Prabuddha Jivan 1965 Year 26 Ank 17 to 24 and Year 27 Ank 01 to 16

SR No.: 525950
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1965
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 31 MB

Page 200

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૦-૫
કાશ્મીરના લોકમત નિર્ણય અંગે તેમ છે,
ક્ષેત્રમાં શું પાકિસ્તાને જનમત સંગ્રહ કરાવ્યું છે. આથી એ
સ્પષ્ટ છે કે જનમત સંગ્રહની વાતને આગળ ધરીને તેની આડશ શ્રી જયપ્રકાશ નારાયણ
નીચે પાકિસ્તાન જમ્મુ કાશ્મીર રાજ્યને હાઈયાં કરી જવા માટે - એ સુવિદિત છે કે, કાશ્મીરનું ૧૯૪૭ની સાલમાં ભારત અનવરત યોજનાઓ કરતું રહ્યું છે.” સાથે જોડાણ થયું તે અરસામાં, તે વખતનું ક્ષુબ્ધ વાતાવરણ થાળે " તદુપરાન્ત લંડન ખાતેના અણુનિ:શસ્ત્રીકરણને લગતા આન્દોપડયા બાદ, કાશ્મીરે કોની સાથે જોડાયેલા રહેવું એ અંગે કાશ્મીરની લનના પ્રણેતા અને શાન્તિમાર્ગના પુરસ્કર્તા રેવરન્ડ જેન કેલીસે જનતાને પોતાની ઈચ્છા વ્યકત કરવાની તક આપવામાં આવશે ભારત - પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધવિરામ થાય તે અંગે મંત્રણા કરવા માટે એવી પં. જવાહરલાલ નહેરુ તરફથી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી શ્રી જયપ્રકાશ નારાયણને નિમંત્રણ આપ્યું હતું. તેના જવાબમાં અને એ વખતની સલામતી સમિતિના ઠરાવમાં પણ આ મતલબનું તા. ૨૨ મી સપ્ટેમ્બરના રોજ શ્રી જ્યપ્રકાશ નારાયણે જણાવ્યું છે કે સૂચન રહેલું હતું અને આ સૂચનને એક યા બીજા આકારમાં “સશસ્ત્રી ઘુસણખેરી દ્વારા કાશ્મીરમાં બળજબરીથી નિર્ણય લેવરાઅમલ કરીને ભારતે પાકિસ્તાન સાથે સમાધાન કરવું જોઈએ એવે વવાના પાકિસ્તાની પ્રયાસેએ સર્જેલી નવી પરિસ્થિતિને જ્યાં અભિપ્રાય સર્વોદયી નેતા શ્રી જ્યપ્રકાશ નારાયણ અવારનવાર વ્યકત લગી વિશ્વમત સારી રીતે નહિ પીછાણે ત્યાં લગી એ પ્રશ્ન અંગે કરી રહ્યા હતા. જણાવતા આનંદ થાય છે કે, તાજેતરમાં પ્રકાશ ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચે રાજકીય સમાધાની થવાની મને કોઈ નારાયણના આ વલણમાં પાયાને પલટો આવ્યો છે. ૧૮મી સપ્ટેમ્બરના શક્યતા દેખાતી નથી.” રોજે પટણા ખાતે તેમણે નીચે મુજબ નિવેદન કર્યું છે:
પરમાનંદ : “ભારત અને પાકિસતાન વચ્ચે શાન્તિ અને સમજૂતી અંગેની
- ધાર્મિકતા આઈન્સ્ટાઈનની દૃષ્ટિએ આવશ્યકતામાં હું મારે વિશ્વાસ ચાલુ રાખીશ, કારણ કે હું સમજું છું આપણને જેને અનુભવ થઈ શકે એવી સુન્દર કોઈ ચીજ અને માનું છું કે આખરે બન્ને દેશોએ મિત્રભાવે હળીમળીને રહેવાનું હોય તે તે (આ સૃષ્ટિની) રહસ્યમયતા--Mystery-- છે. સાચી છે. આમ છતાં પાકિસ્તાનને કાશ્મીરના પ્રશ્નમાં હસ્તક્ષેપ કરવાની તક
ક્લા અને વિજ્ઞાન આ રહસ્યમયતામાંથી જ જન્મે છે. જેઓ આ આપવામાં આવતી નથી એ કારણથી, જો પાકિસ્તાન ભારત સાથે યુદ્ધ રહસ્યમયતાને નથી પીછાણતા અથવા જેમનામાં અને આનંદ કરતું હોય તો હું એમ કહીશ કે પરસ્પર સમજૂતી માટે સબુદ્ધિ અનુભવવાની શકિત જ નથી એ લોકો માટે એમ કહેવું પડે કે જાગૃત થાય ત્યાં સુધી આપણે પ્રતીક્ષા કરવાની રહેશે.
