Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 184

૯૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
પાછળ આવતી . ૯૦૦૦ થી ૧૦૦૦૦ની ખોટને પહોંચી વળવા માટે પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા પ્રસંગે સંઘ તરફથી એક અપીલ બહાર પાડવામાં આવે છે અને તેના પરિણામે જે મળે છે તે દ્રારા સંઘના યોગોમના નિર્વાહ થાય છે. આ વખતે પણ સંઘના સભ્યો, મિત્રો અને પ્રશસકો પાસે એક અપીલ દ્વારા રૂા. ૧૦,૦૦૦ની માગણી કરવામાં આવી હતી. આ માગણીના પ્રત્યુત્તરરૂપે . આજ સુધીમાં આશરે રૂા. ૮,૦૦૦ સુધી રકમોનાં વચને મળી ચૂકયાં છે અને અવશેષ રકમનાં વચના દીવાળી સુધીમાં મળવાની અમે આશા સેવીએ છીએ. આ આર્થિક વચનોની યાદી હવે પછીના પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રગટ કરવામાં આવશે.
સફળતાપૂર્વક પાર પડેલી આ વખતની પણ વ્યાખ્યાનમાળા અંગે જરૂરી વિગતો રજુ કરતા આ અધિકૃત નિવેદનના અંતમાં જણાવવાનું કે આજથી આશરે ૩૦ વર્ષ પહેલાં શરૂ કરવામાં આવેલી આ પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા ઉત્તરોત્તર નવાં અને નવાં વિકાસચિહનો સર કરતી રહી છે, અને તેની ગુણવત્તાનો આંક સતત ચઢતા અને વધતો રહ્યો છે, અને તેનું સ્વરૂપ વધારે ને વધારે વ્યાપક, સૌમ્ય અને સાત્વિક બનતું રહ્યું છે. આ વ્યાખ્યાનશાળા કોઈ પણ અંશમાં કોઈ એક સંપ્રદાયની પ્રવૃત્તિ ન રહેતાં મુંબઈ શહેરમાં અનન્ય એવી એક સાર્વજનિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિ બની ચૂકી છે. તેમાં ભારતના જુદા જુદા ખુણેથી વ્યાખ્યાન આપવા માટે આવતી ભારતખ્યાત વ્યકિતઓના કારણે તેનું સ્વરૂપ અખિલ ભારતીય બનતું જાય છે અને તેમાં અપાતાં વ્યાખ્યાનો અદ્યતન વિચારપ્રવાહો અચૂકપણે પ્રતિબિંબિત થઈ રહ્યા છે. મુંબઈમાં વસતા સંસ્કારપ્રિય જનસમુદાય પણ આ વ્યાખ્યાનમાળા વિષે વધારે ને વધારે પ્રમાણમાં સક્રિય રસ દાખવી રહ્યો છે. આ કારણે આ વ્યાખ્યાનમાળાની પ્રતિભાને કેમ જાળવવી, ટકાવવી, એટલું જ નહિ પણ, તેને કૅમ સવિત કરવી એ સંઘના કાર્યો કર્તા માટે એક મોટી ચિંતા અને જવાબદારીનો વિષય બને છે. આ જવાબદારીને પહોંચી વળવા માટે સધના કાર્ય કર્તાઓની યોગ્યતા અને તાકાત વધતી રહે અને સમાજ તરથી એ માટે પૂરતો આર્થિક સાથ મળતો રહે એવી અમારી પ્રાના છે. મંત્રીઓ, મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના સંદર્ભોમાં ચાજાયલ' સ્નેહસ મેલન
