Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 183

- તા. ૧૬-૯-૬૨
પ્રભુ દ્ધ
જી વ ન
આવી જ ચાલી નીકળ્યા. તેમની કાર
* આ વખતની પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા પ્રબુદ્ધ જીવનના તા. ૧૬-૮-૬૨ ના અંકમાં મુંબઈ જૈન યુવક પ્રયત્ન ચાલ હતો. આ વખતે તે પ્રયત્નમાં અમને સફળતા મળી અને સંઘ દ્વારા જયેલ તા. ૨૬-૮-૬૨ થી તા. ૩-૯-૬૨ સુધી—એમ . તેમણે એકના બદલે બે વ્યાખ્યાનો આપ્યાં અને આખી વ્યાખ્યાનનવ દિવસની પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાને જે કાર્યક્રમ પ્રગટ માળાની સફળતા ઉપર આથી એક નવી કલગી ચઢી. તેમનાં કરવામાં આવ્યો હતો તે નજીવા ફેરફાર સાથે સાઘન પાર પડયે હતે. બન્ને વ્યાખ્યાનો તેમ જ અન્ય કેટલાંક વ્યાખ્યાને કાળક્રમે પ્રબુદ્ધ ' સાધારણ રીતે આ વ્યાખ્યાનમાળા પ્રસંગે પ્રજ્ઞાચક્ષુ પં. સુખલાલજી જીવનમાં પ્રગટ કરવા ધારણા છે. , અમદાવાદથી મુંબઈ આવતા હતા અને વ્યાખ્યાનસભાઓનું આ વખતે અપાયેલાં બધાં વ્યાખ્યાનમાં સર્વશ્રેષ્ઠ એવા પ્રારંભથી અંત સુધી પ્રમુખસ્થાન શોભાવતા હતા. વર્ષોથી એકાદ શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહના વ્યાખ્યાનની નોંધ આ જ અંકમાં બે અપવાદ સિવાય આ ક્રમ ચાલી રહ્યો હતો. આ વખતે તેમની પ્રગટ કરવામાં આવે છે. નાજાક તબિયતે અહીં આવતાં તેમને અટકાવ્યા. તેમની ગેરહાજરીમાં આ વખતનાં વ્યાખ્યાન વિષયોનું વૈવિધ્ય પણ સેન્ટ ઝેવિયર્સ કૅલેજના સંસ્કૃતના પ્રાધ્યાપક શ્રી ગૌરીપ્રસાદ એટલું જ આકર્ષક હતું. આજ સુધીનાં વ્યાખ્યાનની પસંદઝાલાને પંડિતજીનું સ્થાન શોભાવવાની જવાબદારી સ્વીકારવા ગીમાં આધ્યાત્મિકતા ઉપર સવિશેષ ભાર મૂકવામાં આવતો હતો. વિનંતિ કરવામાં આવી. તેમનાં ચાલુ રોકાણ સામે આ જવાબ- આ વખતની પસંદગીમાં આધિભૌતિક અને આધ્યાત્મિક એવા દારી ઊઠાવવાનું બહુ મુશ્કેલ હતું. એમ છતાં સંધ તેમ જ સંધની કોઈ ભેદ ઉપર ભાર મૂકવામાં આવ્યો નથી. માનવજીવનના આ પ્રવૃત્તિ અંગેના તેમના ઊંડા સદ્ભાવના કારણે અમારી વિનંતિ કલ્યાણસંવર્ધનને જેટલા સંબંધ આધ્યાત્મિકતા સાથે છે એટલે જ તેમણે સ્વીકારી અને અનેક મુશ્કેલીમાંથી માર્ગ કાઢીને તેમણે સંબંધ આધિભૌતિકતા સાથે છે. અધ્યાત્મ અને વિજ્ઞાન બન્નેને નવે દિવસની વ્યાખ્યાનસભાઓમાં પહેલેથી છેલ્લે સુધી અખંડ સમન્વય એ આજના સમયની વિશિષ્ટ માંગ છે. વ્યાખ્યાનવિષયેની હાજરી આપી અને વ્યાખ્યાનોની આગળ યા પાછળ સમીક્ષારૂપે પસંદગીમાં આ માંગને પહોંચી વળવાનું લક્ષ રખાયું છે. જીવનની પ્રસંગચિત જે કાંઈ કહેવું ઘટે તે કહેતા રહીને સભાસંચાલનનું સમગ્રતાને એક યા બીજી રીતે સ્પર્શવાને આ વ્યાખ્યાનમાળા કાર્ય બહુ સુંદર રીતે તેમણે સંભાળ્યું, પાર પાડયું.
