેલાં નાણાંને ૯૦ ટકા કર્તવ્ય અંગે તથા ભગવાન મહાવીરના ૨૫૦૦માં નિર્વાણ મહોત્સવ હિસ્સો, આ રીતે વ્યાપારી આલમમાંથી લોકોને પૈસા ચાલતી લિમિટેડ અંગે ચર્ચા વિચારણા થવાની છે. આ અધિવેશનમાં દેશના સર્વપ્રાન્તકંપનીઓને વહીવટ કરતા મોટા મૂડીવાદીઓની પેઢીએ પૂરો ના પ્રમુખ જૈન નેતાઓ, વિદ્રાને તથા વિચારકો ઉપસ્થિત થશે એવી પાડયો હતો.
આશા છે. આ અધિવેશનમાં હાજર રહેવા સમસ્ત જૈન સમાજને બીજા પક્ષોને નજીવી સહાય
નિમંત્રણ આપવામાં આવે છે. પ્રજા સમાજવાદી પક્ષ અને રિપબ્લિકન પક્ષને અનુક્રમે,
મંત્રીઓ, ભારત જૈન મહામંડળ, વ્યાપારી પેઢીઓ પાસેથી રૂા. ૨૭,૫૦૦ રૂપિયા પ્રાપ્ત થયા હતા.
૫૦૫, કાલબાદેવી રોડ, મુંબઈ-૨
| SR No. | 525951 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1966 Year 27 Ank 17 to 24 and Year 28 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1966 |
| Total Pages | 254 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 30 MB |