________________
,
'_pનક / કૌs,* ', ' કે ' +
, ', ' ' ' '
I
- k
h
C
-
:
*
પ્ર છું હું
છ વ ન
.
તા૧-૧-૨
*
****
- સ્થાનેથી ભારપૂર્વક આ બધી હકીકત તેમના લક્ષ પર લાવવામાં દૂર કરવાનો પ્રજાને અધિકાર છે. સરમુખત્યારશાહીમાં નેતા
આવી છે. સંયુકત રાષ્ટ્ર સંસ્થામાં શ્રી. મેનન હિન્દી પ્રતિનિધિમંડળના જબરજસ્તીથી પોતાનું સ્થાન મેળવે છે અને પ્રજાની ઇચ્છા નેતા તરીકે કામ કરે છે તે સામે. પણ ઉગ્ર વિરોધ જાહેર થતા વિરૂદ્ધ પણ જબરજસ્તીથી જાળવી રાખે છે. લોકશાહીમાં પણ એક રહ્યો છે. શ્રી. મેનનને કારણે અમેરિકા સાથેના આપણા સંબંધો તંગ વખત કોઈ વ્યકિતને નેતા તરીકે સ્વીકાર્યા પછી તેની દોરવણી રહે છે એમ પણ પંડિત નહેરૂને કહેવામાં આવ્યું છે. લોકોને અને માર્ગદર્શન સ્વીકારવાની પ્રજાની ફરજ છે. પોતાને જે આશ્ચર્ય થાય છે કે, આ બધું હોવા છતાં શ્રી. નહેરૂ મેનનને છોડતાં લાગતું હોય તે બધું નિર્ભયપણે નેતા સમક્ષ રજૂ કરવાને હકક છે કેમ નથી? એટલું જ નહિ પણ, શ્રી. મેનન સામે વિરોધ જેમ વધત પણ એ બધું જાણ્યા પછી, બધો વિચાર કર્યા પછી, નેતા જે જાય છે તેમ શ્રી. નહેરૂ તેમને ભારપૂર્વક બચાવ કરે છે. એક એવી નિર્ણય કરે તેને સ્વીકારવાની ફરજ છે. સામાન્ય પ્રજાજને જાણતા માન્યતા છે કે, સામ્યવાદી દેશ પ્રત્યે શ્રી. મેનનનું મૈત્રીભર્યું વલણ છે. હોય તેના કરતાં નેતા ઘણું વિશેષ જાણે છે. તેને ભવિષ્યની સ્પષ્ટ અને ચીનની આક્રમક નીતિ માટે તેઓ જવાબદાર છે. એમ કહેવાય ઝાંખી હોય છે. તેથી તે નેતા થવાને લાયક છે. લોક્શાહીમાં પણ
છે કે, ચીનના આક્રમણ પ્રત્યે સંરક્ષણ મંત્રી તરીકે શ્રી. મેનન બેદરકાર દરેક વ્યકિત પોતાની મરજી પ્રમાણે વતી શકે નહિ. તેમાં સો રહ્યા છે અથવા ઈરાદાપૂર્વક તેને સામને કરવા માટે પગલાં લીધાં નથી. પણ શિસ્ત છે. આવા પ્રસંગે વ્યકિત --પછી તે શ્રી. મેનન હોય કે
હવે આ બધી માન્યતાઓમાં કેટલું તથ્ય છે તે કહેવું બીજું કોઈને પ્રશ્ન રહેતો નથી. સહેલું નથી. એક હકીકત સ્પષ્ટ છે કે શ્રી. નહેરૂની વિદેશ- કોંગ્રેસજન માટે માર્ગ એથી પણ સ્પષ્ટ છે. કોંગ્રેસમાં નીતિને શ્રી. મેનન અમલ કરે છે. શ્રી. નહેરૂ એમ માનતા જણાય રહી તેને લાભ ઉઠાવવો છતાં તેની વિરૂદ્ધ કામ કરવું તેમાં છે કે તેમની વિદેશનીતિનો અમલ કરવામાં શ્રી. મેનને યોગ્ય પ્રમાણિકતા નથી. જાહેર રીતે બહાર આવવાની હીંમત વ્યકિત છે. શ્રી. નહેરૂએ ભારપૂર્વક જાહેર કર્યું છે કે પી. મેનન
