________________
-
તા. ૧-૧-૨૨ પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૭૧ વિશે અનેકના દિલમાં તર્ક વિતર્ક પેદા કરે એવો રહ્યો છે. આ સિલેકશન બોર્ડે શ્રી કૃષ્ણમેનનને પસંદ કર્યા છે. એમની સામે ભૂતકાળ સામ્યવાદીઓ સાથેના તેમના ગાઢ સંપર્કને છે. વર્ષો આજના કૃષ્ણમેનન વિરોધી વાતાવરણને લાભ ઉઠાવવાના હેતુથી-- પહેલાં એક વખત તેઓ સામ્યવાદી પક્ષના સભ્ય હતા. ૧૯૪૨ " આચાર્ય કિરપલાણીજી ઊભા રહ્યા છે. તેમને ગાંધીયુગનું પીઠબળ છે ની “કવીટ ઈન્ડિયા’ની-હિન્દ છોડો'ની લડતને–અન્ય સામ્યવાદીઓ અને આજના ચૂંટણી જંગમાં સ્વતંત્ર પક્ષ, પ્રજાસમાજવાદી પક્ષ, માફક તેમણે જાહેર વિરોધ કર્યો હતો. આ હકીકતો પણ અમુક મહત્વ જનસંઘ રાજકીય આદિ પક્ષો ટેકો આપી રહ્યા છે. બીજી બાજુએ શ્રી છે. વળી એ પણ જાણીતી વાત છે કે, મૌલાના અબુલ કલામ આઝાદ કૃષ્ણમેનનને સામ્યવાદી પક્ષને પૂરો ટેકે છે જે હકીકત આજના અને સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલને તેમના સામે સખ્ત વિરોધ હતે.. સંદર્ભમાં અમૂક રીતે સૂચક બને છે. ભારતની સરહદ. ઉપર ચાલી રહેલા ચીની આક્રમણની ખબર કિરપલાણીજી કેવળ કોંગ્રેસને વિરોધ કરવા માટે ઊભા છે. એ સાંભળીને આપણું લોહી ઉકળી ઉઠે છે. શ્રી. કૃષ્ણમેનન સિવાય તેમની પાસે બીજુ કોઈ નક્કર, વિઘાયક ધ્યેય નથી. તેમણે આ આક્રમણને અનુમતે કરે છે એમ તે કહી ન જ શકાય, કોંગ્રેસ વિરોધી-નહેરૂ વિરોધી–ઝુંબેશ શરૂ કરી દીધી છે. તેમની ઝુંબેપણ આ આક્રમણ જાણે કે ચાલુ સામાન્ય ઘટના જેવું હોય શમાં કોઇ સંયમ યા વિવેકને અવકાશ નથી. તેમની વાણી કોંગ્રેસ સામે એ ભાવ તેમનાં જાહેર નિવેદનો વ્યકત કરતાં હોય છે. તેમાં તીણા કટાક્ષ વરસાવી રહી છે. ભારતની સરહદ ઉપર ચાલી રહેલા આપણા ઉકળાટ કે તીવ્રતાનું કોઇ પ્રતિબિંબ આપણને જોવા ચીની આક્રમણને તત્કાળ લશ્કરી સામનો કરવાનું શકય નથી–આ મળતું નથી, તે વાંચી સંભળીને આપણે કાંઈક નિરાશા, કાંઈક પ્રકારની આજની વાસ્તવિકતાથી તેઓ પૂરેપૂરા સભાન હોવા છતાં આશ્ચર્ય, કાંઇક વિતર્ક અનુભવતા રહીએ છીએ. સામ્યવાદીના બે એને લગતી ભારતની નિષ્ક્રિયતાની તેઓ જે સતત ઝાટકણી કાઢી પ્રકાર હોવાનું જણાવવામાં આવે છે: એક પ્રગટ સામ્યવાદી રહ્યા છે અને ભારત સરકારને નહેરૂને—જે રીતે વગાવી રહ્યા છે. અને બીજા પ્રચ્છન્ન સામ્યવાદી. મેનનના નિકટ મિત્ર ડૅ. બાલગા તે બાબતે પ્રચારલક્ષી અને જવાબદારી વિનાનું માનસ પ્રતિપક્ષ સામે જે તાજેતરમાં કોંગ્રેસમાં