Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 174

દ
પ્રબુદ્ધ જીવન
કાળા બજાર, જાગાર કે દારૂ પીવાના સ્વતંત્ર અધિકારો માંગે તા સરકાર એમને પણ શું સહાય કરશે? " એઓશ્રી મૌન રહ્યા. એમના જવાબથી મારું કંઈ સમાધાન ન થયું, એથી હું પાછા ફર્યો. ત્યારબાદ આ અંગે એક લેખ તૈયાર કર્યો. પણ કોઈ પણ વર્તમાનપત્રના તંત્રીશ્રીએ એ લેવાની ખુશી ના બતાવી. ઉલટું કોઈએ કહ્યુ કે, ‘તમે જૈન લાગેા છે.' બીજાએ કહ્યું કે, ‘ખાવા દાને માછલાં ! શા સારું તમે આડા પડો છે?' છેવટે ગુજરાત સમાચારના તંત્રીશ્રીએ એ લેખ લીધો. પ્રાંતિજવાળા શેઠ રતિલાલ કેશવલાલ એ લેખ વાંચી ખુશ થયા અને પોતાને ખર્ચે એની હજાર કોપી કઢાવી લાવી એના સારા એવા પ્રચાર કર્યો. મારું તો રોજ નવા નવા માણસોને મળવાનું ચાલુ જ હતું. એક ભૂતપૂર્વ પ્રધાને કહ્યું કે, ‘મૂકોને હવે છાલ, તમારાં અને મારાં છેકરાં હવે ખાતા થઈ ગયાં છે. ’ એક વિદ્રાને કહ્યું કે, ‘તમારા જૈનેાના જ છોકરાં કામા હોટલ સિવાય બીજે જતાં જ નથી પહેલાં એમને સુધારો ને !' એક જૈન મુનિએ પણ આવો જ જવાબ વાળ્યો. મે કહ્યું કે, “શાથી આપણા છે.કરાં એ તરફ વળવા લાગ્યા છે એનો કદી વિચાર કર્યો છે ? એ આપણા જ પાપનું ફળ છે. નથી રહ્યાં હવે દેશમાં ચોકખા ઘી દૂધ-અનાજ, અનાજ મોટે ભાગે પરદેશથી આવે છે. એટલે આપણા ખોરાક જ સત્ત્વહીન બન્યો છે. ઉપરથી જેમાંથી કાંઈક પુરવણી થઇ શકે તેમ છે એવા બટાટા, ગાજર, શકરિયાં, ડુંગળી, લસણ તથા એવી વિટામીનથી ભરપૂર વસ્તુઓની નાનાં નાનાં બાળકોને પણ બાધા આપવામાં આવે છે. પરિણામે બાળક સવહીન---હાડિપંજર બની રહે છે. ડાકટરની સલાહ લઈએ તા એ કૅાડલિવર કે શાર્કલિવર ઓઈલ લેવાની ભલામણ સાથે ક્ષયની પણ બીક બતાવે છે. આમ આપણે જ ઉગતી પેઢીઓને માંસાહાર તરફ વાળવામાં ભાગીદાર બનીએ છીએ, પછી એમાં એના શો દોષ ?' પણ મુનિશ્રીએ મારી વાત ન ગમી. એથી હું ચાલી નીકળ્યો.
