Prabuddha Jivan 1965 Year 26 Ank 17 to 24 and Year 27 Ank 01 to 16

SR No.: 525950
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1965
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 31 MB

Page 156

• પ્રબુદ્ધ જીવન
તા: ૧-૮-૬પ
ક
સુકી ધરતીનાં મીઠાં સ્મરણ-૯
નું
૬ 31
. . . *, **
મંગળવાર તા. ૧૬-૨-૬૫ વળી પાછા માંડવીમાં આજે કચ્છની અમારી યાત્રા પૂરી થતી હતી. માંડવી જવા માટે અહિં આવનારી બસમાં અમારે આઠ વાગે ઉપડવાનું હતું. કારણ કે સ્ટીમર સરસ્વતી જેમાં બેસીને અમારે મુંબઈ તરફ પ્રયાણ કરવાનું હતું તે માંડવીના બંદરમાં ૯-૩૦ વાગ્યે લાંગરશે એવા અમને સમાચાર મળ્યા હતા. આમ વખતસર તૈયાર થવા માટે અમારે સવારમાં વહેલા ઉઠવું પડયું. સૌ કોઈ નિત્યકર્મ પતાવીને સાત વાગ્યમાં તૈયાર થઈ ગયા. ચા–શિરામણ પતાવીને અમે સૌ ગામની ભાગોળે આવ્યા. અમારા માટેની બસ વખતસંગ આવી ગઈ હતી. બસમાં સામાન ગોઠવાઈ ગયો. ગામના આગેવાને વિદાય દેવા એકઠા થયા હતા. આમ થોડા સમયમાં પણ પરસ્પર એટલી બધી માયા બંધાઈ ગઈ હતી કે, સરપંચ શામજીભાઈ ઉર્ફે જખુભા તો ગળગળા થઈ ગયા. પરમાનંદભાઈ પણ એમને વળગી પડયા. હર્ષનાદો બોલાવવામાં આવ્યા અને સાડા આઠ વાગ્યે અમે રાયણને અલબિદા કર્યા.
અડધા કલાકમાં રમે માંડવી પહોંચી ગયાં. ગાદીમાં આવ્યાં. ફરી એક વાર એ તરફ ધાંધલ-ધમાલ દેખાયા. મુંબઇ જવા માગતા ગુસાફ અને તેમને વળાવવા આવેલ સગાંવહાલાંની અહિ આજે ભીડ જામી હતી. સ્ટીમર ૯-૩૦ વાગ્યે આવવાની હતી પણ હજુ રસુધી તેને પત્તો નહોતો. હજુ સ્ટીમરને આવી પહોંચતાં લાક દોઢ કલાક લાગશે એમ મને કહેવામાં આવ્યું. અમારી મંડળીમાંના શ્રી બાલકૃણભાઈ અને તેમનાં પત્ની સૌ. ગુણવંતીબહેન પોતાના એક સંબંધીને ત્યાં આગલી રાત્રે માંડવી આવીને રહ્યા હતા. આમ તો અમે નાસ્તો કરીને નીકળ્યા હતા. એમ છતાં મુસાફરીમાં ભુખ લાગ્યા કરે અને ખવાયા કરે એ સર્વત્ર ચાલુ શિરસ્ત છે. એ મુજબ બાલકણભાઈ જે ઓફિસમાં હતા ત્યાં અમે એકઠા થયા અને જલેબી–ગાંઠિયાન બધાંએ નાસ્તો ક્ય. - રામ નાસ્ત પતાવીને બહાર નીકળ્યા અને દૂર બારામાં સ્ટીમર સરસ્વતીનાં દર્શન થયાં. “સ્ટીમર આવી, સ્ટીમર આવી એમ બોલતાં લોકોનો મછવાઓ તરફ ધસારો થયો. દશ વાગ્યા લગભગ ૨મે બધાં પણ પ્રવાસીઓથી ભરેલા મછવામાં છૂટાછવાયા ગેઠવાઈ ગયાં. બેબે સ્ટીમ નેવીગેશન કંપનીવાળાએ અમારા માટે ખાસ કરેલી ગોઠવણ મુજબ અમારામાંના બે ભાઈઓ પિલીસવાળી સ્ટીમ લાંચમાં અમારી પહેલાં સ્ટીમર સરસ્વતી ઉપર પહોંચી ગયા હતા અને તેમાં આગળના ભાગમાં અમારા માટે અલગ રાખેલી જગ્યાને તેમણે કબજે લીધો હતો. અમારા મછવા
