Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 72

૨૩૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
પ્રકી નોંધ
ચોનાસ્તત્ર તુમ : એક પ્રેરક ઘટના
પં. સુખલાલજી ઉપર તા. ૩૦-૧૨-૬૧ ના રોજ આપરેશન કરવામાં આવેલું. એ દિવસો દરમિયાન ભાઈ વાડીલાલ ડગલી પંડિતજીની ખબર કાઢવા માટે હમેશાં સવાર સાંજ આવતા. આમ છતાં જાન્યુઆરીની બીજી તારીખ આખા દિવસ તેઓ ન દેખાયા તેથી અમને આશ્ચર્ય થયેલું. પછીના દિવસે તેઓ મળ્યા ત્યારે આ બાબતનું કારણ પૂછતાં તેમણે જણાવ્યું કે “પ્રહલાદ પારેખનું ગઈકાલે એકાએક અવસાન થયું તેની સ્મશાન યાત્રામાં રોકાઈ ગયેલા, તેથી ગઈ કાલે મારાથી અહીં આવી ન શકાયું. પ્રહલાદનું આ અવસાન એક અત્યન્ત કરુણ ઘટના બની ગઈ છે. તે મોડર્ન સ્કૂલમાં એક શિક્ષક તરીકે નોકરી કરતા હતા. કુટુંબમાં પત્ની અને ચાર બાળકો, નોકરી અને ટ્યુશનની કમાણીમાંથી માંડ માંડ ગુજારો કરતા હતા. સંચય જેવું તે હોય જ શું? હવે પ્રહલાદ એકાએક ગયા. હવે તેના કુટુંબના નિર્વાહ શી રીતે થશે? મારે તે માટે વીશ હજાર રૂપિયા એકઠા કરવા જ જોઈએ.” આ સમાચારથી અમને આઘાત થયો લાગ્યો, પણ આ માટે આટલી મોટી રકમ એકઠી કેમ થાય એ પ્રશ્નને તત્કાળ કોઇ ઉકેલ દેખાતા ન હોતો.
પણ ભાઈ ડગલીએ આ વાત બરોબર મન ઉપર લીધી. તેમના મિત્રા ભાઈ યશવન્ત દોશી, જયવદન તખ્તાવાળા વગેરેએ આ વિચારને અપનાવી લીધા. પરિચય ટ્રસ્ટે આ કામની જવાબદારી ઉપાડી લીધી. શ્રી. ગગનવિહારી મહેતાએ આ વિચારને હાર્દિક રીતે આવકાર્યો. ‘પ્રહલાદ પારેખ ફંડ કમિટી' એ નામથી વગદાર ગૃહસ્થાની એક કમિટી ઉભી કરવામાં આવી. પ્રહલાદ પારેખનાં જ ગીતાના બિરલા માતુશ્રી સભાગારમાં માર્ચ માસની ૧૯ મી તારીખે સાંજે એક જલસા ગોઠવવાનું વિચારાયું. આ જલસામાં ગવાનાર ગીતાની એક નાની સરખી પુસ્તિકા તૈયાર કરવાનું અને તેમાં મુંબઈની જુદી જુદી વ્યાપારી તેમજ ઔદ્યોગિક કંપનીઓ પાસેથી જાહેર ખબરો મેળવીને તે પુસ્તિકામાં અન્તર્ગત કરવાનું અને તે રીતે ધારેલી રકમ ઊભી કરવાનું વિચારવામાં આવ્યું. આ બાબતમાં અનેક સહૃદયી વ્યાપારીઓએ અને લીમીટેડ કંપનીઓએ સારો સાથ આપ્યો. ઉપર જણાવેલ જલસાના પ્રવેશપત્ર દ્વારા પણ આવક કરવાના પ્રબંધ ગોઠવવામાં આવ્યો. અને પરિણામે ગત માર્ચ માસની ૧૯ મી તારીખે બિરલા માતુશ્રી સભાગારમાં પ્રહલાદ પારેખનાં ગીતોના એક ભવ્ય સમારંભ ગાઠવાયો. આ · સમાર’ભમાં મોડર્ન સ્કૂલના વિદ્યાથી સમૂહે તેમજ અન્ય ગાયક તેમજ ગાયિકા ભાઈ છ્હેનોએ પ્રહલાદ પારેખની કેટલીક કૃતિઓના મધુર સંગીત દ્વારા પ્રત્યક્ષ પરિચય કરાવ્યો. આ માટે મુંબઈ બહારથી પણ અમુક ગાયકોને બાલાવવામાં આવ્યા હતા. આ ગાયકવૃંદમાં ચીમનલાલ નગીનદાસ વિદ્યા વિહારવાળા શ્રી. ભાઇલાલભાઈ શાહે ભાઈ પ્રહલાદના કેટલાક પો તેમની લાક્ષણિક મીઠી હલક વડે ગાઈને શ્રાતામંડળીનું સૌથી વધારે ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. ાતાઓમાં ગુજરાતી સાહિત્યમાં રસ ધરાવતા સંખ્યાબંધ ભાઈ—હેનાએ હાજરી આપી હતી અને ગાનારાઓના વૈવિધ્યને લીધે સમારંભના પ્રારંભથી અન્ત સુધી સાંભળનારાઓનો રસ એક સરખા ટકી રહ્યો હતા. આ જાહેર ખબરોવાળી પુસ્તિકા અને ગીતસમારંભના પ્રવેશપ્રત્રા દ્વારા આશરે રૂા. ૪૦૦૦૦ ની આવક થઇ હતી. આ રીતે સ્વ. કવિના કુટુંબને ટેકો આપીને સ્વ. કવિ પ્રત્યેનું ઋણ મુંબઈમાં વસતા ગુજરાતી સમાજે અમુક અંશમાં દા કર્યું. ગુજરાતના ગૌરવમાં વધારો કરે એવું આ સુભગ પરિણામ નિર્માણ થવામાં અનેક ભાઈ બહેનાના ફાળો હતો.
