Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 9

તા. ૧-૧-૨
હવે તે। અમરનાથની ગુફાનું ભવ્ય દ્રાર અમને બરોબર દેખાવા લાગ્યું. થોડુંક આગળ વધ્યા અને અમરગંગાના વહેતા પ્રવાહ અમે ઓળંગ્યો અને ગુફાના નીચાણના ભાગમાં આવીને ઊભા રહ્યા. શ્રાદ્ધાળુ યાત્રાળુઓ આ હિમશિતળ અમરગંગામાં નાહીને—ડુબકી મારીને—પછી ઉપર આવેલી ગુફામાં પ્રવેશ કરે છે. આવી નદીઓના સ્નાનનું તેમને મન બહુ મોટું માહાત્મ્ય હોય છે. અમારામાંના કોઇમાં આવી શરીરને જોખમાવનારી શ્રદ્ધા નહોતી. ગુફામાં પહોંચવા માટે થોડુંક ચઢાણ ચઢવું પડે છે. ઘોડા ઉપરથી ઉતરીને અમે આ ચઢાણ ચઢી ગયા અને ગુફાના દરવાજા આગળ આવીને ઊભા. ગુફાનું આ વિશાળ દ્રાર અમને કયારનું આવકાર આપી રહ્યું હતું. આ ગુફા અને તેનું ભવ્ય પ્રવેશદ્વાર કેવળ કુદરતની કરામત હતી. અને એમ છતાં માણસે આ બધું કોરી કાઢ્યું હાય એવા ભ્રમ આ ગુફાની રચના જોતાં પેદા થતા હતા. અમે આખરે ભગવાન શંકરના આ પવિત્ર નિવાસસ્થાનમાં ભકિતસભરહૃદયે દાખલ થયાં.
પ્રબુદ્ધ જીવન
આ ગુફાના અલૌકિક શિવલિંગ વિષે મેં કઈ કંઈ સાંભળ્યું હતું. માણસની ઊંચાઈ જેટલું ઊંચું, અંગ્રેજી અક્ષરUને ઊંધા કરીએ તેવા ઘાટનું, સારા ઘેરાવાવાળું, કેવળ કુદરતે નિર્માણ કરેલું આ બરફનું શિવલિંગ એક દૈવી ચમત્કાર છે, અને તેનું દળ પૂર્ણિમા નજીક આવે છે તેમ વધે છે, પૂર્ણિમાના દિવસે પૂર્ણ રૂપે દેખાય છે, અમાસ નજીક આવે છે તેમ ઘટે છે, અમાસે સારા પ્રમાણમાં ક્ષીણ થઇ જાય છે—આવી માન્યતા આ શિવલિંગ વિષે ચોતરફ પ્રચલિત છે. અમે અહિં જે દિવસે આવ્યા તે દિવસ શ્રાવણ શુદ છઠના હતા. તેથી અમે વિપુલ કેદવાળુ શિવલિંગ જોવાની આશા રાખેલી. તેના બદલે ગુફાની અંદરના ભાગમાં નજર કરતાં તેના ઊંડા ખુણામાં પાછળની દિવાલને અડીને જાણે કે બરફની મોટી પાટ પડી ન હોય એવા બરફનો જામેલા ઢગ અમારી નજરે પડયો. આ જ યાત્રાળુઓનું પૂજાપાત્ર બનેલું શિવલિંગ હતું. જ્યારે ગુફામાં બીજે બધે તેમ બહારના ભાગમાં પણ બરફનું કાંઇ નામનિશાન નહોતું અને ગુફા ૩૦૦–૪૦૦ યાત્રાળુઓને સહેજે સમાવે એટલી મેાટી હતી અને એલારા અજન્ટાની ગુફાઓ ને યાદ કરાવે તેવી તેના પ્રવેશદ્વારની ઊંચાઈ હતી-ત્યારે અહિં આ ખુણામાં આ બરફ શી રીતે એકઠો થયો હશે અને જામી ગયા હશે—તે જરૂર એક