Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 232

૧૪૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૧૧-૨.
શાસ્ત્રીય છે. જ્ઞાનને લગતો એકાદ પ્રશ્ન પૂછીએ તે જાણે એમની જ્ઞાનની ગંગા વહેવા લાગે છે. વિદ્રાનેને માટે તેમ જ સૌ કોઈ જિજ્ઞાસુઓને માટે એમનાં દ્વાર સદા ભંગ છે. પંથ, ફિરકો કે સંપ્રદાયની વાડાબંધી એમને કદી સ્પર્શતી જ નથી. વિદ્યાનાં આદાન - પ્રદાન તે સદા મેકળાં જ હોવાં જોઈએ એમ તેઓ માને છે અને એ રીતે જ વર્તે છે. અને તેથી જ તેઓ ભારતીય વિદ્યાની કોઈ પણ શાખાના અભ્યાસીઓમાં ખૂબ આદરપાત્ર બન્યા છે. * કોઈની નિંદા - કુથલીમાં તેઓ કદી પડતા નથી. જેઓ, એમને વિરોધી લખતા હોય એમના માટે પણ એમના મનમાં વાત્સલ્ય. કે આદરને ઝરો વહેતો હોય છે. અહિંસાનો આધાર માનવહૃદય ઉપરની અવિચળ આસ્થા છે. અને એ આસ્થા કેવળ પ્રેમ, વાત્સલ્ય કે કરુણારૂપે જ અભિવ્યકત થાય છે. મહારાજશ્રીનું જીવન આવી આસ્થાના નમૂના રૂપ છે, અને તેથી તેઓ સાચા અર્થમાં ધર્મગુરુ બન્યા છે.
તેઓ વૈરાગ્યવ્રતને વરેલા છે, છતાં એમનામાં ઉદાસીનતા કે કઠોરતા પ્રવેશી શકી નથી. જયારે જુઓ ત્યારે તેઓ પ્રસન્નવદન જ હોય છે, અને એમની આ પ્રસન્નતા જ એમને કાર્યના ગજા ઉપરાંત ના ભાર વચ્ચે પણ સ્વસ્થ અને પ્રસન્ન રાખે છે. વિષાદ તે જાણે એમને સ્પર્શી શકતો જ નથી. એમના ત્યાગમાં લેશ પણ દંભને અવકાશ નથી; અને નામના કે કીર્તિની લાલસાથી તેઓ અલિપ્ત છે. અને આટલા મોટા વિદ્વાન હોવા છતાં, ગર્વ, મોટાઈ કે અભિમાનને એમનામાં છાંટે સરખા નથી ! નમ્રતા, સરળતા, અને સહૃદયતાના, ગુણાથી મહારાજશ્રીનું જીવન સવિશેથ સુરભિત બન્યું છે. આવા જ્ઞાનતપસ્વીને પ્રણામ કરીએ, અને એમના જન્મ દિન નિમિત્તે એમને તંદુરસ્તીભર્યું દીર્ધાયુષ્ય પ્રાર્થીએ!
રવિલાલ દીપચંદ દેસાઈ “નવ વવર ઈંસા!'
