Prabuddha Jivan 1965 Year 26 Ank 17 to 24 and Year 27 Ank 01 to 16

SR No.: 525950
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1965
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 31 MB

Page 166

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા, ૧૦-૮૬૫
આનું નામ ખરી ક્ષમાયાચના: આનું નામ સાચું સમાધિમરણ!
જૈન શ્વે. મૂ. સમાજના એક જૂના અને જાણીતા આગેવાન સામાજિક ઉપયોગ કરવાને લગતું આન્દોલન–આવી કંઈ કંઈ ઘટકાર્યકર શ્રી ચીમનલાલ કેશવલાલ કડિયાનું અમદાવાદ ખાતે ગળાના નાઓ બની ગઈ હતી. આ સર્વેમાં શ્રી કડિયા સ્થિતિચુસ્ત વર્ગના કેન્સરના લાંબાગાળાના વ્યાધિના પરિણામે તા. ૧૮-૭–૬૫ના અગ્રણી હતા, ફેરફારવિરોધના મશાલચી હતા. મારા ભાગે પરિવર્તન-- રોજ આશરે ૬૫ વર્ષની ઉમ્મરે અવસાન થયું. બાર પંદર મહિનાથી લક્ષી વર્ગના અગ્રણી બનવાનું આવ્યું હતું. આ દશકા દરમિયાન માથા ઉપર ઝઝુમી રહેલા મૃત્યુને તેમણે જે રીતે અપનાવ્યું તે તેમને જાતે કદિ મળવાનું બન્યું નહોતું, પણ નવા જના વચ્ચેની જાણીને આપણા દિલમાં તેમના વિષે ઊંડો આદર પેદા થાય તેવું ઝુંબેશ દરમિયાન તેમણે મારા ઉગ્ર વિરોધ કર્યો હતો. મેં પણ ઝુંબેછે. તેમના આ મરદાનગીભર્યા મૃત્યુને યથાસ્વરૂપે સમજવા માટે શના આવેગમાં તેમના નામને કદિ કદિ ઉલ્લેખ કર્યો હશે. તેમની થોડીક ઓળખ હોવી જરૂરી છે.
આ બધું સમય જતાં સ્મરણશેષ બની ગયું હતું અને તેમનું મને સમાજમાં હંમેશાં બે પ્રકારનાં બળે કામ કરતાં હોય છે. લગભગ વિસ્મરણ થઈ ગયું હતું. અમારી વચ્ચે કોઈ સંપર્ક રહ્યો એક સ્થિતિસંરક્ષક બળ અને બીજું પરિવર્તનલક્ષી બળ. પહેલા નહોતો. એવામાં આજથી લગભગ આઠ મહિના ઉપર મને તેમના બળને સ્થિતિચુસ્ત, જુનવાણી, સનાતની એવા નામથી ઓળખ- તરફથી અણધાર્યો એક પત્ર મળ્યું, જે નીચે મુજબ છે:વામાં આવે છે; બીજા બળને પ્રગતિવાદી સુધારક, ક્રાન્તિકારી એવા
અમદાવાદ, તા. ૭-૧-૬૫ નામે ઓળખવામાં આવે છે. એકને પ્રત્યાઘાતી બળ તરીકે
ભાઈશ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા તે અન્યને ધર્મવિરોધી બળ તરીકે પણ પિછાણવામાં આવે છે.
