Prabuddha Jivan 1965 Year 26 Ank 17 to 24 and Year 27 Ank 01 to 16

SR No.: 525950
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1965
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 31 MB

Page 252

પ્રબુદ્ધ જીવન તા. 16-12-65 શ્રી પરીક્ષિતલાલ સ્મારક નિધિ સ્વ. શ્રી ગુણવંતરાય આચાર્ય | (શ્રી ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘના પ્રમુખ તરફથી નીચે મુજ- શ્રી ગુણવંતરાય આચાર્યને તા. ૨૫-૧૧-૬૫ને ગુરુવાર ના રોજ બને પરિપત્ર મળે છે જેને અમારું સંપૂર્ણ અનુમાન છે. તંત્રી) વહેલી પરોઢ રાજકેટમાં, 65 વર્ષની ઉંમરે, સ્વર્ગવાસ થયે અને પૂ. ગાંધીજીની પ્રેરણાથી શરૂ થયેલ પછાતવર્ગ અને હરિજનોની ગુજરાતીભાષી પ્રજાને છેલ્લા ચાર દાયકા જેટલા લાંબા સમયથી નિય- ' સેવા કરતા ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘના એકનિષ્ઠ મૂકસેવક - મિત રીતે મળતી રહેતી માતા સરસ્વતીની મધુર પ્રસાદીથી ભર્યો શ્રી પરીક્ષિતભાઈ મજમુદાર ગુજરાતની એકધારી ચાલીસ વર્ષની એક રસથાળ સદાને માટે ઝુંટવાઈ ગયો ! શ્રી આચાર્ય કાર દેહ વિલીન સેવા કરી આપણી વચ્ચેથી વિદાય થઈ ગયા, તે આપ જાણો છો. થઈને અક્ષરદેહે અમર બની ગયા ! ગુજરાતની ગરવી સરસ્વતીને તેમના જવાથી સમગ્ર ગુજરાતે, તમામ ગરીબ જનતાએ અને ખાસ એક આજીવન સારસ્વતની ખોટ પડી ! આ ક્ષેત્રે પણ વિદાય થતાં કરીને હરિજન સમાજે શિરછત્ર ગુમાવ્યું છે. નરરત્નોની જગ્યા પૂરનારા જાગે ત્યારે ખરા!. આખા જીવન દરમિયાન શ્રી પરીક્ષિતભાઈ કીર્તિ અને બેભાની - સાદો પહેરવેશ, સીધી-સાદી-સ્પષ્ટ ભાષા અને કસાયેલું ખડતલ લાલસાથી દૂર રહ્યા હતા. અત્યાર સુધી તેમણે હરિજન સેવક અને ખમીરભર્યું જીવન એ જેમ શ્રી આચાર્યભાઈની એક વિશેષતા સંઘનું કામ જાત ઘસીને ચલાવ્યું રાખ્યું. હરિજન આશ્રમ અને હતી તેમ મધુર સ્વભાવ, મધુર વાણી અને મધુર કલમ એ એમના ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘને જતી આશરે વાર્ષિક ૪૦થી 50 જીવનની અનેખી બીજી વિશિષ્ટતા હતી. અને નિખાલસતા, નિરહજાર રૂપિયાની ખેટ તેઓ ઘેર ઘેર ફરી ભીખ માગી પૂરી ભિમાનવૃત્તિ, સ્વત્વશીલતા, ખેલદિલી, દિલાવરી, ઉદારતા અને હેતાળ કરતા, તેમના આવા પ્રયાસોથી ગુજરાતભરમાં , હરિજનોને પ્રકૃતિ એમના ગુણિયલ જીવન ઉપર જાણે મનહર રંગોળીની ભાત સામાજિક હક્કો અપાવવા ઉપરાંત કેળવણીનું કામ બહુ પાડતી હતી. મેટા