શકિત-દળ” નામની મુંબઈની એક જાણીતી સ્ત્રીસંસ્થા છે. બહેન [[ણમાં પકવાસા તેનાં મુખ્ય સંચાલિકા છે. આ સંસ્થા તરફથી
શકિત-દલ’ નામની એક માસિક પત્રિકા પ્રગટ કરવામાં આવે છે. તેમાં નૂતન વર્ષાભિનંદન નિમિત્તે લખાયેલા એ હિંદી લેખને નીચે અનુવાદ આપવામાં આવે છે. -તંત્રી)
આ એક કાવ્યપંકિત છે. તેનો અર્થ સ્પષ્ટ છે કે, જે કાંઈ પુરાણું છે, જે કાંઈ વાસી છે તેને પરિત્યાગ કરીને નવીન અને ચેતનનું ગ્રહણ કરો ! દિવાળી અને નૂતન વર્ષના નિમિત્ત આપણ સર્વ આપણાં ઘરબાર ધોઈ ધપટીને સાફ કરીએ છીએ; કોઈ પણ ઠેકાણે મેલ-રહેવા દેતા નથી; આ રીતે કપડાંને પણ જોવડાવીને સફેદ ઉજળા બનાવીએ છીએ અને નવાં નવાં કપડાં શીવડાવીએ છીએ; ઘરના આંગણાને સુંદર રંગ-બેરંગી, નયનમોહર, અને કલાત્મક રંગોળીઓ વડે સુશોભિત કરીએ છીએ; મળવા માટે આવેલા અતિથિઓનું રિમત તથા આનંદપૂર્વક સ્વાગત કરીએ છીએ; અને સ્વયં આપણું મન પણ પ્રસન્ન અને આનંદિત રાખીએ છીએ. આ બધું માત્ર આ દિવસો દરમિયાન જ કેમ? “નયા કલેવર ધરો હંસલા !' આપણી પુરાણી અને જર્જરિત ચીજોને આપણે ભૂલવા માંગીએ છીએ, છાડવા ચાહીએ છીએ, અને નવી સફ તિદાયક ચીજોને ગ્રહણ કરવા માંગીએ છીએ. આપણે પોતે આપણું પુરાણું ‘કલેવર ’–સ્વરૂપ–-બદલવા ચાહીએ છીએ અને નવું સ્વરૂપ ધારણ કરવા ઈચ્છીએ છીએ.
આ બાબત પ્રકૃતિ આપણને કેવી સરળતાથી શિખવે છે? પ્રકૃતિ આપણી માતા છે. તે પ્રતિવર્ષ, પ્રતિદિન, પ્રતિઘડી, આપણને કંઈ ને કંઈ શિખવતી જ હોય છે, પરંતુ તેની શિક્ષા-દીક્ષા સમજવા માટે હૃદયની સરળતા અને આર્દ્રતા જોઈએ. આજે આપણે પ્રકૃતિથી કેટલા વિમુખ બની રહ્યા છીએ ? પ્રભાતકાલીન પક્ષિઓનાં ગાન સાંભળીને, બગીચામાં ખીલેલાં પુષ્પ જોઈને, લીલા ઘાસ ઉપર ચમકતાં ઝાકળ-બિદુઓ નિહાળીને, આપણું હૃદય
પ્રસન્નતાથી શા માટે ઉભરાઈ જતું નથી? નૃત્ય કરતી સમુદ્રની લહરિઓ આપણા મનમાં કેમ ઉત્સાહ જાગૃત કરતી નથી?
પ્રભાતમાં ફ લ ખીલે છે. કળી એક પ્રફ લ પૂર્ણવિકસિત પુષ્પને આકાર ધારણ કરે છે. પરમેશ્વરે એના માથે જવાબદારી નાખી કે, “તું તારું સૌન્દર્ય અને તારી સુગંધ વડે ચારે બાજુ આનંદ અને પ્રસન્નતા ફેલાવતું રહે–ભલે માનવી એની કદર ન કરે, ભલે તારી તરફ એ નજર પણ ન કરે.” પુષ્પ પોતાની મર્યાદિત સીમામાં આ કાર્ય સુચારૂ રૂપમાં સંપન્ન કરે છે, અને કાર્યની સમાપ્તિ થવાની સાથે આ જગતમાંથી વિદાય લે છે. કેવી મૂક કર્તવ્યપરાયણતા ! ન કોઈ પ્રતિ રાગ, ન પ, ન પિતાનાં રૂપ સુગંધને અહંકાર. આ એક ફલના જીવન ઉપર જો આપણે વિચાર કરીએ તો આપણે કેટલું બધું શિખી શકીએ તેમ છીએ?
