Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 150

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૮-૬૨
રાષ્ટ્રીય તેમજ આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણી પ્રવાહ
(ગયા ફેબ્રુઆરી માસના પ્રારંભમાં શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહે આગળના છ મહિનાના રાષ્ટ્રીય તેમ જ આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણી પ્રવાહની સમાલોચના કરી હતી અને તે તત્કાલીન પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રગટ કરવામાં આવી હતી. એજ પ્રમાણે ગયા જુલાઇ માસની ર૧ મી તારીખે ઉમે ક્ષેત્રે વચ્ચેના ગાળા દરમિયાન બનેલી મહત્ત્વની ઘટનાઓની શ્રી ચીમનલાલભાઈએ સમાલોચના કરી હતી જેની નોંધ નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે. તંત્રી) આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે
સ્વતંત્ર થવા ચાહે છે અને ત્યાં પણ ગેરા વસાહતીઓને પ્રશ્ન
ઊભા છે. આ પ્રશ્નને અલ્જરિયામાં જે રીતે નીકાલ લાવવામાં આજીરિયા - છેલ્લાં પાંચ છ મહિનાના ગાળા દરમિયાન આજીરિયાની
આવ્યો છે તે રીતે જ નીકાલ લાવવો પડશે અને થોડા સમયમાં આઝાદી એ સૌથી વધારે મહત્ત્વની ઘટના છે. આજીરિયા આફ્રિકાના
ઉત્તર રોડેશિયાને મુકત કરવું પડશે. ઉત્તર કિનારે આવેલા આશરે ૯૦ લાખની વસ્તીને પ્રદેશ છે. તે
આફ્રિકાની પરિસ્થિતિ આજ સુધી ફ્રેન્ચ હકુમત નીચે હતા. આફ્રિકાના અન્ય સ્વતંત્ર
આમ આફ્રિકાનો વિચાર કરીએ છીએ તે લાગે છે કે, ત્યાં થવા મથતા દેશમાં અને આજીરિયામાં મોટો ફરક એ છે કે, આજી
તે વિરાટ જાગ્યો છે. દરેક દેશમાં પરદેશી હકૂમતથી મુકત બનવાની રિયામાં ફ્રેન્ચ લોકોની દશ લાખની વસ્તી છે, એટલું જ નહિ, પણ
અદમ્ય તમન્ના જાગી છે અને આ તમન્નાના જાવાળ સામે હવે આજીરિયાને લગભગ બધો વેપારઉદ્યોગ મોટા ભાગે ફ્રેન્ચ
લાંબે વખત ટકી નહિ શકાય એમ દરેક હકૂમત ધરાવતા યુરોપીય લકોના હાથમાં છે. આજીરિયાને આ અત્યંત સઘન એવા સ્થાપિત
રાષ્ટ્રને અને તે તે દેશમાં વસતા ગોરા વસાહતીઓને સ્પષ્ટપણે ભાસ્યું હિત સામે લડવાનું હતું અને ત્યાં વર્ષોથી અડ્ડો જમાવી
છે. આમ છતાં અંગ્રેજો પોતાની હકૂમત નીચેના દેશોને–ભારત, બર્મા, બેઠેલા માતબર અને શસ્ત્રસજજ ફેંચમેનનો સામનો કરવાનો
સિલેન વગેરે દેશોને–સ્વરાજ્ય માટે અમુક રીતે તૈયાર કરીને હતો. ફ્રાનાની રાજ્યસત્તા ઉપર જનરલ ડગલ આવ્યા
સ્વેચ્છાએ ચાલી નીકળ્યા એવી રીતે સ્વેચ્છાએ પોતાનો હકૂમતબાદ તેની નીતિ અનેક વિરોધી બળોને સામનો કરીને આજી