| મુ. મુંબઈ પ્રથમ બળ અત્યન્ત પરિવર્તનભીરુ હોય છે, તે સામાજિક કે ધાર્મિક
વિ. હું આપને છેલ્લા ૩૯ વર્ષથી જાણતા અને પીછાણ. કોઈ પણ રૂઢિ યા પરંપરામાં સૂચવાતા ફેરફારને મોટા ભાગે સખ્ત એ થયો કે જયારથી મેં વહેપાર ધંધો બંધ કરી ધર્મના કાર્યમાં રસ વિરોધ કરતું હોય છે, કારણ કે તેને કોઈ પણ ફેરફારમાં મૂળ દેહને- લેવા માંડયો. મૂળ પાયાના સ્વરૂપને-હાનિ પહોંચવાની ભીતિ લાગે છે. મૂળની આ છેલ્લા ૩૯ વર્ષમાં મને આપના કેટલાક વિચાર માટે હૃદયમાં રક્ષા એ તેની સતત ચિત્તાને વિષય હોય છે. અન્ય બળ ફરતા ઘણા દુર્ભાવ થયો હતે. જતા દેશકાળ મુજબ ચાલુ સમાજરચનામાં તેમજ ધાર્મિક બંધા- છેલ્લા ૨૮ મહિનાથી મને કેન્સરની બિમારી થઈ છે. પ્રથમ રણમાં જરૂરી ફેરફાર કરવાને આગ્રહ સેવનું હોય છે. તે કોઈ પણ તબકકે ગળાની અંદરની મટી ગઈ, પરંતુ બાર મહિના પછી જમણી લાંબા વખત સુધીની સ્થગિત દશામાં જ અનર્થ જુએ છે. બાજુના ગળા ઉપર ગાંઠ દેખાવા માંડી. તેની ટ્રીટમેન્ટ તાતામાં જે જેમ બંધિયાર પાણીવાળું સરોવર બંધાવા માંડે છે તેમ સમાજ કરાવી, પણ કંઈ ફાયદો થયો નહિ અને એ ગાંઠ દિનપ્રતિદિન તેમ જ ધર્મશરીરમાં જરૂરી ફેરફારો થતા ન રહે તો તેમાં સડો દાખલ. વધતી ગઈ છે અને છેલ્લા ચાર મહિનાથી તેના ઉપરના થાય છે અને તેમનું જીવન્ત તત્ત્વ નષ્ટ થવા માંડે છે એમ તેને ભાગમાં અલ્સર થયું છે. તેનું ડ્રેસીંગ ચાલે છે, પણ તે રૂઝાય નહીં લાગે છે. ધર્મ અને સમાજના પુનર્જી વન માટે પરિવર્તન અનિ- એમ ડોકટરો કહે છે. કેન્સરનું દર્દ વિષમ પ્રકારનું છે અને હવે વાર્ય છે એમ તે માને છે.
કર્યો વળાંક લે તે સમજાય તેમ નથી. જીવન તો ક્ષણભંગુર છે અને અને પરિવર્તન આખરે તો કાળને ધર્મ છે. દરેક શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતને બતાવેલો ધર્મ જ શરણભૂત છે અને વતમાં. દરેક પરિસ્થિતિમાં પરિવર્તનની પ્રક્રિયા ચાલુ જ હોય છે. એટલે ખરેખર ધર્મના શરણને વળાંક કંઈ વર્ષથી થયેલ તે આજે ધર્મ અને સમાજની રચનામાં અને રૂઢિપરંપરામાં પણ પરિવર્તન મને આ ભંયકર વેદનામાં અપ્રતિમ સમતા આપે છે અને ઘણા અનિવાર્યપણે થયા જ કરે છે. પરિવર્તનના આ સ્વાભાવિકક્રમને - ઘણા સદ્વિચારની લહેરોમાં હું મસ્ત રહું છું. ' પરિવર્તનવાદી ઝડપી બનાવવા માંગે છે; સુરક્ષાવાદી તે ક્રમની મેં મારા જીવનમાં જેના પ્રત્યે ખાસ ખાસ દુર્ભાવ કર્યો હોય તે ગતિમાં રૂકાવટો પેદા કરીને તે ગતિને બને તેટલી ધીમી કરવા