વૃક્ષ, છોડ, વેલ પિતાનાં પાંદડાં પુરાણાં થતાં ખેરવી નાખે છે; તેને ત્યાગ કરે છે. કોઈ પણ ઝાડ કે વેલ ઉપર કોઈ પાંદડું સડવા લાગે છે, અથવા તે પીળું પડવા માંડે છે તે તે વધારેમાં વધારે એકાદ દિવસ ત્યાં ટકી શકે છે. પછી તો તેને ખરવું જ રહ્યું. તેને ખેરવવાનું વૃક્ષ કે વેલ અનિવાર્ય સમજે છે, કારણ કે તેને ખેરવવાથી જ નવા પાંદડાને ઉગવાની જગ્યા થાય છે. ચેડા જ સમયમાં ત્યાં નવું, તાજાં, સુકુમાર, તંદુરસ્ત પાદડું ઉગે. છે. આ રીતે વૃક્ષ પોતાનાં કેટલાંયે પાંદડાંઓને ત્યાગ કરતું રહે છે, પરંતુ વર્ષમાં એક વાર તે સર્વ પુરાણાં પાંદડાંને ત્યાગ કરીને નવાં પાંદડાંઓનું સ્વાગત કરે છે. ભલેને ડાં દિવસે તે લુખું સૂકું કદરૂપું દેખાય–ત્યાગને માર્ગ જ કઠણ છે,–જયારે નવી કંપળ અને હસતાં હસતાં સુકુમાર પાંદડાંઓ તેની ઉપર આવી જાય છે ત્યારે તે આનંદથી નાચી ઉઠે છે. ત્યાગની પછી તે સાચી હાર્દિક પ્રસન્નતાનો અનુભવ કરે છે. - આપણે પણ એ રીતે નિર્બધ અને મુકત પ્રસન્નતાનો અનુભવ કરી શકીએ છીએ, જો આપણે અગણિત પુરાણા વિચારોને ત્યાગ કરવાનું શિખી લઈએ તો આપણું મગજ બેકાર અને ગલત વિચારોથી એટલું બધું ભરેલું રહે છે કે, નવા, તાજા, નંદુરસ્ત વિચારોને તેમાં દાખલ થવાની જગ્યા જ રહેતી નથી. પણ જો આપણે વૃક્ષોની માફક નિશ્ચય કરીએ કે, વર્ષમાં એક વાર નૂતન વર્ષના અવસર ઉપર અન્ય પુરાણી મેલી વસ્તુઓના ત્યાગની સાથે સાથે પુરાણા તેમ જ મેલા વિચારોને પણ ત્યાગ કરવો છે, તો આપણામાં નૂતન વર્ષમાં વાસ્તવિક નૂતન પ્રકાશનું આગમન થશે, અને આપણે સાચા આનંદને અને અદ્ભુત ચિતશાંતિને અનુભવ કરી શકીશું. અનુવાદક : તરુણાબહેન શાહ, મૂળ હિંદી:પૂણિમા પકવાસા. વિષયસૂચિ સરહદી આક્રમણની આલોચના ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ ૧૩૫
લીના મંગળદાસ ૧૩૭ યુદ્ધપરિસ્થિતિ અને અહિંસાનિષ્ટ
પરમાનંદ ૧૪૦ પ્રકીર્ણ નોંધ: નહેરુની વ્યથા,
પરમાનંદ ૧૪૨ આખરે રામે સીતાને ત્યાગ કર્યો, આગામી સર્વોદય : સંમેલનમાં વિનોબાજીની હાજરી અત્યન્ત . જરૂરી છે, જૈન ધર્મને પ્રાણ,. સૌજન્યમૂર્તિ સ્વ. મણિભાઈ. આજની ઘડીએ આપણું કર્તવ્ય, વિબા ભાવે ૧૪૩ જ્ઞાનતપસ્વી પુણ્યવિજયજીને પાવન પરિચય
રતિલાલ દીપચંદ દેસાઈ ૧૪૪ નવા કલેવર ધરો હંસલા પૂર્ણિમા પકવાસા ૧૪
પૃષ્ઠ
માલિક: શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સધ; મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, પ્રકાશન સ્થળઃ ૪૫-૪૭, ધનજીસ્ટ્રીટ, મુંબઈ ૩, ૯
મુદ્રણસ્થાન: ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કોટ, મુંબઈ.