________________
REGD. No. B-4266 વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૪
પબદ્ધ જીવન
‘પ્રબુદ્ધ જૈન ’નું નવસ કરણ વર્ષ ૨૪ : અક છ
શ્રી મુંબઇ જૈન યુવક સ ંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર છૂટક નકલ: ૨૦ નયા પૈસા
મુંબઇ, ઓગષ્ટ ૧, ૧૯૬૬, બુધવાર આફ્રિકા માટૅ શિલિંગ ૮
તંત્રી: પરમાનંદ કું વર્જી કાપડિયા
ગુજરાતના વનવાસી ·
જિલ્લાના
તા. ૭૭ ૬૨ શનિવારના રોજ વડોદરા આદિવાસીઓ વચ્ચે છેલ્લાં ૧૪ વર્ષથી વસીને તેમના ઉદ્ધારનું કાર્ય કરી રહેલા શ્રી હરિવલ્લભ પરીખે ‘ગુજરાતના વનવાસીઓ’ એ વિષય ઉપર શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના કાર્યાલયમાં એકત્ર થયેલા સંઘના સભ્યો સમક્ષ આશરે દોઢ કલાક સુધી અનેક માહિતીઓથી ભરેલું એક પ્રેરક વ્યાખ્યાન આપ્યું હતું અને તેમને સાંભળીને શ્રોતાઓ અત્યન્ત પ્રભાવિત થયા હતા.
શ્રી હરિવલ્લભભાઇ ધ્રાંગધ્રાના મૂળ વતની છે. આજે તેમની ઉમ્મર ૩૬-૩૭ વર્ષની છે. મૅટ્રિકની પરીક્ષા પસાર કર્યા બાદ તેઓ વધુ સેવાગ્રામ ખાતે ગાંધીજી પાસે પહોંચી ગયા હતા અને મગનવાડીમાં ચાલતા સંશોધનકાર્ય માં જોડાયા હતા. સમયાન્તરે ૧૯૪૦ માં શરૂ કરવામાં આવેલા વ્યકિતગત સત્યાગ્રહમાં તેઓ જોડાયા હતા અને નવ માસના જેલવાસ ભાગવ્યા હતા. જેલમાંથી છૂટયા બાદ તેઓ ભૂગર્ભ પ્રવૃત્તિમાં દાખલ થયા હતા અને ૧૯૪૪માં બાપુના આદેશને અધીન થઇને વેડછીમાં જાહેર થયા હતા, ૧૯૪૯માં વડોદરા નજીક આવેલા રંગપુરમાં તેમણે ‘આનંદનિકેતન એ નામના આશ્રામની સ્થાપના કરી હતી અને એ આદિવાસીઓના પ્રદેશમાં તેમણે સહકુટુંબ વસવાટ શરૂ કર્યો હતા.
વડોદરા જિલ્લાના ચાર તાલુકા : છોટા ઉદેપુર, જબુગામ, નસવાડી, સ’ખેડા—આ ચાર તાલુકામાં વસતા આદિવાસીઓના સર્વ લક્ષી વિકાસનું કાર્ય તેમણે હાથ ધર્યું હતું. ૧૪ વર્ષ “ સુધી ત્યાં તેમણે શું શું કાર્ય કર્યું અને સમયે સમયે ઉપસ્થિત થતી નવી નવી સમસ્યાઓ તેમણે કેવી રીતે હલ કરી—આને લગતી અનેક રસપ્રદ હકીકતો તેમણે પેાતાના વ્યાખ્યાનમાં રજુ કરી હતી. ભૂદાન આન્દોલન વિનોબાજીએ શરૂ કર્યું તે પહેલાં તેમના કાર્ય ક્ષેત્રમાં ભૂદાનની નાની સરખી શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. પછી તો ભારતમાં અન્યત્ર બન્યું તેમ તેમને ત્યાં પણ ગ્રામદાના શરૂ થયાં હતાં. આ ગ્રામદાની ગામેાની નવરચના તેમણે શી રીતે કરી અને તેનાં આજ સુધીમાં શું પરિણામો આવ્યાં તે સંબંધમાં તેમની સાથે સારી ચર્ચા થઈ હતી અને આને લગતા પ્રશ્નોના જવાબ આપતાં તેમણે ગ્રામદાની ગામની નવરચનાનું ભારે પ્રેરક અને પ્રકાશદાયી ચિત્ર રજુ કર્યું હતું.