પ્રદેશ છોડવાની તૈયારી કોઈ દેશે દાખવી નથી. રિયાને સ્વતંત્ર બનાવવાની હતી. સાત વર્ષથી આજીરિયામાં
બીજી બાજુએ આફ્રિકાના દેશે એક પછી એક સ્વતંત્ર વસતા ફ્રેન્ચમેન અને અજીરિયાની પ્રજા વચ્ચે ખૂનખાર ઘણ
થતા જાય છે–આંતર્ગત તેમ જ આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણના કારણે—ચાલતું હતું અને આ યુદ્ધ દરમિયાન આજીરિયાની પ્રજાએ પાર
પણ ત્યાંની પ્રજા સ્વરાજ્ય માટે તૈયાર નથી, ત્યાં જરૂરી નેતૃત્વ નથી,
રાજ્યતંત્ર ચલાવવા માટે યોગ્ય માણસો નથી. વળી આપણે ત્યાં વિનાની યાતના અને જાનમાલની ખુવારી ભેગવી હતી. તેમને આઝાદી ખાતર આટલો બધો ભાગ હોવા છતાં, ફ્રાન્સના સત્તા
જેમ જ્ઞાતિવાદ, કોમવાદ છે તેમ ત્યાં જાતિવાદનું – tribalism સ્થાન ઉપર જો જનરલ ડ’ ગોલ ન હોત તે, આ આહજીરિયાને
---ભારે જોર છે. પોતાના દેશ કરતાં પિતાની જાતિ પ્રત્યેની પ્રશ્ન બન્ને પક્ષની સમાધાનીપૂર્વક આ રીતે ઉકેલાયો ન હોત.
વધારે નિષ્ઠા—આ કારણે ત્યાં જાતિગત સંઘર્ષો – tribal feuds આજીરિયા પો આજીરિયામાં વસતા ફૂ ચમેનના હિતના રક્ષણ
--ચાલ્યા જ કરે છે. વળી આફ્રિકા પાસે કોઈ પૂરાણી સંસ્કૃતિનાં અંગે તેમને પૂરો સધિયારો આપવા માટે ત્યાંના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી
મૂળ નથી. પરિણામે આજે પશ્ચિમી ઢબની જીવનપદ્ધતિ અને બેન ખેડાએ તેમણે માંગી તેટલી બાંહ્યધરી આપી છે અને
તેના ઘણાં સદંશે નહિ પણ કેટલાંક અસદંશે મદ્યપાન, નૈતિક એ રીતે આજીરિયાની આઝાદીના અત્યંત જટિલ પ્રશ્નને સુખદ
શિથિલતા તરફ ત્યારે એક વર્ગ જોસભેર ઢળતી જાય છે. વળી અંત અને ઉકેલ આપ્યો છે. એ માટે તેને તેમ જ દીર્ધદષ્ટિપૂર્વક
ગરીબી તેમ જ અજ્ઞાન પણ ત્યાં પાર વિનાનાં છે. આવી પ્રજા સતત પલટાતી જતી રાજકારણી પરિસ્થિતિ વચ્ચે કુશળતાપૂર્વક
વચ્ચે લોકશાહીની સ્થાપના અઘરી છે. ઘાણાના મુખ્ય પ્રધાન નકુમાં માર્ગ કાઢતા રહીને નિશ્ચિત લક્ષ્યને સિદ્ધ કરવા બદલ જનરલ
એક ડિકટેટર માફક રાજ્યને વહીવટ ચલાવી રહેલ છે. સંપૂર્ણ
લોકશાહીની રીતે રાજ્ય ચલાવવા જાય તે સ્થિરતા જાળવી ન શકે ડ’ ગોલને ધન્યવાદ ઘટે છે.
એવી ત્યાંની પરિસ્થિતિ છે. તાજેતરમાં બેલ્જયમની હકૂમતથી મુકત આમ ટ્રાન્સ સાથે કરારનામાં થવા છતાં આજીરિયાના મુખ્ય પ્રધાન બેન ખેડા અને નાયબ મુખ્ય પ્રધાન બેન બેલા વચ્ચેના
બનેલા અન્ડા અને બુરંડીની પણ લગભગ આવી જ પરિસ્થિતિ મતભેદના કારણે આજીરિયાની પરિસ્થિતિ હજા થાળે પડી નથી.