આશ્ચર્ય હતું. એમ છતાં પણ જે ભવ્ય શિવલિંગનાં અમે ચિત્ર જોયેલાં - આવું એક ચિત્ર આ અંકમાં આપવામાં પણ આવ્યું છે - અને અમે જે કલ્પના કરીને અહિં આવેલાં તેમાંનું જાણે કે અહિં કશું જ નહોતું. આ જોઈને અમારામાંના કેટલાંક ખૂબ નિરાશ થયાં. ઉપર વર્ણવ્યું તેવું શિવલિંગ હંમેશાં દેખાતું નથી, મેાટા ભાગે અમે જોયું તેવું જ શિવલિંગ જોવા મળે છે-આવો ખ્યાલ કેટલાક મિત્ર સાથેની વાતચીત ઉપરથી મને પહેલાંથી હતા, તેથી મેં' અન્ય મિત્રેશ જેટલી નિષ્ફળતા ન અનુભવી. જરૂર, જે કલ્પના મનમાં રમી રહી હતી તે જોવા મળ્યું હોત અને અહિં જૂન જુલાઈમાં આવેલાં અમુક મિત્રાએ ઉપર વર્ણવ્યું તેવું શિવલિંગ જોયું પણ છે અને તેથી તેના ભવ્ય આકાર વિષે પ્રચલિત માન્યતાને વાસ્તવિકતાના જરૂર આધાર પણ છે—એવું જ દર્શન મને પ્રાપ્ત થયું હોત તો મને જરૂર ખૂબ આનંદ થયો. હાત, અને મારી આ અનુપમ યાત્રાને મેં સવિશેષ સાર્થક લેખી હોત. આમ છતાં પણ આ સ્થળ અને આસપાસના પ્રદેશની જે લોકોત્તર ભવ્યતા મેં અનુભવી અને મારા અન્તસ્તત્વના મૂળને તે જે રીતે સ્પર્શી તેથી મારા માટે કૃતકૃત્યતાના— આત્મસંતોષના કોઇ પાર નહાતા અને અંદરથી ચિત્તને આનંદ— પુલકિત બનાવી રહેલી ધન્યતાની કોઇ સીમા નહોતી.
અપૂર્ણ
પરમાનદ
૧૭૫
પ્રકી નોંધ
ગોવાની મુકિત : ભારત સરકારને અભિનંદન
દીવ, દમણ અને ગેાવાની મુકિતની ઐતિહાસિક ઘટનાએ ભારતભરમાં અસાધારણ આનંદની લાગણી પેદા કરી છે. આ ઘટના વિશેષ આનંદકર એટલા માટે છે કે, આપણ સર્વને કલ્પના હતી તે કરતાં ઘણાં જ ટૂંકા સમયમાં——દોઢ દિવસના ગાળામાં આ કાર્ય સધાયું છે અને એથી પણ વિશેષ આલ્હાદકર બીના એ છે કે આ લશ્કરી પગલામાં માણસાની ખુવારી બહુજ નજીવી થવા પામી છે. જે સમાચારો મળે છે. તે ઉપરથી દશથી વધારે માણસાનાં જાન ગયા લાગતા નથી. આનું કારણ એ છે કે પોર્ટુગીઝ સૈન્યે લગભગ કશા પણ સામનો કર્યા સિવાય શરણાગતિ સ્વીકારી લીધી છે. આપણે આ પ્રશ્ન વાટાઘાટો દ્વારા પતાવવા ચૌદ ચૌદ વર્ષ સુધી મથામણ કરી, પોર્ટુગીઝ ઉપર દબાણ લાવવા અનેક દિશાએથી પ્રયત્ન કર્યો, એમ છતાં પણ પોર્ટુગલે આ બાબતમાં જરા પણ નમતું આપવાની તૈયારી દેખાડી નહિ. વસાહતાની અંદરના ભાગમાં વસતા સ્વાતંત્ર્યપ્રેમી પ્રજાજનો ઉપર પોર્ટુગીઝ સત્તાના દમનન ત્રાસી ઉત્તરોત્તર