તેઓ મૃતવત્ છે અથવા તે તેમની આંખે બંધ થઈ ગઈ છે. - “પણ સાથે સાથે આજની પરિસ્થિતિના સંદર્ભમાં મારે એ સ્પષ્ટ
આ રહસ્યમયતાના અનુભવે જ ધર્મને જન્મ આપે છે, જો કે શબ્દોમાં જણાવવું જોઈએ કે પાકિસ્તાને અને આખી દુનિયાએ એ
થોડુંક તત્ત્વ તેમાં ભીતીનું પણ છે. જેને સમજવાની આપણામાં સમજી લેવું જોઈએ કે તાજેતરમાં બનેલી ઘટનાઓએ સાફ કરી દીધું છે પૂરી શકિત નથી એવું કંઈક અસ્તિત્વ ધરાવે છે એવું જ્ઞાન એ જ કે કાશમીરને પ્રશ્ન એ ખરેખર કોઈ પ્રશ્ન હોય તે તે પ્રશ્ન માત્ર સાચી ધાર્મિકતાનું એક ઘટક તત્ત્વ છે. આ અર્થમાં અને ચા જ કાશમીરની જનતા અને ભારત સરકાર સાથે જ સંબંધ ધરાવે છે. આ
અર્થમાં હું ઊંડી આસ્થાવાળાઓમાંનું એક છું. જીવનની શાશ્વત ઉપરાંત એમાં જરા પણ સંદેહ કરવાની જરૂર નથી કે, ભારતને રહસ્યમયતા અને સત્વનું આશ્ચર્યકારક સાતત્ય અને પ્રકૃત્તિમાં વર્તમાન નેતાવર્ગ કાશ્મીરના પ્રશ્નને એવી રીતે ઉકેલ લાવશે કે જેથી
વ્યકત થતા ચિત્ તત્ત્વના, અલ્પા૫ અંશને સમજવાનો પ્રયત્ન જમ્મુ-કાશ્મીરની જનતાને પૂર્ણ સંતેષ થશે. ભારતમાં લોકતંત્ર છે, આટલું મારા માટે પૂરતું છે. આપણા જીવનને અર્થ શું છે? અને પાકિસ્તાન જો આ બાબતથી દૂર રહે છે, કાશ્મીરની બાબતમાં સમગ્ર જીવનસૃષ્ટિને અર્થ શું છે? આવા પ્રશ્નનો ઉત્તર અથવા તે જનતાની ઈચ્છાઓને જરૂર એ આદર થશે કે જેવો આદર ઉત્તર મેળવવા પ્રયત્ન એટલે ધાર્મિક વૃત્તિ. તમે પૂછશે: આવા ભારતના અન્ય ભાગમાં આજે પ્રવર્તે છે.”
