Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 99

તા. ૧૬-૫-ર
પ્રબુદ્ધ જીવન
નાણાં-ઘટ
એટલે સ્પષ્ટ છે કે આ સંઘર્ષ મીટાવવાના ઉપાય રૂપિયાને મર્ત્ય બનાવવા. સને ૧૯૬૧ ની નોટ ૧૯૬૨ માં ન ચાલે અથવા વાસી બને. એ નેટ વર્ષ પુરૂ થાય કે સરકારી બેંકમાં પાછી આપી નવા વર્ષની લઇ લેવી, અને આ બદલાવવામાં સરકાર સા રૂપિયે છ રૂપિયા ઓછા આપે. એટલે માણસને સાના ચોરાણુ રૂપિયા મળે. આમ વરસે વરસે છ છ રૂપિયા કપાતા જાય. જેમ બુકસેલર નવા વર્ષની શરૂઆતમાં પહેલાં નવા વર્ષની ડાયરીઓ છપાવીને
તૈયાર રાખે છે તેમ દર વરસે સરકાર નવી નોટો છપાવીને તૈયાર રાખે.
આ જે છ રૂપિયાનો કાપ મુકાશે તે ખાનગી વ્યકિતની મૂડી પર હશે. સરકાર તો ગમે તેટલી નોટો છાપીને બહાર પાડી શકે છે. વધારે નોટો છાપવાથી મોંધવારી વધે તેમ લાકોમાં અસતોષ વધે, તે માટે સરકારને મર્યાદિત રહીને નોટો છાપવી પડે તે એક અલગ વાત છે.
આ નાણા—ઘટના કારણે આપોઆપ વ્યાજનું મહત્ત્વ ઘટી જશે. કાંય છૂટુંછવાયું વ્યાજ લેવાતું હશે તો તે તરફ ઘૃણાથી જોવાશે અને કાયદેસર રીતે પણ વ્યાજની મનાઈ જ હશે. વ્યાજ બંધ થવાથી ભાડા જેવા બીજા શોષણના માર્ગો પણ સંકડાતા જશે. આમ બીજા માર્ગો બંધ થયા પછી કદાચ જમીનની માલિકી રહી જશે, પણ તે એકલી પડી ગયા પછી તેને હઠાવવી મુશ્કેલ નહિ પડે, અર્થાત જમીન ખેડૂતને હવાલે કરી દેવાનું સહેલું થઈ જશે.
સર્વસંમત કાયદો
સ્પષ્ટ છે કે આ નાણાં-ઘટ કાયદા દ્વારા જ કરી શકાશે. આવા કાયદો સર્વસંમતિથી કરવા અશકય નથી. આજ પૂંજીવાદ મીટાવવા માટે તીવ્ર સંઘર્ષ ચાલી રહ્યો છે, પણ તેને માટે નાણાં—ઘટ જેવા સરલ, સ્વચ્છ અને નિંદા—દ્રેષ મત્સર રહિત બીજો કોઈ ઉપાય નથી. તે આપાઆપ પાતાનો માર્ગ કરી લેશે. નાણાં—ઘટ વ્યાજબી, ન્યાય્ય અને હિતકારી છે, અને તેનું ફળ શોષણ નિવારણ અવશ્ય ભાવી છે. તેનાથી સંઘર્ષનું મૂળ ઉખડી જશે અને પ્રેમભાવ વધશે. કામના પૂર બદલા મળશે, ઉદ્યોગશીલતા વધશે અને સમાજનું કલ્યાણ જ કલ્યાણ થશે. આ દ્વારા ભારત સામ્યયોગના એક અપૂર્વ નમુના દુનિયા સમક્ષ મૂકશે.