વધતા જ ચાલ્યા. વળી ભારતના પશ્ચિમ કિનારા ઉપર આ વસાહતાનું ચાલું રહેવું, તે ભારતના ચીન તથા પાકિસ્તાન સાથેના બગડેલા સંબંધાને કારણે વધારે ને વધારે જોખમી બનતું ગયું. પાકિસ્તાન અને પોર્ટુગલ વચ્ચે ચાલી રહેલી વાટાઘાટોએ અને પોર્ટુગલપક્ષી પાકિસ્તાનના વલણે દીવ, દમણ અને ખાસ કરીને ગોવાના મથકને જેની ઉપેક્ષા થઇ ન શકે એવું એક મોટું ભયસ્થાન બનાવી દીધું. ગાવાને કબજે કરવા માટે જરૂરી લશ્કરી સર્વ તૈયારી કર્યા બાદ પણ, દશ બાર દિવસ કશું પણ પગલું ભર્યા સિવાય આપણે પસાર થવા દીધા એ આશાએ કે પશ્ચિમની કોઇ પણ પ્રમુખ સત્તા વચ્ચે પડીને સુલેહ શાન્તિપૂર્વક આ પોર્ટુગીઝ મથકોનો કબજો ભારતને અપાવે. આવી કોઇ આશાને જયારે સ્થાન ન રહ્યું ત્યારે અંતિમ પગલું ભરવામાં આવ્યું. ડીસે ંબરની ૧૭ મી તારીખ રવિવારની મધ્યરાત્રીએ ભારતીય સૈન્યે ગાવા તરફ કુચ કરી અને ૧૯ મીની સવા૨ે પોર્ટુગીઝ સૈન્યે શરણાગતિ સ્વીકારી અને એ રીતે ગાવા મુકત બન્યું. તે દરમિયાન દીવ તથા દમણ તે મુકત બની ચૂકયાં હતાં.
ગાવા ઉપર કરવામાં આવેલા આક્રમણ અંગે પશ્ચિમી દેશામાં ભારે ચર્ચા શરૂ થઇ. વાટાઘાટથી આવા ઝગડાની પતાવટ કરવાની હિમાયત કરનાર ભારત સરકાર અને તેના મુખી મહાઅમાત્ય નહેરૂ સામે ટીકાની ઝડી વરસવા લાગી અને આપણે વાત એક કરીએ છીએ અને વખત આવ્યું વર્તન બીજું ચલાવીએ છીએ—આવા આક્ષેપા અને કટાક્ષો ભારત સામે થવા લાગ્યા. આ પ્રશ્ન સીકયોરીટી કાઉન્સીલ સમક્ષ પોર્ટુગલે ઉપસ્થિત કર્યો. ત્યાં યુનાઇટેડસ્ટેટ્સના પ્રતિનિધિ અડાલી સ્ટીવન્સને ભારતની અત્યંત કડક ટીકા કરી અને ભારતનું આ પગલું યુનાની—સંયુકત રાષ્ટ્રસંસ્થાની ધાર ખાદનારૂં નીવડશે એવી આગાહી કરી. સશસ્ર પ્રતિકારમાં નહિ માનતા દેશે! આવું વલણ દાખવે તે તે કાંઇક સમજી શકાય, પણ જેમના આજ સુધીના ઇતિહાસ માત્ર સશસ્ર પ્રતિકાર નહિ પણ સશસ્ત્ર આક્રમણનાં અનેક પ્રકરણાથી ભરેલા છે તે દેશને આવી કોઈ ટીકા કરવાનો અધિકાર છે જ નહિ. વળી આ બધી ટીકાઓ બળના ઉપયોગ અનુપયોગને લગતા તત્વજ્ઞાનનું કેવળ અજ્ઞાન સૂચવે છે. માનવી જીવનની વાસ્તવિકતા બળના ઉપયોગને અવારનવાર અનિવાર્ય બનાવે છે. એવા પ્રસંગે બળના ઉપયોગથી દૂર રહેવું તે અધર્મમય બની જાય છે. જયારે બળના ઉપયોગ ન કરતાં સુલેહ સંપથી,
૪)
"___72