પર્યુંપણ વ્યાખાનમાળાની પૂર્ણાહુતિના સંદર્ભમાં તા. ૮-૯-૬૨ શિનવારના રોજ સાંજના સમયે નવે દિવસની વ્યાખ્યાનસભાઆનું પ્રમુખસ્થાન જેમણે શાભાવ્યું હતું અને કુશળતાપૂર્વક સંચાલન કર્યુ હતું એવા વિદ્રવર્ષ શ્રી ગૌરીશંકર ઝાલા પ્રત્યે સંઘની કૃતજ્ઞતા વ્યકત કરવા માટે તથા આ વખતતી પર્યુંષણ વ્યાખ્યાનમાળાના મુંબઈનાં ઉપલબ્ધ એવા વ્યાખ્યાતાઓનું તેમજ સંગીતજ્ઞોનું બહુમાન કરવા માટે સંઘના ઉપપ્રમુખ શ્રી લીલાવતીબહેન દેવીદાસના નિવાસસ્થાને શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ તરફથી એક પરિમિત આકારનું સ્નેહસંમેલન યોજવામાં આવ્યું હતું. આ દિવસ ગણપતિ વિસર્જનનો હોઈને (જે બાબતના સ્નેહસંમેલનની તારીખ નકકી કરતી વખતે અમને ભૂલથી ખ્યાલ આવ્યો નહોતો.) નિમંત્રિત વ્યાખ્યાતાઓને તેમ જ અન્ય ભાઈબહેનોને સાંજના સમયે વાહનવ્યવહાર ઉપર મુકાયેલ અનેક પ્રતિબંધોના કારણે નિયત સ્થાન ઉપર આવી પહોંચવામાં ખૂબ અગવડ ભાગવવી પડી હતી. અને કેટલાક નિમંત્રિતો આવી પણ શકયા નહોતા. આમ છતાં પણ, આ સ્નેહસંમેલનમાં આશરે ૫૫થી ૬૦ ભાઈબહેને ઉપસ્થિત થયાં હતાં. શરૂઆતમાં થોડો રામય સંગીત ચાલ્યું. ત્યાર બાદ ` સંઘના પ્રમુખ શ્રી ખીમજીભાઇ ભુજપુરીયાએ આ વખતે યોજાયલી પર્યુષણ
તા. ૧૬-૯-૬૨
વ્યાખ્યાનમાળા વિષે પેાતાના ઊંડા સંતોષ જાહેર કર્યો, વ્યાખ્યાનમાળાનું પ્રમુખસ્થાન શોભાવનાર શ્રી ઝાલાસાહેબ પ્રત્યેન પોતાનો આદર વ્યકત કર્યો, પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના વ્યાખ્યાતાઓ અને વ્યાખ્યાન વિષયો નકકી કરવાની સંઘે જેમના શિરે જવાબદારી નાખી હતી એવા સંધના મંત્રી શ્રી પરમાનંદભાઈની કામ
વહેમ, અંધશ્રદ્ધા, અને અજ્ઞાનભરી વિધ્યાર્થીન માન્યતાઓ
આમપ્રજાના જીવનમાં જડ ઘાલીને બેઠેલ છે
તેમના જીવનની જે બરબાદી થઈ રહી છે તે સામે જેહાદ જગાવતાં વ્યાખ્યાને વધારે પ્રમાણમાં ગોઠવવામાં આવે અને પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પણ આ બાબતની ચર્ચાને વધારે ને વધારે સ્થાન આપવામાં આવે એવા અભિપ્રાય સૂચનરૂપે તેમણે ભારપૂર્વક રજુ કર્યો. સંઘના મંત્રી શ્રી પરમાનંદભાઈએ પ્રસંગવશાત બોલતાં પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના ઉત્તરોત્તર કેવા વિકાસ થઈ રહ્યો છે, પર્યુષણ પર્વ દરમિયાન જૈન સમાજના ઉપાાયામાં અપાતા એકની એક બાબાને ઘૂંટયા કરતા અને આજની વાસ્તવિકતા સાથે કશા પણ સંબંધ નહિ ધરાવતા જૈન સાધુઓના વ્યાખ્યાનોની ચાલુ પ્રણાલિકા સામે બળવારૂપે