પાયા ઉપર ચાલતું. પછાતવર્ગો માટેના કન્યાછાત્રાલયો, - આચાર્યશ્રીનાં પુસ્તકો વાંચવા એ જેમ એક લહાવો હતા, એમ કુમારછાત્રાલય, બાલવાડીઓ અને સંસ્કાર–કેન્દ્રો મોટી સંખ્યામાં એમની સમીપમાં સમય ગાળવાને અવસર મળ એ તો વળી તેમના પ્રતાપે અસ્તિત્વમાં આવ્યાં છે અને આજે પણ ચાલે છે. સદા યાદ રહી જાય એ એક વિશિષ્ટ લહાવો હતો. વિશ્વસાહિત્યના વિશાળ વાચનની સ્મૃતિએને તો એ ભંડાર હતા. એમની પાસે એટલે માત્ર સ્મારક કરવા ખાતર નહિ, પરંતુ આ ભારે મહત્વના બેસીએ તો કંઈકંઈ કિસ્સાઓ, કથાઓ, વાર્તાઓ, ટુચકાઓ અને કામ ચાલુ રાખવા ખાતર પણ હરિજન સેવક સંઘની અંદર એક પ્રેરક પ્રસંગોના અખલિત રસપ્રવાહમાં તરબોળ થઈને એવા તે અંકિત ટ્રસ્ટ “શ્રી પરીક્ષિતલાલ સ્મારક નિધિ” કરવાનો નિર્ણય ખેંચાઈ જઈએ કે જાણે સ્થળ અને કાળના ભેદ જ વીસરી જઈને લેવામાં આવ્યો છે. કઈ ૫નાપ્રદેશ કે સ્વપ્નદેશના પ્રવાસી બની જઈએ; એવું અદ્1. આ નિધિમાં ઓછામાં ઓછા રૂ. પાંચ લાખ ઉઘરાવી ઉપર ભુત વરદાન માતા સરસ્વતીનું આચાર્યભાઈને મળ્યું હતું. સાચે જ દર્શાવેલ કામે ચાલુ રાખવા તથા વધુ વેગમાં ધપાવવામાં તેને તેઓ માતા સરસ્વતીના લાડકવાયા અને બડભાગી સુપુત્ર હતા. ઉપગ થશે. ગુજરાતભરમાં આ માટે ફાળે ઉઘરાવવાનું કાર્ય આ લખાણની ઝડપ તો શ્રી ગુણવંતરાયભાઈની જ ! અને લખાણનું આરંભાઈ ગયું છે. અમને જણાવતા આનંદ થાય છે કે ઉદ્યોગ વૈવિધ્ય પણ જાણે એમના ઉપર પ્રસન્ન હતું. વર્તમાનપત્રાના રાજકીય પતિએ રૂપિયા પચ્ચીસ હજારથી માંડી દશ રજાર, પાંચ હજાર, કે સામાજિક તંત્રી લેખ, હું-બા-ને-મંગળદાસ જેવા પ્રાસંગિક ત્રણ હજાર અને બે હજાર સુધીની વ્યકિતગત રકમો આપીને રૂપિયા કટાક્ષ લેખ, નાની વાર્તાઓ, બેટી નવલકથાએ, જીવનચરિત્રો, એક લાખ ઉપરાંતની રકમ નોંધાવી છે. અને હજી અન્ય રકમ નિબંધ, બોલપટ ઉપયોગી લખાણ: શ્રી ગુણવંતરાયભાઈએ લોકનોંધાવાનું ચાલુ છે. આ ઉપરાંત જુદા જુદા ક્ષેત્રના વેપાર અને ભોગ્ય મધુર લલિત સાહિત્યને કયા પ્રકાર ખેડવો બાકી રાખ્યા હતા? ઉદ્યોગનાં મંડળે, સંસ્થાઓ અને વ્યકિતઓએ પણ આ ફાળામાં સાચે જ તેઓ એક સિદ્ધહસ્ત લેખક અને કામણગારી કલમની સારી રકમ ભરવાનું શરૂ કર્યું છે. સ્વામી હતા. એમની નાની મોટી સે - સવાસે જેટલી કૃતિઓ - ગુજરાતના દરેક જિલ્લામાં પણ અતિ ઉત્સાહથી અનેક ગુજરાતના ઈસુની વીસમી સદીમાં થઈ ગયેલા અને મેજૂદ એવા કાર્યકર્તાઓએ ફાળો ઉઘરાવવાનું કાર્ય ઉપાડી લીધું