Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 152

78
શુ જીવન
યુરોપીયન કામન માર્કેટ યુરોપની મઝિયારી બજાર
(આજ કાલ દૈનિક છાપાઓમાં આ બાબત વિષે ચાલુ સમાચારો આવે છે અને એમ છતાં તેના સમગ્ર સ્વરૂપ વિષે આપણા લોકોમાં બહુ ઓછી જાણકારી છે. મારી વિનંતિને માન આપીને જન્મભૂમિના તંત્રી શ્રી મનુભાઈ મહેતાએ આ વિષયને લગતી જરૂરી બધી વિગતોને અન્તત કરતા લેખ પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકો માટે લખી આપ્યો છે જે આભાર સાથે નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે. તંત્રી) પ્રચલિત તો હુલામણું નામ જ છે. ગુજરાતીમાં પણ આ હુલામણા નામનો જ ઉપયોગ થાય છે. આપણે પણ એ જ નામ-કોમન માર્ક ટ--મજીયારી બજાર—ના ઉપયોગ કરીશું.
યૂરોપીયન કોમન માર્કેટ છે શું એવો પ્રશ્ન ઘણા પૃથકજનને થતો હશે. યૂરોપીયન કોયન માર્કેટ એ ગત મહાયુદ્ધ પછી છિન્નવિચ્છિન્ન થઈ ગએલાં યૂરોપને, આર્થિક દ્રષ્ટિએ ફરીથી પગભર કરવા માટે છ રાષ્ટ્રોએ આદરેલા પ્રયત્નના પરિપાક છે. આછ રાષ્ટ્રો છે. ટ્રાન્સ, પશ્ચિમબર્મની, ઈટાલી, હોલાન્ડ, બેલ્જિયમ અને કન્ઝેમ્બર્ગ. આ છ રાષ્ટ્રોએ ભેગા મળીને, વેપાર રોજગાર, વાહન-વ્યવહાર જકાત વગેરે અંગે એક પ્રકારની સંકલિત નીતિ અખત્યાર કરી છે. અને એ રીતે ‘કોમન માર્કેટ' વિસ્તારની રચના કરી છે. આ નીતિના મુખ્ય મુદ્દાઓ નીચે પ્રમાણે છે :
(૧) આર્થિક વિકારાને ઉત્તેજન મળે એ માટે બધાં રાષ્ટ્રોએ સર્વસમાન નીતિ અખત્યાર કરવી.
(૨) છએ છ રાષ્ટ્રો વચ્ચેના વેપારમાં જકાત, આયાત કવાટાધ અને બીજા જે કોઈ અવરાધા હોય તે દૂર કરીને છ રાષ્ટ્રો એક કાતી સંઘ સ્થાપવા.
(૩) બહારની દુનિયા સાથેના વેપારમાં છએ છ રાષ્ટ્રોની જકાત એક સરખી જ રાખવી.
(૪) ભાવ ચેાક્કસ સપાર્ટીએ ટકાવી રાખવા માટેની તરકીબો, વેપારને મર્યાદિત કરે એવી ચાલબાજીઓ, ઈજારાશાહીએ અને વેપાર રોજગાર અંગે અનિચ્છનીય ગણાતી બીજી એવી પદ્ધતિઓ સામે છએ છ રાષ્ટ્રોએ ધારાઓ ઘડવા,
(૫) છએ રાષ્ટ્રોમાં અઠવાડિયાનાં કામના કલાક ૪૦ રહે એવી વ્યવસ્થા કરવી.
(૬) સ્રીઓને પુરુષા જેટલા જ પગાર આપવા. (૭) બધાને દર વરસે, ચાલુ પગારે આછામાં ઓછી ૨૧ દિવસની રજા મળે એવા છએ રાષ્ટ્રોએ પ્રબંધ કરવા.