તે
મારી સામે આંધિ ચડાવનાર મુનિશ્રી ધર્મસાગરજી અમદાવાદમાં જ છે જાણી એમને ટોણા મારવા ગયો કે, ‘બાપજી ! ઉપરિઆળમાં તે મારી સામે ધિ ચડાવી હતી તે પછી મત્સ્યોદ્યોગ જેવા પ્રશ્ન પર ચૂપ કેમ છે? આપ જેવા પણ કરી ગયા કે શું?' પણ એમણે તો સહેજ પણ અકળાયા વિના કહ્યું કે, ‘ બેસ, બેસ. તારા જેવા ઉત્સાહી કાર્યકર હોય તો બધું જ થઈ શકે અને પછી અમે કામ કરવા માટે યોજના ઘડી કાઢી. એમણે સૂચવેલાં નામ પ્રમાણે અનેક શેઠિયાઓને તથા મુનિઓને મળ્યો, તેમ જ વૈષ્ણવ, સ્વામીનારાયણ વગેરે પંથના આચાર્યો તથા મઠાધિપતિઓને પણ મળ્યો. રાહુએ આમાં સાથ આપવાનું વચન પણ આપ્યું. આ યોજના અનુસાર ડહેલાના ઉપાશ્રયે આગેવાન મુનિઓ, કાર્યકરો તથા ગૃહસ્યોની મીટીંગ બોલાવવામાં આવી અને ‘અહિંસક સંસ્કૃતિ રાક સભા' એવા નામે એક બળવાન સમિતિની રચના કરી. એ અંગે પ્રચારકાર્ય પણ આરંભી દીધું. અવારનવાર જાહેર સભાઓ પણ ભરવામાં આવતી. વિજયરામચંદ્રસૂરીશ્વરે પણ એમાં સાથે ભાગ ભજવ્યો. આ સમય દરમ્યાન હું ફરી ફરી મત્સ્યોદ્યોગપ્રધાનને મળતા અને ‘ગલા થઈ જગતના આ એક પવિત્ર ખૂણાને ન અભડાવવા તમારી આ યોજના અંદરના ભાગમાં ન લાવા તા સારું' એવી વિનંતિ કર્યા કરતા.' આ બાબત અંગે હું શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈને પણ મળ્યા અને કરેલા પ્રયત્નો જણાવ્યા. તેમણે આ બાબતમાં શું બને છે એ અંગે માહિતી મોકલતા રહેવા સૂચવ્યું. આ પ્રયત્નને પરિણામે હું શેઠજી કેશવલાલ લલ્લુભાઈ, શેઠજી પનાલાલ ઊમાભાઇ, શ્રી ચમનલાલ કડિયા, શ્રી માનકર સાહેબ વગેરે નેતાઓના નિકટના પરિચયમાં આવ્યો. આમ કાર્યમાં પ્રગતિ થતાં છેવટે આગેવાન નાગરિકોની સહીથી પ્રેમાભાઈ હાલમાં જાહેર સભા બોલાવવામાં આવી. મિલમાલેક શ્રી નંદાજી પ્રમુખસ્થાને હતા. જ્યારે જ્યારે જાહેર સભા બાલાવવામાં આવતી ત્યારે મુનિશ્રી ધર્મસાગરજી અને તરત જ તારથી ખબર આપતા ને મને હાજર
તા. ૧-૯-૬૨
રહેવા ખાસ સૂચના આપતા. આથી હું માંડલથી દોડતા આવી પહોંચ્યા હતા.
કેટલાક લેખો તથા પત્રિકા
દ્વારા પ્રચાર થયેલા, અનેકની આ અંગે મુલાકાત પણ લીધેલી તેમ જ આ વિષય પર ઠીક ઠીક વિચાર પણ કર્યો હતો, અને એ માટે ઠીક ઠીક દોડાદોડ પણ કરી હતી, જેથી મારા વીસ મિનિટના વ્યાખ્યાનથી સારી અસર નિર્માણ થઈ. લોકોએ તાળીઓ પાડી મારૂં નામ જાણવાની માંગણી કરી, જેથી શ્રી ચમનલાલ કડિયાએ ઊભા થઈ મારી ઓળખાણ આપી. અન્ય વકતાઓનાં પણ સુંદર અને પ્રેરક વ્યાખ્યાને થયાં, પરિણામે જગતના આ એક પવિત્ર ખૂણાને પવિત્ર રાખવાની ગુજરાતના અંદરના ભાગમાં આ યોજના નહીં લાવવાની વિનંતિ કરતા ઠરાવ કરી ખંતપ્રધાન તથા મત્સ્યોદ્યોગ પ્રધાન પર એ ઠરાવ મોકલી આપવામાં આવ્યા; સાથે શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ તથા શેઠજી અમૃતલાલ હરગેવિંદદાસની બનેલી કમિટીને અહિંસક સમિતિ તરફથી આ અંગે પંતપ્રધાનની મુલાકાત લઈ ઘટતું કરવા વિનતિ કરતા ઠરાવ પણ પસાર કર્યો. પરિણામે એ બે મહાનુભાવાના પ્રાત્ન અને સમજાવટથી પંતપુધાને જાહેરાત કરી કે, જનતાની લાગણીને માન આપી આ યોજના ગુજરાતના અંદરના ભાગમાં દાખલ કરવામાં નહીં આવે. સાથે ગૃહપ્રધાન રસિકભાઈએ પણ લીંબડી ગામથી એનું જ પુનરુચ્ચારણ કર્યું. આમ આ પ્રશ્નનો કંઈક સફળ અંત આવ્યો જાણી મને તથા મુનિશ્રી ધર્મસાગરજીને ખૂબ સંતોષ થયા અને અમે નિકટના સ્નેહ સંબંધમાં આવ્યા. મને પણ એ બહાદુર મુનિ માટે માન પેદા થયું.
