Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 48

દિલ
ને
,
' '
T
& ક
. *-ક 'I * ** 1.
.
- પ્રબ દ્ધ
જી વ ન
*
તા. ૧-૩-૬૨
-
-
E -
કે, હું મારા જન્મસ્થાન પંકથી અત્યારે કયાં છું? - તે જણાવ્યું કે . . . અમદાવાદ, મુંબઈ, આદિ શહેરોમાં જયાં જયાં હું રહ્યો અને રહું છું, અને
- અત્યારે હરકિસનદાસ હૉસ્પિટલમાં છું, તે બધાં ય સ્થાને તે પંકથી ' એટલે કે ગંદવાડથી તદ્દન મુકત છે. હોસ્પિટલ તે અત્યંત સ્વચ્છ છે.
આ કેરકાર શાથી? આ પ્રશ્નને ઉત્તર પંક અને પંકજ વચ્ચે રહેતા
પાણીના ખ્યાલ આપી દીધો. પાણી પંક ઉપર હોય છે, તેને લીધે જ દર , પંકજ પંકથી છૂટું પડી ઉંચે સ્થાન લે છે. પંકજને પંકથી અલિપ્ત રાખ
નાર તો પાણી જ છે; પાણી ન હોય તો પંકજ ઉદર્વગામી ન બને. આ વિચાર બીમારી વખતે મને મારી જાત પરત્વે આવતો, અને તેથી ત્યારની વ્યથામાં પણ હું કંઇક રાહત અનુભવતે. મારા માટે પાણીનું સ્થાન લેનાર વિદ્યોપાસના કહેવાય. જે મેં એ દિશામાં મોટું ફેરવ્યું ન હોત તો હું કદી એ ગામડાથી વિખૂટો પડી આજના સ્થાન ન હોત. એ તે હું જાણું છું કે, મારી વિદ્યોપાસના કેટલી અલ્પ છે. એ ઉપાસના અતિ અલ્પ હોવા છતાં જો એ મને પંકજ જેવી સ્થિતિમાં આણી શકે, તે સાચી અને ગંભીર એવી વિદ્યોપાસના વિશે તે કહેવું જ શું? એટલે આ અભિનન્દન અને આ બહુ
માન ખરી રીતે મારૂં નહીં. પણ મેં જેની અત્યલ્પ ઉપાસના કરી છે, 1 - તે વિદ્યાનું છે, એમ હું માનું છું. મને ભતું હરિનું એ વાકય તે હંમેશાં " યાદ આવ્યા જ કરે છે કે, કે –
यदा किञ्चित् किञ्चिद् बुधजनसकाशादवगतं, . ' तदा मूोऽस्मीति ज्वर इव मदो मे व्यपगतः।
હું અનાથ નથી. જૈન ધર્મશાસ્ત્રોમાં આવતી અનાથી મુનિની કથા મને અત્યારે યાદ આવે છે. અનાથી મુનિ નામના એક મહાતપસ્વી જૈન સાધુ
હતા. એક દિવસ રાજગૃહીને મહારાજા શ્રેણિકનું તેમને મળવાનું " . " બન્યું. તેમણે આ મુનિને પૂછયું કે, “આપનું નામ અનાથી મુનિ કેમ
છે? જવાબ મળ્યો કે, “હું નાથની શોધમાં છું; મારો કોઇ નાથ નથી.”
શ્રેણીકે કહ્યું કે, “હું મગધને મહારાજા જેમ અનેકનો તેમ આપને ' પણ નાથ છું.” મુનિએ જવાબ આપ્યો કે, “રાજન, તું પણ અનાથ . છે. અનાથને નાથ બનાવીને હું શું કરું?”