હોવી જોઈએ. સામ્યવાદી નથી. સામ્યવાદી દેશ પ્રત્યેનું શ્રી. મેનનનું વલણ
આવા પ્રસંગે પ્રજાને વિચારોના વમળમાં નાખવા કરતાં શ્રી. નહેરૂના વલણથી જુદું નથી. હકીકત એમ છે કે આ દેશના
સ્પષ્ટ માર્ગદર્શનની જરૂર રહે છે. •
- ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ કેટલાક બળે (Rightist elements) શ્રી. નહેરૂને જાહેર રીતે વિરોધ કરી શકતા નથી અથવા અત્યારના સંજોગોમાં
(શ્રી. કૃષ્ણમેનન અને આચાર્ય કિરપલાણી સંબંધમાં ચાલી રહેલા 29 એવો વિરોધ સફળ થવાનો સંભવ નથી એમ માની શ્રી. નહેરૂને
| ઉગ્ર વિવાદ અંગે મારા મિત્ર શ્રી. ચીમનભાઈએ પિતાની દષ્ટિ નિર્બળ કરવાના બીજા માર્ગો લે છે. એમાં શ્રી. મેનનને વિરોધ
રજુ કરી છે. તેમનાથી હું થોડો જાદો પડતો હોઈને નીચે મારૂં દષ્ટિકરવો એ એક માર્ગ છે. શ્રી. નહેરૂની લોકપ્રિયતા, તેમનું પ્રભાવ
બિંદુ રજૂ કરૂં છું.) : - કે શાળી વ્યકિતત્વ, આંતરરાષ્ટ્રિય સ્થાન, વિશાળ દર્શન-આ બધાં
- અંગ્રેજીમાં એક કહેવત જેવી ઉકિત છે કે, : કારણે તેમને જાહેર વિરોધ કરવો મુશ્કેલ છે. પણ આ તો
"Caesar's wife must be above suspicion" છે, તે માને છે કે શ્રી. નહેરૂ પોતે સામ્યવાદી છે અથવા સામ્યવાદની
‘સીઝરની પત્નીનું વર્તન શંકાતીત હોવું જોઇએ.” આ સંબંધમાં એવી– ઘણાં નજીક છે. તેઓ માને છે કે શ્રી. મેનનની હાર કરવાથી
કિંવદન્તી પ્રચલિત છે કે, ઈતિહાસપ્રસિદ્ધ રામના સરમુખત્યાર જજુલિયસ શ્રી. નહેરૂની કેટલેક દરજજે હાર થશે. કેટલાક એમ માને છે કે
સીઝરે પિતાની પત્નીના ચારિત્ર્ય વિષે પ્રચલિત બનેલી પ્રતિકૂળ શ્રી. નહેરૂની સાન ઠેકાણે લાવવાને આ એક જ માર્ગ છે.
અફવાઓ સાંભળીને તેનું ખુન કરેલું. આ વિષે કોઇએ તેને પૂછેલું
કે, “કેવળ લોકોની વાત ઉપરથી આ બિચારી નિર્દોષ સ્ત્રીની આ બધા સંજોગોમાં મતદારોએ શું કરવું, ખાસ કરી
તમે શા માટે પ્રાણહત્યા કરી?” તેના ઉત્તરમાં સીઝરે ઉપર મુજબ કોંગ્રેસજનોએ શું કરવું?