(૮) વેપાર મુકત થવાથી જે કામદારો કામચલાઉ બેંકાર બને તેને નવેસરથી તાલિમ આપીને એના પુનર્વસવાટની વ્યવસ્થા કરવી. (૯) રોજગારી, સામાજિક કલ્યાણ, બેકારી અંગેના બદલા વગેરે અંગે છએ છ રાષ્ટ્રોએ રારખી નીતિ રાખવી.
(૧૦) છ રાષ્ટ્રોમાં માનવ ધન અને મૂડી ધનની અવરજવર મુકત રીતે થાય એવી વ્યવસ્થા કરવી.
(૧૧) બેંકિંગ, વિો વગેરે જેવી સેવાઓની પ્રવૃત્તિ અનિ યંત્રિત રીતે થાય એવી વ્યવસ્થા કરવી.
(૧૨) દરિયાઈ, વિમાની, રેલવે, સડક અને આંતરિક જલ માર્ગ દ્વારા ચાલતા વ્યવહારનું છએ રાષ્ટ્રોએ સંપૂર્ણ સંકલન કરવું.
(૧૩) ખેતીવાડી અંગેની સર્વસમાન નીતિ રાખવી.
૧૩ ના, યુરોપીઅને માટે અપશુકનિયાળ ગણાય એ આંકડો યૂરોપીઅને કોમન માર્કેટના મુદ્દાઓ માટે ભલે યોજનાના પ્રશ્નોજકોએ રાખ્યો હોય પ`તુ એ આંકડો એમને માટે અપશુકનિયાળ નથી નિવડયા અને યૂરોપીયન કોસન માર્કેટ આજે એવી પ્રગતિ કરી ચૂકી છે કે, એ યોજનાથી આજ સુધી અળગું રહેલું બ્રિટન પણ એમાં જોડાવા તૈયાર થયું છે. બ્રિટનની આ પ્રકારની તત્પરતાને કારણે બ્રિટિશ રાષ્ટ્રસમૂહમાં ભારે ખળભળાટ શરૂ થયો છે. એ ખળભળાટનું હાર્દ સમજવા માટે કામનું માર્કેટની કથા આપણે પહેલેથી જ જોવી પડશે.
(11 9-6-ER
યુરોપીયા કોમન માર્કેટ એ તો, આપણા ઘરમાં જેમ બચુ, ટબુ વગેરે જેવાં હુલામણાં નામેા હોય છે એવું હુલામણું નામ છે. એનું ફઈએ પાડેલું નામ તો છે યૂરોપીઅન ઇકોનોમિક કોમ્યુનિટિ, બધા સત્તાવાર ઉલ્લેખામાં આ જ નામ આવે છે પરંતુ વધારે
મજીયારી બજાર તા ઉપર કહ્યું તેમ ગત મહાયુદ્ધનું એક સર્જન છે. યુદ્ધોમાં વિનાશ ઘણા થયા છે એટલે જ તો યુદ્ધસ્ય, થા રમ્યા યુદ્ધની કથા જ રમ્ય લાગે છે એના પ્રત્યક્ષ અનુભવ કારમા હાય છે એવા સૂચિતાર્થવાળી ઉકિત શરૂ થઈ હશે. પંતુ ઇતિહાસે આપણને બતાવી આપ્યું છે કે યુદ્ધોમાં કેવળ વિનાશ જ થાય છે એવું નથી. એ વિનાશમાંથી ફ્રી નવ સર્જન પણ થાય છે. ૧૯ મી સદીમાં પણ નેપોલિયનના પરાજ્ય પછી “કોન્સર્ટ ઓફ યૂરોપ” (યુરોપના સંવાદ ) ની કલ્પના વહેતી થઈ હતી, તેમ જ ૧૮૫૭ માં ફ્રાન્સને પરાજય થયા તે પછી “એતેન્ત કોદિએલ ' નો જન્મ થયો હતો. ૨૦ મી સદીમાં પણ પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધના અંત પછી “ લિટલ એન્હેન્ત” “લીંગ ઓફ નેશન્સ” અને “રોમ-બલિન ધરી ” એ આકાર ધારણ કર્યો હતો તથા ૧૯૩૯-૪૫ ના મહાયુદ્ધ પછી તો આવાં ઘણાં સર્જનોએ દુનિયામાં દેખા દીધી છે. સંયુકત રાષ્ટ્રસંરથા, ઉત્તર એટલાંટિક રોંઘ, આ. ઈ. ઈ. સી., પશ્ચિમ યુરોપીય સંઘ, વગેરેને આમાં ગણાવી શકાય. પરંતુ આ બધામાં ઈતિહારાની દ્રષ્ટિએ સૌથી વધારે સૂચક ગણાય એવું કોઈ સર્જન હોય ત તે યુરોપીય મજીયારી બજારનું છે.