આમ છતાં પણ આને સવિશેષ યશ ભાઈ વાડીલાલ ડગલીને ફાળે જાય છે. પ્રહલાદ પારેખના અવસાનથી તેમનું દિલ હલી ઊઠયું અને ‘એના કુટુંબનું શું? એ માટે મારે કાંઈ કરવું જ જોઇએ’આવું દર્દ તેમના દિલમાં પેદા થયું. આવા અન્ત: ક્ષેાભ તેમનામાં ઊભો થયો ન હોત તો પછી જે કાંઈ થયું અને મૂળ—ધારી હતી તેથી બમણી રકમ પ્રાપ્ત થઇ—આમાનું કઈ પણ થયું હોત કે કેમ તે સવાલ છે. એમના દિલમાં અન્ત:પ્રેરણા જાગી. એ પ્રેરણાને મૂર્તરૂપ આપવા માટે તેઓ સક્રિય બન્યા, અને પોતાના ચિત્તના યોગ સમર્પિત કર્યો. બીજા.... અનેક પૂરક નિમિત્તો એકઠાં થયાં, અને સ્વ. કવિના કુટુંબને
તા. ૧-૪-૬૨
જોઇતા આર્થિક ટેકો મળી ગયો. આ શુભ અને પ્રેરણાદાયી કાર્ય માટે ભાઈ વાડીલાલ ડગલીને આપણા સર્વના અભિનંદન હો ! પશ્ચિમ બંગાળના નવા માર પ્રધાન શ્રી વિજયસિંહ નહારને અભિનંદન
જણાવતા આનંદ થાય છે કે, કલકત્તાનિવાસી શ્રી. વિજયસિંહ નહારને પશ્ચિમ બંગાળના પ્રધાનમંડળમાં નિયુકત કરવામાં આવ્યા છે અને તેમને મજૂર ખાતું સોંપવામાં આવ્યું છે. શ્રી. વિજયસિંહ નહાર, કલકત્તાના જાણીતા નહાર કુટુંબની અને ત્યાંના જૈન સમાજની એક અગ્રગણ્ય વ્યકિત છે. તેમના પિતાશ્રી સ્વ. પૂરણચંદ્ર નહાર એકધર્મપરાયણ સજજન હતા અને પ્રાચીન વસ્તુઓના સંગ્રહના તેમને અસાધારણ શોખ હતો. આ શેખના પરિણામે તેમણે જૂનાં કળામય ચિત્ર, શિલ્પકૃતિઓ, હસ્તલિખિત ગ્રંથો અને પ્રાચીન અવશેષોના એક ઘણા સમૃદ્ધ સંગ્રહ એકઠો કર્યો હતો. તેમજ એક મેટું પુસ્તકાલય પણ વસાવ્યું હતું. તેમના પરિવારે આ સંગ્રહ વર્ષો પહેલાં કલકત્તા યુનિવર્સિટીને ભેટ આપ્યો છે.