છે. આફ્રિકાના બહુ થોડા દેશમાં અનુભવી અને નિડર નેતાગીરી
તથા વ્યવસ્થિત રાજ્યતંત્ર છે. કેનિયા યુગાન્ડામાં પણ મતભેદના બેન બેલાના અભિપ્રાય મુજબ આજીરિયામાં વસતા ફ્રેન્ચ લોકોને
કારણે સ્વાતંત્ર્યપ્રાપ્તિ દૂર રહી છે. પ્રમાણ બહારની બાંહ્યધરી આપીને પ્રાપ્ત થયેલી આઝાદીને
યુરોપીયન કોમન માર્કેટ લગભગ અર્થશૂન્ય બનાવી છે. આ મતભેદે આજીરિયામાં તત્કાળ એક પ્રકારની અરાજકતા
- હવે બીજો મહત્ત્વનો પ્રશ્ન યુરેપીઅન કોમન માર્કેટનો
યુરોપની મજિયારી બજારને છે. આ યુરોપના છ દેશોએ સાધેલું પેદા કરી છે, પણ મને આશા છે કે, આ બાબતને કંઈ ને કંઈ તોડ
તત્કાળ વ્યાપારલક્ષી સંગઠ્ઠન છે. આ દેશોનાં નામ છે પશ્ચિમ જર્મની, થોડા વખતમાં નીકળશે અને આજીરિયામાં સ્થિર હકુમતની સ્થાપના
ફ્રાન્સ, ઈટાલિ, હેંલાન્ડ, બેજીિઅમ, અને લક્ઝમબર્ગ. અમેરિથશે અને આજીરિયાના સર્વલક્ષી અભ્યદયના માર્ગે ત્યાંની પ્રજાની
કાના રાજકારણી પ્રભાવથી મુકત બનવા માટે અને રશિયા સામે આગેકૂચ શરૂ થશે.
સંગદ્વિત રીતે સુરક્ષિત બનવાના હેતુથી આ છ દેશો વચ્ચે એક રેડેશિયા
પ્રકારનું નવું જોડાણ ઉભું થયું છે. ઈગ્લાન્ડને અલગ રાખીને આ આવી રીતે ડેશિયામાં પણ આઝાદીની લડતનાં મંડાણ મંડાયાં
રચના ઊભી કરવામાં આવી છે. ઈગ્લાંડને ભાન થયું છે કે યુરોપના છે. આ દેશ ઉત્તાર રોડેશિયા અને દક્ષિણ રેડેશિયા એમ બે ભાગમાં
આ મુખ્ય દેશોથી આજના સંગમાં તેનાથી અલગ રહ્ય પાલવે વહેંચાયેલો છે અને આ બન્ને વિભાગનું શાસન હાલ સમવાય- તેમ નથી, પરવડે તેમ નથી. આથી તેણે આ મજિયારી બજારના જૂથમાં તંત્ર દ્વારા-ઘેડરેશન દ્વારા–ચાલે છે. રોડેશિયા બ્રિટિશનું એક સરથાન- જોડાવાની અરજી કરી છે. આમ છતાં આ બાબતમાં ઈગ્લાંડ તળમાં કૅલોની—છે અને સર રૅય વેલેસ્કી ત્યાંના મુખ્ય પ્રધાન છે. અહિ તીવ્ર મતભેદ છે; વળી અમેરિકા સાથે ગાઢપણે જોડાએલા આ ઉત્તર રોડેશિયા ચાલુ ફેડરેશનમાંથી છૂટું અને બ્રિટિશ હકૂમતથી ઈગ્લાંડને પિતાના જૂથમાં જોડવા માટે આ છ દેશે આતુર નથી.
જાતિગત સાર તા.2 જali
મુળ નથી. જે છે તે