શરૂ થયેલી આ પ્રવૃત્તિ કેટલી શુદ્ધ અને સાત્વિક રૂપ ધારણ કરી રહી છે, કેટલી લેાકપ્રિય બની રહી છે અને કેવી કેવી વિશિષ્ટ વ્યકિતઓને આકર્ષી રહી છે અને માનવી જીવનને સમગ્રપણે સ્પર્શતા વ્યાખ્યાના નિર્માણ કરી રહી છે તેનો તેમણે સંક્ષેપમાં ખ્યાલ આપ્યો અને આ રીતે એક વિશિષ્ટ પ્રકારના જ્ઞાનપર્વનું જે દ્વારા નિર્માણ થઈ રહ્યું છે તે વ્યાખ્યાનમાળાની વિશેષ ખીલવણી અંગે તેમણે કેટલાક વિચારો રજૂ કર્યા. વળી વ્યાખ્યાનમાળાના આયોજન સાથેના પોતાના સંબંધ અંગે બોલતાં તેમણે જણાવ્યું કે “પ્રબુદ્ધ જીવનના સંચાલન અંગે કે વ્યાખ્યાનમાળાના આયોજન અંગે હું જે કાંઈ કરું છું, મહેનત લઉં છું તે સંબંધમાં આપ પ્રશંસાભર્યા ઉદગારો કાઢો છે. આપનો મારી પ્રત્યેના પ્રેમ અને ઊંડો સદ્ભાવ દર્શાવે છે, પણ અહીં અંગત ઉલ્લેખ કરવામાં કાંઈક અવિનય કે આત્મશ્લાઘા જેવું થતું હોય તે તે માટે શમા યાચીને પણ જણાવું કે, આ બન્ને પ્રવૃત્તિઓ સાથે મારા અન્તરના આનંદ—ચિત્તની પ્રસન્નતા-ગાઢપણે સંકળાયેલ છે. આ જાણે કે મારું પોતાનું self-expression હોય—મારા આત્માની અભિવ્યકિત હોય—મારા મનમાં જે રાખી રમી રહ્યું છે તેને મૂર્તસ્વરૂપ મળતું હોય, આવી અનુભૂતિની પ્રેરણા મને આ બાબતમાં સક્રિયબનાવી રહેલ છે અને તેથી આ જે કાંઈ હું કરું છું તે અન્ય કોઈ માટે નહિ પણ મારા પેાતાના માટે જ કરું છું એમ મને હંમેશા લાગ્યું છે, અને તેથી આ બન્ને પ્રવૃત્તિઓ ચલાવવા પાછળ ગમે તેટલા કામ ઊઠાવતાં હું દિ થાક કે કંટાળા અનુભવતા નથી. અંદર રહેલા તત્ત્વના આવિષ્કાર કરવાની મને જે તક મળી રહી છે. અને તે માટે આવી એક સંસ્થાના અને અનેક સહકાર્ય કર્તાઓનો જે પ્રેમભર્યો સુયોગ અને સાથ મળ્યો છે તેને મારા જીવનની હું એક મોટી ધન્યતા લેખું છું.” આમ જણાવીને ઝાલાસાહેબે પંડિતજીની યોગ્ય પુરવણી કરીને જે સાથ આપ્યો અને પોતાના અન્ય રોકાણામાંથી માર્ગ કાઢીને સમયના આટલા બધા ભાગ આપ્યો એ માટે તેમના શ્રી પરમાનંદભાઈએ આભાર માન્યો. શ્રી ઝાલાસાહેબે પ્રત્યુત્તર આપતાં એ મતલબનું જણાવ્યું કે, “કયાં પંડિતજી અને કયાં હું? એમ છતાં પરમાનંદભાઈએ જ્યારે આ માગણી કરી ત્યારે આ શુભ પ્રવૃત્તિમાં આ રીતે હું સહાયક થઈ શકતો હોઉં તો મારે થવું જ જોઈએ. એમ વિચારીને મેં તેમની માંગણીને તત્કાળ સ્વીકાર કર્યો અને કૉલેજમાં વર્ગો લેવાના હતા તેની બીજી વ્યવસ્થા કરીને તમારી વચ્ચે નવે દિવસ આવીને બેઠો અને મારા ભાગે જે કાંઈ કાર્ય આવ્યું