આમ ગુજરાતની સંસ્કૃતિની રક્ષા માટે કરેલા પ્રયત્નને પરિણામે મારી સામે જામેલું વાતાવરતણ ઠીક ઠીક દુર થવા લાગ્યું છે. મુનિશ્રી ધર્મસાગરજી ઉપરાંત અન્ય મુનિઓ પણ કુશળસમાચાર પૂછી આદર બતાવવા લાગ્યા છે, એટલું જ નહીં પણ, શ્રી ગમનલાલ કડિયા જેમણે મારા પુસ્તક અંગે વિરોધ જન્માવેલા અને દેવદ્રવ્યના પ્રશ્ન અંગે તા મારા ગામમાં પણ મોટી હેઠળી સળગાવેલી એમને જ્યારે હું મળવા જાઉં છું ત્યારે તે ગાદી પર બેઠેલા હોય તો તરત જ ઉભા થઈ આગ્રહપૂર્વક મને ઉપર બેસાડે છે અને પોતે નીચે બેસે છે. હું કહ્યું કે, ‘ચમનભાઈ ! હું તો એક સામાન્ય શિક્ષક છું' તો કહે કે, ‘તમે ગમે તે હો...મારે મન તો તમે ગુજરાતની અહિરાક સંસ્કૃતિની રક્ષા માટે પ્રથમ અવાજ કરનાર અને અમને બધાને જગાડનાર એક ધર્મવીર આત્મા છે. અને તેથી મારે મન તમારી માટી કિંમત છે. જો તમે અમને ઢંઢોળીને જગાડયા ન હોત તો અમે હજુ કદાચ જાગ્યા જ ન હોત. ખરેખર ગુજરાત આ અંગે તમારૂં ભારે ઋણી રહેશે.’ આ શબ્દો સાંભળી મારૂં હ્રદય ભીનું થઇ જાય છે અને આમ એમના સ્નેહ અને કદરદાનવૃત્તિ જોઈ ભૂતકાળમાં એમના પ્રત્યે સેવેલા વિચારો માટે મને શરમ ઉદ્ભવે છે. એ ગમે તેવા હોય છતાં વ્યવહારિક બુદ્ધિ અને વિચક્ષણતા માટે માન ઉપજે એવી એમનામાં શકિત ભરી પડી છે. આમ છતાં અમારી વચ્ચે વિચારભેદ નથી એમ નથી, પણ મતભેદ હળવા થયો છે. આમ જો મતભેદ ટળે તો એકબીજાના વિચારને સમજ વાની ઉદારતા અને સહિષ્ણુતા કેળવાય. પરિણામે એક બીજાને સમજી નજીક આવવાની પરિસ્થિતિ નિર્માણ થાય તો સમાજહિતના સાચાં કાર્યો પણ થઈ શકે.
વર્ષોના ગાળા પછી આજે એ હવા છે કે જેમણે જેમણે મારો સખ્ત વિરોધ કરેલા એ મુનિશ્રી ધર્મસાગરજી, ચમનલાલ કડિયા, ‘ જૈન સિદ્ધાંત' ના તંત્રી શેઠશ્રી નગીનદાસ ગિરધરલાલ, સાધ્વીજી મહારાજ સુનંદાશ્રીજી વગેરેનો ઊંડો સ્નેહ મેળવી શકયા. છું. ઉપરાંત માંડલને આંગણેથી પસાર થતા મુનિઓ તેમ જ અત્રે મુંબઈમાં બિરાજતા પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી વિજયધર્મસૂરિજી, મુનિશ્રી યશેોવિજયજી, મુનિશ્રી જયાનંદજી તથા મુનિશ્રી કીર્તિ વિજયજી વગેરેના પણ ઠીક ઠીક સ્નેહ સંપાદન કરી શકો છું. પ્રસિદ્ધ વકતા મુનિશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી અને પ્રચંડ સાહિત્યસેવક શ્રી ધીરજલાલ ટોકરશી સાથે તે વર્ષોનો ગાઢ સંબંધ છે. આમ સર્વત્ર હું પ્રેમને જ અનુભવ કરી રહ્યા છું.
ક્રમશ :
રિતલાલ મફાભાઇ શાહ