શ્રી. વિજયસિંહ નહાર કૉંગ્રેસના બહુ જૂના કાર્યકર્તા છે અને તે કારણે તેમણે અનેકવાર જેલવાસ ભાગવ્યો છે. આઝાદી મળ્યા પહેલાં ૧૯૪૬ માં તેઓ ત્યાંની કાઉન્સિલમાં સભ્ય તરીકે ચુંટાયા હતા અને ત્યાર બાદ ૧૯૫૨માં એ જ કાઉન્સીલમાં તેઓ ફરીથી ચુંટાયા હતા. ત્યાર બાદ ૧૯૫૭ ની ચૂંટણીમાં તેઓ વિધાનસભામાં ચૂંટાયા હતા અને આ વખતની ચૂંટણીમાં પણ સફળતા મેળવ્યા બાદ તેમને ત્યાંના પ્રધાન મંડળમાં નિયુકત કરવામાં આવ્યા છે. ત્યાંના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી. બિધનચંદ્ર રોયના તેઓ પરમ મિત્ર, સાથી અને સહકાર્યકર્તા છે. તેમને સોંપાયેલી આ નવી જવાબદારીને તેએ સફળતાપૂર્વક પહોંચીવળે અને આગામી વર્ષોમાં દેશને સેવા આપવાની તેમને નવી નવી તકો સાંપડતી રહે અને એ માટે તેમને સુદઢ આરોગ્ય અને ચિર આયુષ્ય પ્રાપ્ત થાય એવી તેમના વિષે આપણી શુભેચ્છા અને અન્તરની પ્રાર્થના હા !
‘સમદશી આચાર્ય હરિભદ્ર'
બે વર્ષ પહેલાં પડિત સુખલાલજીએ ઠક્કર નારાયણ વસનજી વ્યાખ્યાનમાળાના ઉપક્રમે મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાં ‘સમદર્શી આચાર્ય હરિભદ્ર' એવિષ્ટ ઉપર અત્યન્ત વિદ્વતાપૂર્ણ અને ચિન્તનપ્રેરક પાંચ વ્યાખ્યાન આપ્યા હતા અને તે મુંબઇ યુનિવર્સિટી તરફથી તાજેતરમાં એક પુસ્તકાકારે પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે. તેની કિંમત રૂા. ૩.૫૦ રાખવામાં આવી છે. ટપાલ ખર્ચ ૮૨ નવા પૈસા છે અને યુનિવર્સિટી ઓફ બોમ્બે -પબ્લીકેશન સેકશન, ઇસ્ટ વીંગ યુનિવર્સિટી બીલ્ડીંગ્ઝ મુંબઈ ૧,’એ ઠેકાણે મળી શકે છે.
જણાવતાં આનંદ થાય છે કે ગુજરાત રાજ્યની સરકારે ઈતિહાસ, સમાજશાસ્ત્ર, તત્ત્વજ્ઞાન વગેરે વિભાગમાં પંડિત સુખલાલજીનાં “સમદર્શી આચાર્ય હરિભદ્ર તથા શ્રી ભાગીલાલ સાંડેસરાના ‘સંશોધનની કેડી’ એ બે પુસ્તકો સમકક્ષાએ મુકીને સર્વશ્રેષ્ઠ પુસ્તકો તરીકે જાહેર કર્યા છે અને તેને લગતું રૂા. ૨૦૦૦નું ઈનામ પંડિત સુખલાલજીને અને શ્રી ભોગીલાલ સાંડેસરાને સરખા ભાગે વહેંચી આપવામાં આવશે એમ સરકારી યાદી મારફત જણાવવામાં આવ્યું છે. આ રીતે પંડિતજીના અસાધારણ વિદ્રત્તા અને મૌલિક વિચારણાની કદર બદલ ગુજરાત રાજ્યની સરકારને
કરવા
ધન્યવાદ ઘટે છે.
‘કરુણા વિચાર વિરૂદ્ધ ઉપયુકતતાવાદ ’ ‘પ્રબુદ્ધ જીવન ’માં આ મથાળા નીચે પ્રગટ થયેલા સર્વ લેખો તેમ જ પરિશિષ્ટ વિભાગમાં આ જ વિષયને લગતા બીજા કેટલાક લેખો અમદાવાદના હિંસા વિરોધ સંઘ તરફથી પુસ્તકાકારે પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે. આ આશરે ૧૭૫ પાનાના પુસ્તકની કિંમત રૂ।. ૦.૭૫ નયા પૈસા રાખવામાં આવેલ છે. ટપાલ ખર્ચ ૨૫ નયા પૈસા છે. અહિં સાપ્રેમી ભાઇબહેનોએ આ પુસ્તક ખાસ વસાવવા જેવું છે. આ પુસ્તક હિંસા વિરોધ સંઘ, નગરશેઠના વંડા, અમદાવાદ, અથવા તો શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, ૪૫૪૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ ૩—એ બેમાંથી કોઈ પણ ઠેકાણેથી મળી શકશે.
પરમાનંદ