પાછળ હેતુ રહેલ છે એ આ વખતના વ્યાખ્યાનવિષયોની પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રગટ થયેલ કાર્યક્રમ મુજબ તા. ૩૯-૬૨ના
પસંદગી ઉપરથી સૌ કોઈને સ્પષ્ટ થશે. રોજ પ્રાધ્યાપિકા ડે. એસ્તેર સોમન–“ભગવાન બુદ્ધ અને
આ વખતના વ્યાખ્યાતાઓમાં બ્રધર લુસિયન, પ્રીન્સીપાલ મહાવીર’ એ વિષય ઉપર વ્યાખ્યાન આપવાનાં હતાં, પણ અંગત.
યશવન્ત શુકલ, શ્રી જયપ્રકાશ નારાયણ, પંડિત દલસુખભાઈ માલઅનિવાર્ય કારણોસર વ્યાખ્યાનમાળાની શરૂઆતના અઠવાડિયા પહેલા
વણિયા, શ્રી લીનાબહેન મંગળદાસ, શ્રી હરિવલ્લભ પરીખ તથા તેમણે મુંબઈ આવી શકવાની અશકિત દર્શાવી. તેમના સ્થાને પહેલા
કાકાસાહેબ કાલેલકર મુંબઈ, બહારના વકતાઓ હતા. બાકીના . દિવસે બીજું વ્યાખ્યાન સ્વામી બધાનંદજીનું એ જ વિષય ઉપર
વકતાઓ મુંબઈમાં વસંતી મિત્રો હતા. વ્યાખ્યાતાઓમાં મોટા ગોઠવવામાં આવ્યું અને છેલ્લા દિવસે પહેલું વ્યાખ્યાન મહારાષ્ટ્રના
ભાગે કેળવણીકારો હતા, બે સંન્યાસીઓ હતા, ચાર બહેન હતી. શિક્ષણપ્રધાન શ્રી શાંતિલાલ હ. શાહનું ‘શિક્ષણ માધ્યમ અને રાષ્ટ્ર
આ વ્યાખ્યાનમાળામાં ભકિતપ્રધાન સંગીતની પુરવણી કરતા. ભાષા” એ વિષય ઉપર ગોઠવવામાં આવ્યું. આ ઉપરાંત તા. ૩૧-૮-૬૨
રહેવાની સતત કાળજી રાખવામાં આવે છે. આ વખતે સ્વામી , શુક્રવારના રોજ નિયત બને વ્યાખ્યાનો પૂરો થયા બાદ
વલ્લભદાસજીએ, સંગીતકાર શાન્તિલાલ શાહે ” અને બહેન ઉપા સ્વામી શ્રી વલ્લભદાસજીએ પિતાના સાથીઓ અને સાજ સાથે
પુરોહિતે પર્યુષણ પર્વ દરમિયાન ત્રણ રજાના દિવસોએ નિયત બન્ને શાસ્ત્રીય સંગીત વડે સંભાજનને પોણા કલાક સુધી મનરંજન
વ્યાખ્યાને પૂરાં થયાં બાદ અડધાથી પોણા કલાક સુધી ઉચ્ચ કોટિનું પૂરું પાડયું. છેલ્લા દિવસો બે વ્યાખ્યાનોમા છેડે શ્રી અજિત શેઠ
સંગીત સંભળાવ્યું હતું. આ ઉપરાંત શ્રી સૂર્યકાન્ત પરીખ, શ્રી જયાબહેન, તથા બહેન નિરૂપમા શેઠનું સુગમ્ સંગીત નક્કી કરવામાં આવેલું, પણ શ્રી વસુબહેન તથા શ્રી નિર્મળાબહેને પણ સભાના પ્રારંભમાં પદ બે વ્યાખ્યાને પૂરાં થયા બાદ પ્રસ્તુત દંપતીની અનુપસ્થિતિના યા ભજન ગાઈ સંભળાવ્યાં હતાં. કારણે તેમનાં સુગમ સંગીતને લાભ મળી ન શકો.