પણ તે આત્માની મારા તે દુષ્કૃત્યની ક્ષમાપના ત્રિવિધ સંભામથે છે, કદિ કદિ ઉતાવળું પગલું ભરતા સમાજને તે અટકાવે છે. રીને માંગવાનું મેં શરૂ કર્યું છે અને તે અનુસાર જૈન ધર્મના પણ વસ્તુત: ઉપર જણાવેલ બન્ને બળાના પરસ્પર સંઘર્ષમાંથી જ બંધારણ પ્રમાણે - આવશ્યક ધાર્મિક તેમ જ સામાજિક પરિવર્તન નિર્માણ થતાં રહે છે. શ્રી પરમાનંદભાઈ! આજદિન સુધીમાં મેં આપના આત્માને - સ્વ. ચીમનલાલ કેશવલાલ કડિયા સ્થિતિરક્ષક બળના એક જે કંઈ દુભવવાનું કર્યું હોય, આપના વિચારો માટે પણ દુર્ભાવ અગ્રગણ્ય સુરત પ્રતિનિધિ હતા. તેમનામાં ઊંડી ધર્મશ્રદ્ધા હતી. કરી પાપ કર્યું હોય , જાહેર સભાઓના પ્લેટફોર્મ ઉપરથી આપના તેમણે ૨૮ વર્ષની વયથી પૂરી આવડત તથા હોંશીયારી હોવા છતાં નામનો નિર્દેશ કરીને જે અપકૃત્ય કર્યું હોય તે સર્વ મારા દુષ્કૃત્ય સાંસારિક પળોજણ છોડીને ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ તરફ જ પિતાનું માટે હું આપની અંત:કરણથી ત્રિવિધ ત્રિવિધ ક્ષમા યાચું છું અને જીવન વાળ્યું હતું અને જિંદગીના અંત સુધી જૈન ધર્મની રક્ષા વિનંતીપૂર્વક માંગણી કરું છું કે આપ મારા તે તે અપરાધની અને પ્રચારને જ પોતાની સમગ્ર શકિતને યોગ આપ્યો હતે. માફી કરશે જ. તેમની પ્રકૃત્તિમાં ભારે ધર્મઝનુન હતું. જૈન શ્વે. મૂ. સમાજના આપના વડીલો અને આપની સાથે મારો આમ તે મીઠો સંબંધ જાણીતા સ્થિતિચુસ્ત આચાર્ય શ્રી વિજયરામચંદ્રસૂરિ તેમના પ્રેરણા . છે. આપણે જયારે જયારે મળ્યા છીએ ત્યારે ત્યારે ખુબ આનંદથી ગરુ હતા. સ્થિતિચુસ્ત જૈન આગેવાન શ્રી જીવતલાલ પરતાપસીના સાથી ઊભા છીએ અને શેઠ ભેગીલાલ લહેરચંદને ત્યાં લગ્નમાં તો અને પરમ મિત્ર હતા. ૧૯૨૮થી ૧૯૩૮ સુધીને દશકો આ સમાજમાં આપણે બંનેએ એક ક્લાક સાથે બેસીને ખૂલ્લા દિલે વિચારોની નવા અને જૂના વચ્ચે ઊભા થયેલા અત્યંન્ત ઉગ્ર આન્દોલનને અને આપ લે કરી હતી. આ એક સંસ્મરણ છે. આપની ખૂબ ખૂબ વૈચારિક ઉથ્થાન હતા. આ સમય દરમિયાન વડોદરાની બાલદીક્ષાને કુશળતા ઈચ્છું છું.
લિ. આપના ધાર, ગાંધીજીના નામ સાથે જોડાયેલું વાછડા પ્રકરણ, મારા નામ
- ચીમનલાલ કેશવલાલ કરિયાની ક્ષમાયાચના સાથે જોડાયેલું અમદાવાદનું સંઘબહિષ્કારને લગતું પરમાનંદ- ધાર્મિક ક્ષેત્રે એક વખતના પ્રતિપક્ષી તરફથી આવો પત્ર પ્રકરણ, ધર્મવિરોધી લેખાતી યુવકપ્રવૃત્તિને વિરોધ, દેવદ્રવ્યનો મળતાં અને તે પાછળ રહેલી ઉદાર ક્ષમાયાચનાની ભાવના જોતાં