શાર્લમેન અને નેપોલિયને તો તલવાર, બંદૂક અને તી ના જોરથી યુરોપની પુનરર્રચના કરવાના પ્રયત્ન કર્યો હતો, જ્યારે મજીયારી બજારમાં જોડાએલા યુરોપીય દેશોએ તે, બીજા વિશ્વયુદ્ધના વિનાશમાંથી નવરાર્જન કરવાના હેતુથી મંત્રણા અને સલાહ મસલત વડે આર્થિક (અને પાછળથી શકય બને તો રાજકીય ) પુનરૂત્થાન કરવાનો પ્રયત્ન આદર્યો છે.
મજીયારી બજાર એ ફ્રાન્સના વિખ્યાત અર્થશાસ્ત્રી શ્રી. જ્યાં મેાનેની માનરાપુત્રી છે એમ કહેવામાં હરકત નથી, જો કે, જર્મનીના એડેનેર, ફ્રાન્સના શુમાન અને બેલ્જિયમના સ્પાકે જે આ કલ્પનાને મૂર્તિમંત કરવામાં સહાય ન કરી હાત તો કદાચ એણે આકાર ન પણ લીધા હોત. પણ એ જો અને તો ની વાત જવા દઈએ. યુદ્ધ પછીની ખાનાખરાબીમાંથી ટ્રાન્સને ઊભું કરવાનું કામ જ્યારે મેનેને સાંપવામાં આવ્યું ત્યારે એણે ફ્રાન્સના ઉદ્ધારની સાથેસાથે નવાં યૂરોપની રચનાના પણ વિચાર કરવા માંડયો. આ નવરચનામાં અર્થકારણ અગત્યનો ભાગ ભજવે છે એની તો એને ખબર હતી જ અને તેથી એણે યુરોપને આર્થિક દ્રષ્ટિ એ એક કરવાની વાત વિચારવા માંડી, યુરોપ જો આ રીતે એક થશે નહિ તે એક બાજુ રશિયા અને બીજી બાજું અમેરિકા જેવા આદ્યોગિક રાક્ષસાની સામે એ ટકી નહિ શકે એ એણે લાગતાવળગતા આને સમજાવવા માંડયું અને આખરે ૧૯૫૧ માં પેરીસ ખાતે “કોલ એન્ડ સ્ટીલ કોમ્યુનિટી ”-કોલસા અને પોલાદતી સમાન વહેંચણી માટેનાં જૂથની રચના અંગેના કરારો થયા. બ્રિટનને આ કરારોમાં સામેલ થવાનું એ વખતે કહેવામાં આવ્યું હતું પણ એણે ના પાડી હતી. આ “કાલ એન્ડ સ્ટીલ કોમ્યુનિટી” ની યોજનાને “શુમાન યોજના ” પણ કહેવામાં આવે છે. આ યોજનાને મજીયારી બજાર માટે માર્ગ તૈયાર કરનારી યોજના કહી શકાય. આ “શુમાન યોજના માં જોડાનાર રાષ્ટ્રો હતાં ફ્રાન્સ, જર્મની, ઈટાલી,
"
હોલાન્ડ અને બેજિઅમ અને લકઝેમ્બર્ગ. આજે મજીયારી બજારમાં
What