- “આ કથા હું મારી જાતને લાગુ પાડું છું. તમે બધાં જાણો છો કે, હું દેખવાની શકિત ગુમાવવાને લીધે કેટલો બધો પરાધીન અનાથ છું?” 'આમ છતાં મારી સંભાળ લેનારા આટલા બધા લોકોને જોઉં છું ત્યારે ' અનાથ નથી પણ સનાથ છું, એવી મને દઢ પ્રતીતિ થાય છે. - ડે. પરીખની અને બીજાંઓની લાગણીભરી સેવાઓ
“મારી સેવા કરનાર ડો. ભણશાલીને તો હું કેટલાક સમયથી જાણ હતા, પણ ડે. મુકુંદભાઈને તે હું અહીં આવ્યો ત્યાં સુધી જાણતો જ ન હતે. મિત્રોએ નકકી કર્યું કે, મારે મુકુંદભાઈ પાસે
ઑપરેશન કરાવવાનું છે. ડે. ભણશાળીએ પણ એ મુજબ સલાહ જ આપી. પછી મારે એ બાબતમાં બીજું કશું વિચારવાનું રહ્યું જ
- ન હતું. “મારૂં નાવ તમારે હાથ, પ્રભુ ! સંભાળજો રે!”
" એ રીતે મેં મારું શરીર સમર્પિત કર્યું, અને તેમણે મને વ્યાધિમુકત કર્યો. છે. આ ઑપરેશન પછીના દિવસે દરમ્યાન, શરૂઆતના દિવસેમાં તો ચાર - ચાર ) પાંચ - પાંચ વાર આવીને તેમણે મારી સંભાળ લીધી છે, અને પાર 1 વિનાની, ચિંતા કરી છે. “પંડિતજી, કેમ છે?” એ તેમને સવાલ હોય,
અને ઊંડી વ્યથામાં પણ “ઠીક છે.” એ મારે જવાબ હોય. કારણ કે તેમને
મમતાભર્યો પ્રશ્ન એ ક્ષણે મારી વ્યથાને એકદમ હળવી કરી નાખતે, '. તેઓ જે કાંઈ કહે તે એટલી બધી મૃદુતાથી, કૂમાશથી કહેતાં કે મારૂં ચિત્ત
ઊંડી પ્રસન્નતા અનુભવતું, અને પચાસ ટકા દર્દ તો એમજ હળવું બની ' જતું. તેમને પૂરો સહકાર આપી રહેલા ડં. સાંગાણી, ડે. નન્દ, ડે.'
દેસાઇ, હેડનર્સ સિસ્ટર વલીદ, અને હૉસ્પિટલ સ્ટાફનાં અન્ય ભાઈ-
બહેને એ મારી સંભાળ લેવામાં કશી બાકી રાખી નથી; અને એ રીતે તેમણે મારી હૉસ્પિટલનિવાસને શકય તેટલો સુખદ બનાવ્યો છે.
શેઠ શ્રી ગોરધનદાસભાઈની લાગણી અને સૌથી વિશેષ એવા સર હરકિસનદાસ હૈસ્પિટલના રખેવાળ શ્રી ગોરધનદાસભાઈ. એમના વિશે હું શું કહું અને શું ન કહું? દિવસના ભાગમાં તેઓ મારી પાસે અચૂક આવે, ખબર, પૂછે, એકાદ ટુચક સંભળાવે અને એક સ્વજનની જેમ હૂંફ અને ઉત્સાહ આપીને વિદાય થાય. મારી પાછળ તેમણે પણ મારી જેવું જ ઑપરેશન કરાવ્યું છે. તેમને જલદી આરામ થાય અને દર્દીઓની વ્યકિતગત સંભાળ લેવાનું તેમનું ચાલુ કાર્ય, જે આજે અટકી પડ્યું છે, તે શરૂ થાય એવી મારી પ્રાર્થના છે.”
