Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 209

''
'
'
'E',
REGD. No. B-4266 વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૪
પ્રબુદ્ધ જૈન’નું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૨૪: અંક ૧૩
=પ્રબુદ્ધ જીવન
મુંબઈ, નવેમ્બર ૧, ૧૯૨, ગુરૂવાર
શ્રી મુંબઇ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર આફ્રિકા માટે શિલિંગ ૮
છૂટક નકલ: રટ નયા પૈસા તંત્રીઃ પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા
શ્રેય પાછળ મારી દૃષ્ટિ (અમદાવાદ શિક્ષણનું એક અતિ મહત્ત્વનું કેન્દ્ર છે. ત્યાં બે તો વિદ્યાપીઠો છે, ભાતભાતની કૅલેજે છે, અનેક હાઈસ્કૂલ અને પ્રાથમિક શાળાઓ છે તેમ જ લગભગ લતે લતે બાળમંદિર છે. વળી વિવિધ પ્રકારના શૈક્ષણિક પ્રયોગેનું અમદાવાદ એક ધામ છે. આવી અનેકવિધ શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓમાં “ોયસ' નામની શૈક્ષણિક સંસ્થા તેની અનેક વિશેષતાઓના કારણે એક જુદી જ ભાત પાડે છે. આ સંસ્થાનું સંચાલન શ્રી. લીનાબહેન મંગળદાસ કરી રહ્યાં છે. ઈ. સ. ૧૯૪૭માં બહુ જ નાના પાયા ઉપર તેની તેમણે શરૂઆત કરી અને સમયના વહેણ સાથે તેમાં નવા નવા વિભાગો ઉમેરાતા ગયા અને આજે અમદાવાદ શહેરની ઉત્તર સીમા ઉપર સારા એવા ક્ષેત્રફળને આવરી લેનું એવું ‘શ્રેયસ’ નું એક ‘કેમ્પસ-કેન્દ્ર—ઊભું કરવામાં આવ્યું છે અને તેમાં એકમેકની પૂરક એવી અનેક શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓ ચાલી રહી છે. શ્રેયસને એક સ્પેશિયલ એકસપેરીમેન્ટસ સ્કૂલ તરીકે ઈ. સ. ૧૯૫૧ માં અને બહુલક્ષી શાળા તરીકે ઈ. સ. ૧૯૬૦માં માન્ય કરવામાં આવી છે. સહશિક્ષણને પ્રારંભથી અપનાવતી આવેલી આ સંસ્થામાં આશરે ૩૦૦ વિદ્યાર્થિઓ ભણે છે. અંઘતન વિપુલ શિક્ષણ–સામગ્રી વડે આ સંસ્થા સુસંપન્ન છે. વળી આ સંસ્થાના અનુસંધાનમાં એક છાત્રાલય પણ ઘણા વર્ષો પહેલાં ત્યાં ઊભું કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં અમદાવાદ બહારના વિદ્યાર્થીઓ વસે છે અને ભણે છે. આજે પૂર્વ આફ્રિકાના ૪૦ ગુજરાતી વિદ્યાર્થીઓ અહીં અભ્યાસ કરે છે, વિજ્ઞાન-વિનયન મહાવિદ્યાલય તેમ જ કલાતીર્થની અનુક્રમે ૧૯૫૫ અને ૧૯૬૦માં ‘ોયસ'ના છત્ર નીચે સ્થાપના કરવામાં આવી છે. ‘ય’ ની આવી અનેક પ્રવૃત્તિઓ છે. - આ નવા કેમ્પસની શરૂઆત લગભગ દોઢ વર્ષ પહેલાં કરવામાં આવી છે. તે પહેલાં ‘ોયસ” ની સમગ્ર પ્રવૃત્તિ શાહીબાગના એક વિભાગમાં ચાલતી હતી. તે દરમિયાન માત્ર કુતુહલથી પ્રેરાઈને એ સંસ્થાનું કાર્ય જોવા સમજવા માટે હું બે વખત એ સંસ્થાની મુલાકાતે ગયો હતો અને લીનાબહેનની સાથે ફરીને મેં બને તેટલું સમજવા પ્રયત્ન કર્યો હતો અને તેથી હું ખૂબ પ્રભાવિત બન્યો હતો. આ સંસ્થા વિષે મુંબઈમાં વસતાં ભાઈ-બહેને મોટા ભાગે અજાણ છે, તો તેમને આ સંસ્થાને પરિચય થાય એ હેતુથી મુંબઈ જેન યુવક સંઘ દ્વારા આયોજિત કરવામાં આવતી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં વ્યાખ્યાન આપવા માટે છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષથી લીનાબહેનને હું નિમંત્રણ આપતે રહ્યો હતે. સદભાગ્યે છેલ્લી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં તેમણે વ્યાખ્યાન આપવાનું સ્વીકાર્યું અને ‘શ્રેયસ ' પાછળ રહેલી તેમની દ્રષ્ટિ ની વિગતવાર સમજુતી આપી. પોતાને જે કહેવાનું હતું તે તેઓ વ્યવસ્થિત રીતે લખી તૈયાર કરીને આવ્યાં હતાં. એ જ લખાણને ‘પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રસિદ્ધિ આપતાં મને ઘણો આનંદ થાય છે. આ લખાણ વાંચતાં ‘શ્રેયસ ” ના ઉદભવથી માંડીને આજ સુધીના તેના વિકાસની ઝાંખી પ્રબુદ્ધ જીવનના વાંચકોને થશે, એટલું જ નહિ પણ, એ પાછળ અભિવ્યકત થતાં લીનાબહેનનાં સતત ક્રિયાશીલ વ્યકિતત્વનો તેમ જ તેમના ભવ્ય પુરુષાર્થને પણ ખ્યાલ આવશે. પિતૃગૃહે તેમ જ શ્વશુરગૃહે લક્ષમીદેવીની પૂરી કૃપા હોવા છતાં અને ભગવૈભવ પૂરા સુલભ હોવા છતાં તે તરફ ને ઢળતાં શિક્ષણવ્યવસાયની કેવળ એક જ તમન્નાને વરેલું અને પોતાનો સર્વ સમય અને શકિત લગભગ તે પ્રવૃત્તિને અર્પિત થયેલ હોય એ પ્રકારનું તેમનું આજનું જીવન છે. આવી એક વિશિષ્ટ અને વિરલ વ્યકિતની ગુજરાતી–ભાષાભાષી ભાઈબહેનોને પીછાન થવી જરૂરી છે. આ હેતુ પણ આ લેખની પ્રસિદ્ધિ દ્વારા અમુક અંશે સધાશે એમ વિચારીને હું સવિશેષ સંતોષ અનુભવું છું. પરમાનંદ)
આ પર્યુષણનું પવિત્ર પર્વ છે. એનું જેમાં માહામ્યું છે. હું પરોવાયેલી રહી છું. એમાંથી નીકળવું જ મુશ્કેલ લાગ્યું છે. એમ પર્યુષણને અર્થ ઉપાસના, પૂજા, સેવા પણ આપેલો છે. નિ એટલે શા માટે તે જણાવું. - જીતવું. ઉન પરથી નિન, નિજ પરથી જૈન. જૈનો અર્થ જે વિજય
મારા સ્વાધ્યાયખંડની બારી પર એક ચકલી મેં જોઈ હતી. ને પામ્યો છે તે. આ બે શબ્દો એક માનવ સમૂહ કે સંપ્રદાયને જ
મને એક આદર્શ મૂર્તિ લાગી છે. મારી ડાયરીમાં તેનું વર્ણન મળી લાગુ નથી પડતા, પણ તેના વ્યાપક અર્થમાં સહુને સ્પર્શી શકે છે.
આવે છે. હું માનું છું કે, શ્રી પરમાનન્દભાઈ અને મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ આ બે શબ્દોને તેના વ્યાપક અર્થમાં ઘટાવવા યત્નશીલ રહ્યા છે અને
“એ મારી બારીએ બેઠી હતી તેથી જ આ વ્યાખ્યાનમાળાને તેમણે એક ઉદાર સ્વરુપ આપ્યું છે
એક નાની ચલ્લી : અને તેનો મહિમા વધાર્યો છે.
લતા ડાળે એને માળે. વર્ષાકાલમાં જ્યારે વ્યવહાર ઓછો થઈ જવા પામે ત્યારે
એની ડોક ને તે હાલતી હતી, જિજ્ઞાસુઓને સમૂહ એક સ્થાને એકઠો મળી વિચારવિનિમય કરે
ન એની આંખે મટકું હતું, , એ પર્યુષણના પર્વને હેતુ છે. એમ કરીને અનુભવજન્ય જ્ઞાનની
પાંખ એની બિડાયેલ આપ-લે દ્વારા મનુષ્ય પોતાને જીતે--સાચે જૈન બને.
ચાંચ એની બબ્ધ હતી | શ્રી પરમાનન્દભાઈ જૂદાં જુદાં ક્ષેત્રોમાં રહેલી વ્યકિતઓને
એ સેવતી હતી એનાં અંડને. વ્યાખ્યાનમાળા માટે બોલાવે છે. ઘણાં વર્ષો થયાં તેમણે મને પણ
પણ એના બચ્ચાંની બની રહેશે આમંત્રણ આપ્યું હતું, પણ આજ લગી મારાથી આવવાનું બની
ડોલતી ડોક ને મટકતી આંખ શકયું નહોતું. વર્ષો . થયાં શિક્ષણ, સાહિત્ય અને કલાની પ્રવૃત્તિમાં
પ્રસારિત પાંખ ને ચચે ગાન.