છે. ગુજરાત પ્રથમ પંકિતના વાર્તાનવેશમાં એમને આગળનું સ્થાન અપાવતી હરિજન સેવક સંઘ, ગુજરાતના સૌ વેપાર ઉદ્યોગ અને ધંધો રહેશે, અને એમની કીર્તિનું યશોગાન ચિરકાળ પર્યત સંભળાવતી રહેશે. ચલાવતા સૌ ભાઈએ, મ્યુનિસિપાલિટી, પંચાયત તથા અન્ય આવી મધુર અને કામણગારી કલમ છતાં કેવી નિર્દોષ અને સુસંસ્કારથી સુરભિત! અપરસ, અશ્લિલતા કે લપસણા શૃંગારનું ક્ષેત્રમાં કાર્ય કરનારા ભાઈઓને તેમ જ દરેક નાગરિકને આગ્રહ એમાં નામનિશાન નહીં! લખાણ એવું ચોટદાર અને એની પકડ પૂર્વક વિનંતી કરે છે કે આ નિધિના ફળામાં રકમ આપી, અપાવી, એવી કે એક વાર એમનું પુસ્તક વાંચવા લીધું કે એ પૂરું ન થાય ઉઘરાવી, દેશના મહાન પુણ્યકાર્યમાં અને સાથે સાથે શી પરીક્ષિત- ત્યાં સુધી મન એની સાથે જ બંધાઈ રહે જેવું નિર્મળ એમનું જીવન ભાઈની પવિત્ર સ્મૃતિ સાચવવાની શુભ કાર્યમાં આપ સહાયરૂપ બનશે. હતું એવી નરવી એમની કલમ હતી. શ્રી આચાર્યભાઈની આ . ગુજરાતના સૌ ભાઈબહેનેને અમારી આગ્રહભરી વિનંતી અતિવિરલ વિશેષતા લાંબા સમય સુધી સંસ્કારવાંચ્છું વાર્તાકાર કે લેખ કને પ્રકાશ આપતી રહેશે. છે કે દરેક જણ આ કામમાં અંગત રસ લઈ વહેલી તકે આ નિધિના આવી ઉમદા ક્લમ કાળબળે શંભી ગઈ ! પણ લેખક તે નિષ્ઠાફાળાનું કમ ઉપાડી લેશે. ગુજરાતભરમાં અને ગુજરાતની બહાર વસતા દરેક સ્ત્રી પુરૂષે આ કાર્યમાં કંઈક કરી છૂટવાને નિર્ધાર કરી ભરી સરસ્વતી ઉપાસના દ્વારા ધન્ય બની ગયા, અમર બની ગયા! પિતાના વિભાગના જુદા જુદા દરેક ક્ષેત્રમાં ફાળા ઉઘરાવવાનું મૃત્યુના ઓછાયા એવાની કીર્તિને ઢાંકી નહીં શકે ! જસ્તિ રા: ઝરામાનં મામ્ - શ્રી આચાર્યભાઈ એવા પુરુષ વ્યવસ્થિત કાર્ય ઝડપથી શરૂ કરી દેવું જોઈએ અને પોતાના જીલ્લામાં આ અંગે કાર્ય કરનાર કાર્યકર્તાઓને પુરે સાથ આપવો જોઈએ. હતા. આપણે શ્રી ગુણવંતરાયભાઈની સરસ્વતી ઉપાસનાને અને આ શાળામાં અપાતાં દાન આવકવેરાથી મુકત છે. એમની સિદ્ધિને અભિવાદન કરીએ છીએ, અને એમના કુટુંબીજને હરિજન આશ્રમ, આપનો ઉપર આવી પડેલ સંકટમાં અમારી હાદિક સહાનુભૂતિ અને સમઅમદાવાદ-૧૩, પ્રમુખ, ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘ વિદના દર્શાવીએ છીએ ! રતિલાલ દીપચંદ દેસાઈ માલિક: શ્રી મુંબ૪ રન યુવક સંધ: મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, પ્રકાશનસ્થળ :45-47, ધનજી સ્ટ્રીટ. મુબઈ-, મુદ્રણસ્થાનઃ ધી સ્ટેટ્સ પીપક પ્રેસ, કટ. મુંબઈ.