સંઘના પ્રમુખ શ્રી ખીમજીભાઈ ભુજપુરીઆએ તેમના આભાર માનતાં તેમના પ્રવચનની અને તે દ્વારા પ્રગટ થતા તેમના ભગીરથ કાર્યની મુકતકઠે પ્રશંસા કરી હતી. સંઘના મંત્રી શ્રી પરમાન દાઈએ આભારનું અનુમાદન કરતાં તેમની આ લાંબા વર્ષોની તપસ્યાને પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકો માટે શબ્દબદ્ધ કરી આપવા વિનંતિ કરી હતી અને આ વિનતિના તેમણે સ્વીકાર કર્યો હતો. આ ઉપરથી આજ સુધીમાં પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકો શ્રી દુલેરાય માટલિયા અને શ્રી રતિલાલ મફાભાઈ શાહના જીવન કાર્ય થી પરિચિત થયા છે તેમ ભાઈશ્રી હરિવલ્લભ' પરીખના આજસુધીના જીવનકાર્યના પરિચયના બહુ ઘેાડા સમયમાં પ્રબુદ્ધ જીવનના વાંચકોને લાભ મળશે એવી આશા બંધાય છે. માંત્રીઓ, મુંબઈ જૈન યુવક સઘ
શોષણમુકિતના સરળ ઇલાજ ચર્ચાપત્ર ન–૨
તા. ૧૬-૫-’૬૨ ના પ્રબુદ્ધ જીવનમાં ‘અમર રૂપિયાને નશ્વર બનાવો ' એ મથાળા નીચેના શ્રીયુત અાસાહેબ પટવર્ધનના લેખન અનુવાદ વાંચ્યો.. મારા વિચાર એ બાબતમાં રજૂ કરું છું. આશા છે કે આપનાં પત્રમાં તે પ્રગટ કરા.
જો અમર રૂપિયાને આપણે નશ્વર બનાવીએ તો આપણા વિશાળ દેશનું ઘણું જ આર્થિક રીતે હિત થાય. સેંકડો કરોડો રૂપિયા જે વગરવ્યાજે સેફ ડિપોઝીટ વાલ્ટમાં અથવા ઘરની સેફમાં પડયા છે તે બહાર નીકળે. જેવું કાળુ નાણું ચલણમાં ફરતું થાય કે આપણી સરકારને નવી નોટો છાપવાનું કારણ જ ન રહે. સ્વાભાવિક રીતે બધું નાણું ફરતું થાય એટલે શરૂઆતમાં જરા ભાવ-ઉછાળા કૃત્રિમ રીતે આવે, પણ પાછું બધું વપરાશની રીતે ભાવસપાટી પર આવી જાય.
આપણા દેશ આજે છતે નાણે વિદેશામાં વ્યાજે નાણાં લેવા જાય છે તે જવાની જરૂર ન પડે અને કરોડો રૂપિયા દેશની આબાદી માટે વપરાય, જેનાથી દેશની પ્રજાની સરેરાશ આવક વધે. જૂના રૂપિયા ફરતાં જો સરકાર બંધ કરે તો પ્રજા રૂપિયાનો ખોટો સંગ્રહ કરવાનું બંધ કરે અને જોઈતી ચીજોમાં રૂપિયા વાપરે. આજે દરેક વસ્તુઓ પર નિયંત્રણ છે તે દૂર થાય. અને જેમ જેમ રૂપિયો વિશેષ ફરતે થાય તેમ તેમ પ્રજાની આવક અમેરિકાની માફક વધે. આપણી બધી નોટો ફરતી થાય તે આપણા દેશનું અર્થતંત્ર કાળે નહીં.
આ દરેક વસ્તુ ખાસ કરીને અમીર વર્ગને જ વિશેષ લાગુ પડે છે. આપણા દેશમાં અધિક લોકો ખેડૂત, મજૂર, શિક્ષક અથવા મહેતાગીરી—મુનિમપણું કરે છે અને તેમનું નાણું જે ડિવિડન્ડ અથવા વ્યાજ કમાય છે તે ભાગ્યે જ દશ ટકા હોય છે, જ્યારે વિશેષ સંપત્તિ વ્યાપારીઓ, કાન્ટ્રાકટરો, ઉદ્યોગપતિઓ, નામી વકીલો, ડૉકટરો અને ઉચ્ચ વર્ગની હોય છે, જેમના નાણાં વણવપરાયેલાં પડી રહે છે; કારણ કે આવક અઢળક હોય છે અને ખરચવા માટે રસ્તા નથી, આમાં જો કે આપણી સરકારના વેરા પણ મુખ્યત્વે જવાબદાર છે. વણવપરાયેલા નાણાં વધતા જાય તેમ તેમ ધીરે ધીરે કાળાં નાણાં થતાં જાય તે દેશનાં અર્થતંત્રને હચમચાવે. કાળુ નાણુ ખુલ્લું કરવું અઘરૂં રહે છે અને વ્યકિત તેમ કરવા તૈયાર થાય તો પણ રાજ્યદંડની ભીતિ રહે છે. આપણી સરકાર પાંચ વર્ષની મુદત આપીને કાળું નાણુ મુકત કરવાની મુદત આપે તેમ જ ત્રીજી પંચવર્ષીય યોજનાને અંતે ચાલુ નાણું બંધ કરી નવું મુદતી નાણું છાપે તે આપણા રાષ્ટ્રની ગરીબાઈ, પરવશતા, બેકારી વગર યોજનાએ દૂર થાય અને લોકો સમૃદ્ધ થાય અને રાષ્ટ્રની આવક પણ વધે. ટોકરશી પુંજાભાઈ છેડા