સવાલો પૂછવામાં કંઈ માલ ખરો ? મારો જવાબ એ છે કે જે તેમણે વિશેષમાં જણાવ્યું કે, “આ બાબત સ્પષ્ટ થઈ જવી જોઈએ કોઈ પોતાના તથા બીજાઓના જીવનને અર્થહીન માને છે તે દુ:ખી કે આ પ્રકન ઉપર પાકિસ્તાન આક્રમના રૂપમાં આગળ
, એટલું જ નહિ પણ, તેને જીવવાનો અધિકાર નથી. આવ્યું છે અને તેની જવાબદારી છે કે આ હુમલો તે એકદમ માનવીનું સાચું મૂલ્યાંકન એ ઉપરથી થઈ શકે કે કેટલે અંશે બંધ કરે. કાશમીર ઉપર પાકિસ્તાને આ હુમલે બીજી વાર કર્યો અને કયે પ્રકારે એણે પોતાના “અહંથી પોતાની જાતને મુકત કરી છે. છે અને તે પણ ઘણા મેટા પાયા ઉપર, જેમાં તેનું એક જ મંતવ્ય એક તરફ પિતાની વાસનાઓની તથા ધ્યેયની ક્ષુલ્લકતા અને રહ્યું છે કે તે પોતાની શકિત દ્વારા બળજબરીથી કાશમીરને ઝૂંટવી લેવા
બીજી તરફ પ્રાકૃતિક તેમ જ વૈચારિક સૃષ્ટિની ભવ્યતા અને માંગે છે. આમ બનતા કાશમીરના પ્રશ્ન ઉપર બેલવાને અધિકાર
આશ્ચર્યજનક આલ્હાદકતા-આ બન્નેથી માનવી સુપરિચિત છે. પાકિસ્તાને સદન્તર ગુમાવ્યો છે.
સૃષ્ટિમાં જે કારણભાવ ઓતપ્રોત છે, તે જ વૈજ્ઞાનિકને પાકિસ્તાને કાશ્મીરની જનતા ઉપર ફરીથી કુઠારાઘાત કર્યો આશ્ચર્ય મુગ્ધ કરે છે. એ જાણે છે કે ભાવી ભૂતકાળના જેટલું જ છે. ૧૯૪૭માં તેમ જ આ વખતે પાકિસ્તાન દ્વારા કરવામાં આવેલું અગત્યનું અને સુનિશ્ચિત છે. નૈતિકતા એ વૈજ્ઞાનિકને મન આક્રમણ શું કાશ્મીરની જનતા વિરુદ્ધ નહોતું? શું એ બાબત
દિવ્યતાની સાથે સંકળાયેલી કોઈ વસ્તુ નહિ પણ માનવતાની સાથે ઉપર કઈ પણ વિશ્વાસ કરી શકે તેમ છે કે જો આ રીતે સંકળાયેલી વસ્તુ છે. માનવીને સમગ્ર પ્રજ્ઞાવાદ જેની પાસે તદ્દન કાશ્મીરને પાકિસ્તાને કબજો મેળવ્યું હોત તો ત્યાર બાદ રાષ્ટ્રસંઘને ક્ષુલ્લક અને અર્થહીન લાગે રોવી ઘરાદ્ધની પ્રતીતિ આપતા નિમંત્રણ આપીને તથા ત્યાંથી પિતાની સેના હઠાવીને, ત્યાંની જન– પ્રકૃતિના નિયામાં જે સંવાદિતા છે તેના દર્શનથી જે આહાદમય તાની ઈચ્છાની રાષ્ટ્રસંઘના મહાસચિવ દ્વારા જાણકારી મેળવવાની આશ્ચર્ય થાય છે તે ધાર્મિકતાના સામાન્ય ભાન કરતાં કયાંય પાકિસ્તાને કોશિષ કરી હોત? તે આજ સુધી માલુમ પડી શકયું ચડિયાતું છે.. નથી કે જે ક્ષેત્રને આઝાદ કાશ્મીર” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે તે
આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન માલિક: શ્રી મુંબઈ ન યુવક સંધ: મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, પ્રકાશન સ્થળ : ૪૫–૪૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુબઈ-.
' મુદ્રણસ્થાન : ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કેટ, મુંબઈ.