" આર્દ હૃદય “આમ અનેક દિશાએથી માયા - મમતાને અનુભવ કરી રહેલો એવો હું જ આ બધું શું છે?” તેને વિચાર કરી રહ્યો છું. મુકુંદભાઈ પિતાના કાર્યના વળતર રૂપે કશું લેવાની ના કહે; રસિકભાઈ જેવા ‘તમારા ઉપર મારો અધિકાર છે' એમ કહીને તેમના ઉપકાર નીચે મને દાબી દે,-- આ બધું કેમ બને છે? વળી, ગમે તેટલી વ્યથામાં - શારીરિક અકળામણમાં - પણ જેને જેને લીધે બળ મળે છે, ઉંડી રાહતને અનુભવ થાય છે, તે પણ શું છે? આ બુદ્ધિ નથી, પણ તેની ઉપરના સ્તરમાં રહેલું કોઈ સત્વ છે. આ જ જીવનનું માંગલ્ય છે. આજ સત્વ રાંક માણસને સનાથ કરે છે.
“આમ હું બોલી રહ્યો છું ત્યારે આવી કોઇ અનુભૂતિમાંથી - તેને આધ્યાત્મિક કહો કે જે કહેવું હોય તે કહો – હું પસાર થઈ રહ્યો છે. વળી અત્યારે જયારે મારી ઉપર ચારે બાજુએથી પ્રેમને - સદ્ભાવને વરસાદ વરસી રહ્યો છે, ત્યારે જો મારું હૃદય આદ્ર ન બને, દ્રવીભૂત ન થાય, તો તે પથ્થરનું બનેલું છે એમ જ સમજવું.” .
આમ તેમનું હૃદયસ્પર્શી વકતત્વ પૂરું થતાં પંડિતજી એકાએક આર્દ્ર બની ગયાં, તેમની આંખ ભીની થઇ, સાંભળનાર સૌ કોઈનાં દિલ હલી ઉઠયાં.
' ડૉ. મુકુન્દ પરીખ ત્યાર બાદ ડો. મુકુન્દ પરીખે તેમનું આ રીતે સન્માન યોજવા માટે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘને આભાર માનતાં જણાવ્યું કે
આ સ્ટ્રેટ ગ્લેન્ડ કાઢી નાખવાને લગતી સર્જરીની આપણા દેશમાં પંજાબમાં પ્રેકટીસ કરતા ડે. ફૂઅર નામના સર્જને વર્ષો અગાઉ સૌથી પહેલી શોધ કરી હતી. તે સર્જરીને ડો. કેનેથવેંક નામના સર્જને આગળ વધારી હતી અને તેમની પાસેથી મુંબઇના જાણીતા સર્જન અને મારા ગુરૂ સ્વ. ડે. મુલગાંવકરે આ વિદ્યાને પકડી લીધી હતી અને તેમની પાસેથી આ સર્જરીની તાલીમ મને મળી - હતી. આમ સર્જરી પણ સંગીત માફક ગુરુ–શિષ્યની પરંપરામાં ચાલી આવે છે. વળી, આ સર્જરીની વિદ્યા માત્ર ભણતરથી પ્રાપ્ત થતી નથી. તે અંગે ચિન્તન અને અનુભવ હોવું જોઈએ. મારું આ સદભાગ્ય છે કે આ મારો અનુભવ દિન પ્રતિ દિન વધતા જાય છે અને તેને લીધે મારા કામમાં વધારે ને વધારે સફળતા મળતી જાય છે.
“પંડિતજીની આ નિમિત્તે સેવા કરવાની મને તક મળી તેને હું મારું મોટું સદ્ભાગ્ય સમજો છું. પંડિતજીએ પણ એક આદર્શ દર્દીની માફક મને પૂરો સહકાર આપ્યો છે. દર્દ મટાડવામાં ડોકટર સાથે દર્દીના સહકાર ખૂબ જરૂરી છે. આ પ્રસંગે મારા આ કાર્યમાં હું ખૂબ આગળ વધતો જાઉં અને અનેક ભાઈ બહેનની જ માત્ર નહિ પણ પંડિતજી જેવા સંત-સાધુ પુરુની આ રીતે સેવા કરવાની મને તકો મળ્યા કરે એવા હું આશીર્વાદ માંગું છું.”