ઓરએ જયારે કિનારે છોડયો ત્યારે સૂર્યનારાયણ આકાશમાં સારી રીતે ઊંચે રાવ્યા હતા. સમુદ્રનાં જળ સિથર હતાં, એટલે મરછવામાં કોઈને ચકકર આવવાનો સંભવ નહોતું તેમ જ અંગત સલામતી સંબંધે પણ કોઈએ ચિંતાતુર થવાનું કારણ નહતું. દૂર સામે દેખાતી સ્ટીમર સરસ્વતીને ભેટવા ઈછતા મછવાઓ સ્ટીમ લાંચના સહારે સવિશેષ ગતિમાન થયા હતા. આગળ લાંચ, તેની સાથે જોડાયેલા પાંચ મુછવાઓ અને તે પાછળ ત્રણ મચ્છવાઓ–આવું અમારૂં સરઘસ આગળ ને આગળ વધી રહ્યું હતું. જેમ એક સૂત્રે બાંધીને લોકોને પોતાની સાથે જોડાયેલા રાખે તે સફળ નેતા કહેવાય, ગામ આગળ સ્ટફટ કરતી અને કદિ કદિ ધુમાડા કાઢતી સ્ટીમલ ચ, પોતાની પાછળ અનુસરી રહેલા મછવાઓના સંદર્ભમાં, સફળ નેતાગીરીનું અમને દર્શન કરાવતી હતી. - ' સ્ટીમલૉચ સ્ટીમર નજીક પહોંચે એટલે મરછવાઓથી છુટી પડી જાય અને દરેક મછવાવાળે સ્ટીમર ઉપર રાંઢવું ફેંકે અને સ્ટીમરવાળે રાંઢવું ઉપર ખેંચીને મછવાને સ્ટીમરની અડોઅડ લાવે એટલે મછવાના મુસાફરો સ્ટીમરની સીડી પકડીને ઉપર ચડી જાય. આમ અમારા મછવાવાળાએ રાંઢવું હું તો ખરું, પણ તે ઉપર પહોંચવાને બદલે નીચે પાણીમાં પડી ગયું અને અમારો મછવો છૂટો પડી ગયો. આ જોઈને અમે જરાક ચિતા અનુભવી, પણ ત્યાં તો મારા મછવાને ખલાસી દરિયામાં કુદી પડ અને દરિયામાં પડેલું રાંઢવું પકડીને તેણે સ્ટીમરના ખલાસીને પહોંચાડી દીધું. આમ રાંઢવાનો છેડો પકડાયો, બંધાયો, એટલે અમે સ્ટીમરની સીડી સુધી પહોંચી ગયા. અને એક પછી એક ઉપર ચઢી ગયા. આ અમારા માટે એક રોમાંચક અનુભવ હતો. '
સ્ટીમર સરસ્વતીની ગાદમાં સ્ટીમર સરસ્વતીએ અમારા માટે પોતાના દિલનો) એક ખૂણે ખાલી રાખ્યું હતું. અમે ત્યાં બરોબર ગોઠવાયા અને બિસ્તરા બિછાવી દીધા. લગભગ બપોરે એક વાગ્યે સ્ટીમર ઉપડી. - સૂર્ય મધ્ય આકાશ વટાવી જરા નીચે ઉતરી રહ્યો હતો. મધ્યાહ નકાળ વ્યતીત થઈ રહ્યો હતો. આ બધી હાલાકીમાં ખાધુંપીધું બધું, હજમ થઈ ગયું હતું. સૌને કકડીને ભૂખ લાગી હતી. સ્ટીમરમાં પહોંચતાંવેંત કેન્ટ નવાળાને ર્ડર આપી દીધો હતો. એટલે અમે ગોઠવાયા, કાંઈક સ્થિર થયા એટલામાં ભાણાં આવ્યાં, ” પેટ ભરીને સૌ જમ્યાં; અને થાક્યા પાક્યા સૌ આરામ કરવા લાગ્યા. આજે વહેલી સવારે બધાંને ઉઠવું પડયું હતું એટલે બધાંને ઇસઘસાટ ઉંધ આવી ગઈ. ઉઠયા ત્યારે સાંજના ચાર વાગી ગયા હતા. બધાં માટે ચા મંગાવી. ચા પીને સૌ તાજા થયાં.