જોડાયા છે તેમના વિશે જેમ ધારવામાં કેટલી નીચી સપાટી ઉપર જઈ શકે છે તેને દુ:ખદ પુરાવો છે. આમ આવે છે તેમ કૃષ્ણમેનન પણ પ્રચ્છન્ન સામ્યવાદી છે–આવી એક છતાં પણ કોંગ્રેસ માટે આવી કઢંગી પરિસ્થિતિ ઊભી કરવાની માન્યતા અહિ તેમજ અન્યત્ર સારા પ્રમાણમાં પ્રસરેલી છે. આવી જવાબદારી મુંબઇના ઉત્તર વિભાગના કોંગ્રેસી ઉમેદવાર તરીકે શ્રી વ્યકિત ગમે તેટલી બુદ્ધિશાળી હોય, આંતરરાષ્ટ્રિય પ્રશ્નો અંગે કૃષ્ણમેનની પસંદગી કરનાર કોંગ્રેસના સેન્ટ્રલ ઈલેકશન બોર્ડની છે. તેને અનુભવ ગમે તેટલું વ્યાપક અને મર્મગ્રાહી હાય, આમ જો આ વિભાગ માટે કૃષ્ણમેનનની પસંદગી કરવામાં આવી ન હોત તો છતાં પણ જેની કોંગ્રેસનિષ્ટા વિષે પ્રજાજનોમાં જ માત્ર નહિ પણ કિરપલાણીજીએ આજના કોંગ્રેસને અનુકૂળ વાતાવરણમાં કોઈ સામાદેશના અનેક આગેવાન રાજકારણી પુરૂમાં એક પ્રકારને અવિશ્વાસ, ન્ય કક્ષાના કોંગ્રેસી પ્રતિનિધિ સામે પણ ઊભા રહેવાની હિંમત કરી પ્રવર્તતે હોય, જેના સત્તાસ્થાન ઉપર હોવાના કારણે દેશ પરદેશમાં ન હોત. અનેક ગેરસમજુતીઓ પેદા થયા જ કરતી હોય એવી વ્યકિતને
શ્રી કૃષ્ણમેનનની કરવામાં આવેલી પસંદગીએ કોંગ્રેસરાષ્ટ્રરક્ષણ જેવી અસાધારણ મહત્ત્વની જવાબદારીવાળા ખાતા ઉપર તરફી અનેક મતદારોના દિલમાં એક પ્રકારની દ્વિધા પેદા કરી છે. ચાલુ રાખવામાં દેશ માટે તેમ જ—આપણી સમજણ મુજબ નહેરૂ માટે આજે આખા મુંબઈમાં આ બાબતની ખૂબ ચર્ચા થઇ રહી છે. જ્યાં પણ ભારે જોખમ રહેલું છે. સાધારણ રીતે એમ બનતું હોય છે કે, નહેરૂ કૃષ્ણમેનન વિષે સારા પ્રમાણમાં મતભેદ પ્રવર્તે છે તેવા મતદાર વિભાગ જેવી શિખરસ્થ વ્યકિત જેને ભાષણ કરવાના પાર વિનાના પ્રસંગે ઉપર કૃષ્ણમેનનને કોંગ્રેસે લાદવા નહાતા જોઇતા. મળેલી માહિતી . પ્રાપ્ત થતા હોય છે આવી વ્યકિત બેલતાં બોલતાં કદિ કંઇક મુજબ કેરલ કોંગ્રેસે તેમના માટે જગ્યા કરી આપવાની તૈયારી અણસરખું લાગે તેવું બેલી નાખે અને તેને લીધે ગેરસમજુતી પેદા દાખવી હતી, પણ કોંગ્રેસે કૃષ્ણમેનનના પ્રશ્નને prestige-ને-વટને-- થાય ત્યારે તેની નીચેને પદાધિકારી તે વિશે ખુલાસે કરતે રહે છે સવાલ બનાવ્યું. જ્યાંથી તેઓ ગઇ ચૂંટણીમાં ઊભા રહ્યા હતા. અને ઊભી થયેલી ગેરસમજુતી કદાચ સાવ નિર્મુળ થઇ ન શકે તે અને ફતેહમંદ થયા હતા ત્યાંથી જ તેમને આ વખતે ઊભા રાખવા બને તેટલી હળવી કરવા પ્રયત્ન કરે છે. નહેરૂ -મેનની બાબતમાં જોઈએ એવો કોંગ્રેસ તરફથી આગ્રહ સેવવામાં આવ્યું. પરિણામે આ આથી ઉલટો