ઉત્તર આપેલે, જેની મતલબ એ મુજબ હતી કે સીઝરની પત્નીનું : - આચાર્ય કિરપલાણીને કોંગ્રેસનો વિરોધ કરવા સિવાય
ચારિત્ર એવું અણીશુદ્ધ પવિત્ર હોવું જોઈએ કે તેના વિશે નાના સરખો કોઈ નીતિ નથી. જે પક્ષો તેમને ટેકો આપે છે તે કોઈ પક્ષની નીતિ પણ કુતર્ક કરવાની કોઇ હિંમત ન કરે. ધોબીની વાત ઉપરથીતેમને સ્વીકાર્ય નથી. આ બધા પક્ષો કોંગ્રેસ સામે તેમને ઉપયોગી
અહિ ધોબીને આમજનતાને એક પ્રતિનિધિ સમજવાને છે– કરવા તેમને હથિયાર બનાવે છે. આચાર્ય પોતે સ્વતંત્ર ઉમેદવાર
સીતાને નિર્વાસિત કરનાર રાજા રામચંદ્રને દાખલો આને મળતા તરીકે ચૂંટાઈ આવે તે પણ કોઇ અસરકારક રીતે કામ કરી શકે
છે. રાજકારણમાં કેન્દ્ર સત્તાધીશ પુરૂષે મોટા ભાગે આવું ધોરણ તેમ નથી. ( He is a spent force. ) તેમની ભૂતકાળની
ધ્યાનમાં રાખીને વર્તે છે. કારણ કે, તેમાં રાજા અને પ્રજાનું - સેવાઓ જોતાં દેશમાં તેમનું એક માનભર્યું સ્થાન છે.
શાસક અને શાસિતનું–ોય અને રાજયની સહીસલામતી રહેલ - શ્રી. નહેરૂ આ દેશના નેતા તરીકે ન જોઇએ અને કોંગ્રેસને છે. ઈગ્લાંડના એક રાજાને થોડાં વર્ષો ઉપર પોતાની પ્રેયસી સત્તાસ્થાનેથી દૂર કરવી જોઇએ એવી જેમની માન્યતા હોય ખાતર રાજય છોડવાની ફરજ પડેલી, અથવા તે ત્યાંની પાર્લાતેમના માટે માર્ગ સ્પષ્ટ છે - શ્રી. મેનનને વિરોધ કરવાને-પણ મેન્ટ તેમ કરવાની તેને ફરજ પાડેલી. તે પાછળ રાજના આચરણનું કોંગ્રેસ સત્તાસ્થાને રહે અને શ્રી. નહેરૂના નેતૃત્વનો આ દેશને ધારણ આ પ્રકારનું હોવું જોઇએ એ સૂચિત હતું. થોડા સમય લાભ મળે તેમાં દેશનું હિત છે એમ જે માનતા હોય તેમને માટે પહેલાં નહેરૂએ ટી. ટી. કૃષ્ણમાચારીને પ્રધાનમંડળમાંથી છૂટા માર્ગ એટલો જ સ્પષ્ટ છે કે શ્રી. નહેરૂએ જેમને ઈરાદાપૂર્વક પોતાના કરેલા તેની ભૂમિકા પણ લગભગ આવી જ હતી. રાજકારણના પ્રતિનિધિ અને ઉમેદવાર તરીકે મૂકયા છે અને કોંગ્રેસ વિરોધી આવા સતત અનુભવ ઉપરથી (૨ના મિત્ર ન તૂછું છુસં થા !) બળોને પડકાર ઉપાડી લેવાની હાક્લ કરી છે તેમને ચૂંટી ' આવી એક સંસ્કૃત ઉકિત પ્રચલિત થઈ છે. અને અર્થ એ નથી મેલવા અને કોંગ્રેસ અને શ્રી. નહેરૂમાં પોતાને વિશ્વાસ કે, શાસક કોઈને મિત્ર હોઈ ન શકે, પણ એ ઉકિત દ્વારા એમ સૂચદ્રઢપણે જાહેર કરવો.
વવાનો આશય છે કે, રાજા હંમેશા રાજધર્મને મુખ્યતા આપે ; } - લોકશાહીમાં પણ નેતૃત્વને સ્પષ્ટ સ્થાન છે. લોકશાહી છે, મિત્રધર્મ રાજધર્મ પાસે હંમેશા ગૌણ બને છે.
અને સરમુખત્યાર બુનિયાદી ફેર એ છે કે, લોકશાહી નેતા પ્રજાએ . આવી જ પરિસ્થિતિ શ્રી. કૃષ્ણમેનન અંગે શ્રી. નહેરૂ સામે ચૂંટેલ વ્યકિત હોય છે અને પ્રજાને વિશ્વાસ ગુમાવી બેસે ત્યારે તેને ઉપસ્થિત થઇ છે. વિશેષમાં શ્રી. કૃષ્ણમેનનને ભૂતકાળ તેમના
ન શકાતીત છે.
સીડી પ્રચલિત
તેને નીતિ નથી. અલાણીને કે
*
* *
* *
* *