કેટલુંક સ્પષ્ટીકરણ
(૧) નાણાઘટથી રૂપિયો નાશ પામશે એમ માનવાનું નથી. માણસને ચલણની જરૂરિયાત મેટાપ્રમાણમાં રહેવાની જ છે, અને તે પૂરી કરવા સરકાર દર વરસે નોટો છાપતી જવાની છે. (ગયે વરસે દસ હજાર કરોડ રૂપિયાની લેણદેણ સુગમતાથી થઈ તો આ વરસે અગ્યાર હજાર કરોડની જરૂર પડવાની છે.) આ દ્વારા સરકારને વણમહેનતે સારી આવક થતી રહેશે અને તેના પ્રમાણમાં કો ઓછા કરી શકાશે.
(૨) આનાથી શાષણના મોટા માર્ગો બંધ થઇ જશે, જો કે સાદા જેવા નાનાં શોષણા ચાલુ રહેશે. પણ પછી તો તેના ઉપાયો પણ સૂઝશે.
(૩) આનાથી માનવની સંગ્રહવૃત્તિ અને લાભવૃત્તિ ઘટશે. મનુષ્ય સંગ્રહ ગમે તેટલા કરી શકશે, પણ તેનો હેતુ હશે લાકસેવા. પૈસા ઉધાર લેવાદેવાનું ઓછું થઇ જશે. તેમજ એક મોટું મકાન મેં બાધ્યું અને ભાડે આપી દીધું તે તેમાં કરેલું મારૂં રોકાણ વીસેક વરસમાં મને પાછું મળી જાય, પણ તે મકાનના સમારકામ, રક્ષણ વગેરે અંગેના ખર્ચ તે મારા પુત્ર—પૌત્રોને તે મકાન જયાં સુધી ઊભું હોય ત્યાં સુધી મળ્યા કરે. આ પ્રમાણે પેઢી દર પેઢી સતત ભ્રામ અને બચતથી કરોડોની મિલ્કતો ઊભી કરી શકાશે અને તે નિર્દોષ નિરૂપદ્રવી સમાજોપયોગી મિલ્કત રહેશે.
(૪) આર્થિક વિષમતા તો રહેશે, પણ તે શેષણમૂલક નહીં હોય. તે ગુણમૂલક, ઉદ્યમ અને બચતને અંગેની હશે. એવી વિષમતા મારક
AME
૧૩
નહિ હોય પણ પ્રેરક બનશે, સારા વિદ્યાર્થીઓના માર્ક ભેળવી દઇને બધા વિદ્યાર્થીઓને સરખા ભાગે વહેંચી આપવામાં આવે તે શું સારા વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ છોડી દેશે ? હરગીજ નહિ,
(૫) ઉપર જણાવ્યા મુજબની કાનૂની નાણાઘટના સ્વીકાર થયા પછી જમીનની વહેંચણી કરતી વખતે જમીનના પહેલા માલિકને તેની જમીનના બદલા ઉદારતાથી આપવામાં કોઈ મુશ્કેલી નહીં આવે, નિરંતરના શેાષણથી બચવા માટે બદલાના હપ્તા બેચાર વરસ વધા૨ે આપવા પડે તો તે માટે દુ:ખ નહીં થાય. આમ કરવાથી જમીનમાલિક પણ આ ભારે ક્રાન્તિમાર્ગમાં રાહમત થશે.
આવા, જમીનની વહેંચણી અને નાણાટ દ્રારા સામ્યયોગ આપણે સિદ્ધ કરીએ. આને માટે આ કાર્યક્રમમાં સહમત થતા સઘળા સજ્જનો એકઠા થાઓ, સક્રિય બનો, પ્રચારશીલ બનો, પોતે આ કાર્યક્રમનું સંપૂર્ણ પાલન કરો, એકલા પણ કરો અને સામૂહિક રૂપમાં પણ કરો, અને બીજાને સમજાવો.