ક્રમ ચાલી રહેલ જોવામાં આવે છે. આ એક વિચિત્ર અને ચૂંટણી એટલી બધી રસાકસીવાળી બનશે, અને કોંગ્રેસ વિરોધી અસ્વાભાવિક પરિસ્થિતિ છે. આજના ભારતીય પ્રધાનમંડળમાં આ પ્રચારને એટલે બધે અવકાશ મળશે કે કૃષ્ણમેનન જીતશે તે પણ એક જ વ્યકિત એવી છે કે, જેના વિષે એક પ્રકારના પ્રતિકુળ ભાવ કોંગ્રેસની પ્રતિષ્ઠાને અમુક નુકસાન થવાનું જ છે અને હારશે તે તો ચતરફ સેવાઇ રહ્યો છે. શ્રી. કૃષ્ણમેનન વિષે લેકમાનસમાં પેદા
આ નુકસાનની માત્રા ખૂબ મોટા પ્રમાણમાં વધી જવા સંભવ છે. થયેલા અને જામતા જતા આવા વિરોધી વલણને નહેરૂએ ગંભીર
આ હરીફાઇએ ઉપર જણાવ્યું તેમ મત કોને આપ તે સંબંધે પણે વિચાર કરવા ઘટે છે અને તેમના દિલમાં મેનન માટે ગમે તેટલે કોંગ્રેસતરફી સામાન્ય મતદારોના દિલમાં જે એક પ્રકારની ગડમથલ આદર અને મહોબત હોય તે પણ પ્રજાકલ્યાણ ખાતર, રાજાપ્રજા ઊભી કરી છે તે આ પ્રકારની છે. તેમની નિષ્ઠા કોંગ્રેસતરફી છે, તેઓ વચ્ચે સંવાદિતા જળવાઇ રહે તે ખાતર—ખાસ કરીને ચીની આક્રમણના નહેરૂને અત્યંત ચાહે છે, પણ કૃષ્ણમેનન વિશે તેમનામાંના ઘણા ખરાના કારણે ઉત્તરોત્તર તંગ બનતી જતી દેશની પરિસ્થિતિ દરિમયાન- દિલમાં તીવ્ર વિરોધની લાગણી પ્રવર્તે છે. તેઓ કૃષણમેનનના સત્તાનહેરૂએ કૃષ્ણમેનનને સૈપાયલી જવાબદારીથી સત્વર મુકત કરવા સ્થાન ઉપર ચાલુ રહેવામાં કોંગ્રેસનું, દેશનું અને નહેરનું ભારે અહિત ઘટે છે.
જુએ છે. આવા મતદારોએ મત કોને અપ ? તેમના માટે આ એક ; આમ છતાં ઉપર દર્શાવેલ રાજયધર્મને અનુસરીને શ્રી નૈતિક પ્રશ્ન બને છે. તેમની કોંગ્રેસનિષ્ઠા એમ કહે છે કે કોંગ્રેસને જ કણમેનનને પરિત્યાગ કરવાને બદલે નહેરૂ તેમને મક્કમપણે વળગી મત અપાય; કૃષ્ણમેનન સામેને અન્તરને વિરોધ એમ કહે છે કે રહ્યા છે જેનું રહસ્ય કોઇની સમજણમાં ઉતરતું નથી. અને એ તે કૃષણમેનનને મત ન જ અપાય. આ સંબંધમાં જે એમ કહેવામાં આવે જાણીતું છે કે તેમની એટલે કે નહેરૂની ઈચ્છાને માન આપીને મેટા છે કે આપણા સર્વોતમ નેતા નહેરૂ છે, તે કૃષ્ણમેનન વિષે લેાકો અનુકળ ભાગની સ્થાનિક મંડળ સમિતિએ સૂચવેલા અમુક ઉમેદવારને પ્રતિકૂળ શું. શું ધારે છે તે બધું જાણે છે, અને આમ છતાં તેમને અસ્વીકાર કરવામાં આવ્યો છે અને મુંબઇના ઉત્તર. વિભાગમાંથી અને કોંગ્રેસને આદેશ છે કે કૃષ્ણ મેનનને મત આપે, એટલે પછી સંસદૃના સભ્યપદના કોંગ્રેસી ઉમેદવાર તરીકે પ્રાદેશિક તેમ જ સેન્ટ્રલ કોંગ્રેસતરફી મતદારો માટે કૃષ્ણ મેનનને મત આપવા સિવાય બીજો