આ રીતે આ વ્યાખ્યાનમાળાને સફળ બનાવવામાં મહત્વને. આ વખતની વ્યાખ્યાનમાળા આગળની વ્યાખ્યાનમાળા
ફાળો આપનાર પ્રાધ્યાપક શ્રી ગૌરીપ્રસાદ ઝાલાને તથા અન્ય - - કરતાં ગુણવત્તાની દષ્ટિએ વધારે ચડિતાતી હતી એવી છાપ
વ્યાખ્યાતાઓને તેમજ સંગીતની પુરવણી કરનાર ભાઈ બહેનનો અમારા વ્યાખ્યાનમાળામાં ચાલુ રસ લેતા અનેક ભાઈબહેનનાં મન ઉપર
સંઘ વતી અને હાર્દિક આભાર માનીએ છીએ. જુદા જુદા સ્થળોએ પડી છે. આનાં અનેક કારણોમાં એક કારણ તે એ છે કે આ
નવ દિવસની વ્યાખ્યાનસભાઓ ભરવામાં આવી તે પૈકી રોકસી વખતના કુલ ૧૭ વ્યાખ્યાતાઓમાં ૧૦ વ્યાખ્યાતાઓ આ વ્યાખ્યાન
થીએટર કશા પણ વળતરની અપેક્ષા સિવાય" અમને ઉપયોગ : માળામાં પહેલી જ વાર ઉપસ્થિત થયા હતા અને એ કારણે વ્યાખ્યાન
કરવા માટે આપવામાં આવ્યું તે માટે મેસર્સ કપૂરચંદ એન્ડ માળામાં નવીનતાનું તત્વ સારા પ્રમાણમાં ઉમેરાયું હતું.
બ્રધર્સન અને ચાલુ દરમાં ઓછી યા વધતી રાહત આપવા માટે આ વ્યાખ્યાનમાળાના વ્યાખ્યાનો પ્રારંભથી કેટલાંક વર્ષો
બોબે થી ફીકલ લૉજ તથા ભારતીય વિદ્યા ભવનના સંચાસુધી સાધારણ રીતે ગુજરાતી અથવા હિંદી ભાષામાં અપાતાં
લકોને અમે અંત:કરણપૂર્વક આભાર માનીએ છીએ. વળી રહ્યા છે. તેમાં કેટલાક સમયથી મરાઠી ભાષા દ્વારા પણ વ્યાખ્યાનો અપાતા થયાં છે. આ વર્ષે પહેલી જ વાર એક વ્યાખ્યાન ૨૪
છેલ્લા બે દિવસની સભાઓ ભારતીય વિદ્યાભવનમાં
ભરવામાં આવેલી. તેમાં શાતિ અને વ્યવસ્થા જાળવવા માટે મેકલવર્ષની ઉંમરના બ્રધર લુસિયન નામના એક અંગ્રેજ સંન્યાસીનું અહિંસા’ ઉપર અંગ્રેજી ભાષામાં અપાયું હતું, કારણ કે અંગ્રેજી
. વામાં આવેલા સ્વયંસેવકો બદલ બેબે કોંગ્રેસ સેવાદળના પણ સિવાય તેમને બીજું કોઇ વ્યાખ્યાન માધ્યમ સુલભ નહોતું,
અમે ખૂબ ઋણી છીએ. આ રીતે વ્યાખ્યાનમાળા હવે ચતુર્ભાષી બની છે.
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા મુંબઈ જેન યુવક સંઘની કરોડ: - આ વ્યાખ્યાનમાળાનું સર્વથી વધારે મહત્વનું આકર્ષણ શ્રી રજજુ છે. મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ પાસે કોઈ મોટું ભંડોળ છે જ નહિ,
જ્યપ્રકાશજીનાં બે વ્યાખ્યા હતાં. કેટલાક સમયથી તેમને મેળવવાને તેની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓને અને તેમાં પણ પ્રબુદ્ધ જીવનના સંચાલન