અલ્પાસાહેબ પટવર્ધન
શ્રી. વિમલા ઠકારનાં વૈચારિક પરિવનાની કહાણી
જે
(પ્રબુદ્ધ જીવનના ગતાંકમાં દાદા ધર્માધિકારી ઉપર ગત ઑગસ્ટ માસની ૧૭ મી તારીખે સ્વીટ્ઝર્લેન્ડમાં આવેલા ઝુરીચ ખાતેથી ભૂદાન પ્રવૃત્તિ અંગે પોતાના પલટાયલા વલણનો ઉલ્લેખ કરતા શ્રી વિમલા ઠકારે લખેલા પત્રનો અનુવાદ પ્રગટ કરવામાં આવ્યો હતો, ત્યાર બાદ ચાલુ વર્ષના ફેબ્રુઆરી માસની સાતમી તારીખના અંગ્રેજી ભૂદાનમાં ‘The Basic Challenge' એ મથાળા નીચે શ્રી વિમલા ઠકારના પ્રગટ થયેલા એક લેખમાં નાનપણથી માંડીને આજ સુધીમાં પોતાનાં વિચાર વલણામાં કેવા કેવા ફેરફારો થતા આવ્યા છે તેની તેમણે એક ક્રમવાર નોંધ આપી છે. રાતત જાગૃત અને મન્થનશીલ વ્યકિતના જીવનમાં આવતા પલટાઓની કથા હંમેશાં રોચક અને કદિ કદિ પ્રેરક હોય છે અને આપણને આન્તર વિશ્લેષણ કરવામાં કદિ કદિ મદદરૂપ પણ થાય છે. આ દષ્ટિએ ઉપર જણાવેલા લેખનો અનુવાદ આપવામાં આવે છે. તંત્રી) મારી જીવનપ્રવૃત્તિમાં અને તાજેતરમાં મારા જીવનમાં નિર્માણ થયેલી પરિવર્તનઘટનામાં રસ ધરાવે છે તેમને, કદાચ હું ધારૂ છું કે, મારામાં જે ઊંડું મન્શન ચાલી રહ્યું છે તે મન્થનના ભાગીદાર થવું ગમશે. ‘જે દૃષ્યમાન જગત છે તેની પેલે પાર અગમ્ય એવા કાંઇક' ને લગતી સભાનતાના મારી પાંચ વર્ષની ઉમ્મરથી મારામાં ઉદય થયો હતો. એ દિવસોમાં વ્યકિતગત ઈશ્વર-Personal God—ને લગતી પર પરાગત કલ્પનાએ મારા માટે એક જીવન્ત વાસ્તવિકતાનો આકાર ધારણ કર્યો હતો. આમ આ બાબતને લગતી આન્તર યાજનો મારી નાની ઉંમરથી પ્રારંભ થયો હતો. મારી બાર વર્ષની ઉમ્મર થઇ તે દરમિયાન ભારતના સર્વ અગ્રગણ્ય સન્તપુરૂષોનાં ચરિત્ર અને જીવનકથાઓ મેં વાંચી કાઢી હતી. એ કાળે રામકૃષ્ણ પરમહ ંસ, સ્વામી વિવેકાનંદે અને સ્વામી રામતીથૅ મારા ચિત્તને અત્યંત પ્રભાવિત કર્યું હતું. પંદર વર્ષની ઉમ્મરે વ્યકિતગત ઈશ્વર-Personal God નું સ્થાન આત્મતત્વ—Son1 force એ લીધું હતું. એ દિવસે મારા માટે "ડી મસ્તીના હતા અને મારી આસપાસ શું બની રહ્યું છે તે વિષેના કશા પણ ખ્યાલ વગર, હું આમ તેમ ફર્યા કરતી હતી. સત્ય કોઈ સ્થિર તત્ત્વ નથી, સતત વિકસતું તત્ત્વ છે.
યુનિવર્સિટીમાં હું ભણતી હતી તે દરમિયાન તર્કશાસ્ત્ર, નીતિશાસ્ત્ર, માનસશાસ્ત્ર અને અધ્યાત્મશાસ્ત્રના મે