અમે આજથી બાર દિવસ પહેલાં સ્ટીમરમાં કચ્છ બાજુ આવ્યા ત્યારે અમારામાંના ઘણાને દરિયાને પહેલો અનુભવ હતો. એ દિવસે દરિયે પણ જરા અસ્થિર હતા અને તેથી કોઈ કોઈને જરા ચકકર જેવું લાગતું હતું. આજે દરિયો શાન્ત અને સ્વસ્થ હતે. દરિયા સાથે હવે અમારી મૈત્રી બંધાઈ ચુકી હતી. પવન પણ આ વખતે મંદ ગતિએ વહેતા હતા. દરિયાને બરોબર માણી શકાય એટલા માટે ખલાસીને બોલાવીને અમારી ડેકની બન્ને બાજને ઢાંકતા પડદા અમે ઉંચકાવી લીધા, અને ચેતરફ પથરાયેલા સમુદ્રને ધારી ધારીને નિહાળવા લાગ્યા. સમુદ્રના વિશાળ જળરાશિ ઉપર પશ્ચિમ દિશાએ ઉતરી રહેલે સૂર્ય પોતાનાં રંગબેરંગી કિરણો વરસાવી રહ્યો હતો અને તેને લીધે એ બાજુને વિશાળ સમુદ્રપટ જાણે કે ઝીંક, કસબ અને સતારાથી મઢેલે ગાલીચે ન હોય એમ ઝળહળાટ વડે આંખને આંજી રહ્યો હતો. પાણીને રંગ આસમાની હતો. સ્ટીમર સરળપણે ચળકતા જળરાશિ ઉપર સરી રહી હતી અને આપણને જહિદ ખ્યાલ ન આવે એમ નિયત દિશાએ આગળ. વધી રહી હતી. કચ્છને કિનારો જોતજોતામાં અદખ્ય થઈ ગયો અને પૂર્વ દિશાએ સૌરાષ્ટ્રને કિનારો નજરે પડવા લાગ્યો. ઓખા અને દ્વારિકાનાં બંદર દૂરથી દેખાયાં. પોરબંદર પણ દેખાવા લાગ્યું. પાછળના ભાગમાં ગિરનારના ગગનચુંબી પહાડનાં પણ દર્શન થયાં. પશ્ચિમ બાજુએ સૂર્યબિંબ ક્ષિતિજ સમીપ જઈ રહ્યો હતો એ જોઈને અમે એ બાજના કઠોડા ઉપર આવ્યા અને આથમતા સૂર્યની લીલા નિહાળવા લાગ્યા. સૂર્યે પોતાનું સામ્રાજય સંકેલવા માંડયું હતું. તાપ હવે શમી ગયો હતો. કેવળ મધુર પ્રકાશ ચોતરફ ફેલાઈ રહ્યો હતો અને શીતળ પવનલહરિઓ મંદ મંદ વહેવા લાગી હતી. સૂર્યબિંબ હવે ક્ષિતિજની કોર નીચે ધીમે ધીમે સરકવા લાગ્યું હતું. તે જોતજોતામાં નીચે ઊતરી ગયું, અલોપ થઈ ગયું. થોડી વારમાં સંધ્યા ખીલી ઉઠી, આકાશમાં રંગબેરંગી ચાદર તેણે બિછાવી દીધી અને એ પણ જોતજોતામાં વિલીન થઈ ગઈ, અને સમુદ્ર ઉપર એક પ્રકારની ગંભીર શાતિ ફેલાઈ ગઈ.
આજે મહા સુદ પૂર્ણિમાની રાત્રી હતી, તેથી પશ્ચિમ બાજુએ જેવું સૂર્યાસ્તનું નાટક પૂરું થયું તે સાથે જ પૂર્વ બાજુએ ચંદ્રોદયનું નાટક શરૂ થયું. પૂર્વ આકાશમાં ચંદ્રનું લાલ ફીકકું બિંબ ક્ષિતિજની ઉપર આવી રહ્યું હતું. જેમ જેમ તે ઊંચે ચડતું ગયું તેમ તેમ ચંદ્રબિંબની લાલી ઓસરતી ગઈ અને થોડીવારમાં તે એક ચળકનું શ્વેત બિંબ બની ગયું. તેણે પોતાની શ્વેત આભા તરફ ફેલાવવા માંડી અને ઘડિ પહેલાં શ્યામળા ભુખરા દેખાતા સમુદ્રપટ ઉપર રૂપેરી ઝળક ચમકવા લાગી. પૂર્વ બાજુના કઠોડા ઉપરથી જોતાં આકાશમાં ઊંચે ચડતો ચંદ્ર હવે તે સોળે કળાએ ખીલી ઉઠયો હતો અને સર્વત્ર રજતરસ વરસાવી રહૃાો હતો. સામે દેખાતી સમુદ્રની તરંગમાળા ઉપર ચાંદની ચમકી રહી હતી અને ચમકતાં નાનાં મોટાં લહેરિયાં નિર્માણ કરી રહી હતી અને અમારી અને ચંદ્ર વચ્ચે વેતતાને જાણે કે સેતુ અથવા તે મીનારો રચાઈ રહ્યો હતો. ભૂતળ ઉપર ચંદ્રની રોશની પ્રતિબિંબિત થતી નથી, જ્યારે અહિ તે જળરાશિ ઉપર પ્રતિબિંબિત થવાને લીધે તેની તેજોમયતા અનેકગણી વધી ગઈ હતી અને જાણે કે આપણે અન્ય કોઈ તેજોમય ગ્રહ ઉપર વિચરી રહ્યા હોઈએ અને શીતળ ધવલ પ્રકાશ વડે પરિપ્લાવિત થઈ રહ્યા હોઈએ એવી કોઈ અલૌકિક અનુભૂતિ ચિત્તને સ્પર્શી રહી હતી.
રાત્રી જામતી જતી હતી, ભજનનો સમય થયો. કેન્ટીનમાંથી