Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 146

૨૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૨-૭-૨
બાળકોના અખંડ પ્રેમપ્રવાહરૂપ સરોવરમાં નહાવાને કારણે જે પવિત્ર અને નિર્દોષ આનંદ હું ટી શકું છું ત્યાં વિરોધનું હળાહળ ઝેર ભાણ- માત્રમાં જ વિલીન થઈ જાય છે. આમ એ નિર્દોષ બાલપ્રેમમાં કોઈ દેવી તાકાત ભરી પડેલી હોઈ એવા એ બાલક્રિરસ્તાઓ રૂપ વિદ્યાર્થીવિદ્યાર્થિનીઓની હું આરતી ઉતારવામાં માનું છું. કારણકે યુગેથી બાળકો પર અબાધિત સત્તા ચલાવનારા અમારા જેવા ગુરુઓએ જે પાપ કર્યું છે. એના પ્રાયશ્ચિત માટે હવે એમની સેવા એ એક મહામંગલકારી મહાપર્વ મનાવું જોઈએ એમ મને લાગે છે.
આ પ્રેમભાવનાને કારણે કયારેક વિદ્યાર્થીઓ કે વિદ્યાર્થિનીઓ અંદરોઅંદર લડે કે અબોલા લે ત્યારે મારું કાળજાં કપાઈ જાય ને તેથી હું ગાંઠનું ખર્ચને પણ એમને સાંધુ અને ભેગા બેસાડી ખવડાવું ત્યારે જ મને જંપ વળે. આ પ્રેમથી કેટલાક આજ પણ મારી પારો કંઈક ને કંઈક ખર્ચાવે છે. તેમજ હું પોતે પણ એવો કેટલેય બેજ ઊઠાવતો રહ્યો છું.
કમાંક છબીજથી ભડકીને આવેલા ઈન્સ્પેકટરો શરૂશરૂમાં એમને ધમકાવે, વાક નાં થઇ જાય અને તેમાં પણ રાયચુરા સાહેબની તો જબરી ધાક. પણ અમે એ પ્રેમના જાદુથી એમને વશ કરી લેતા. પરિણામે એ ઇનસ્પેકટર જાતે મને બળવા આવે, કયારેક વિરમગામ મળવા બોલાવે, કોઈ અમારી પાસેથી દવા મંગાવ્યા કરે તે કોઇ થેલી ભરીને ખાખરા લઇ જાય. અને એ રીતે આત્મીયતાનો સંબંધ બંધાવાથી શાળાને ઘણો લાભ પણ થયો છે. આમ આ મારી પ્રેમસાધનાને પ્રયોગ કેવળ વિદ્યાર્થીવર્ગ પૂરતો જ મર્યાદિત નહોતે. શાળાના પટાવાળચોકિયાત પઠાણ માંદો હોય તો હું જાતે જ ટીફીનલઇને જમાડવા જાઉં, રાજે કયાંય નજીકમાં ગયો હોય તો ત્યાં સુધી બેસી રહ્યું. આ વૃત્તિને કારણે આજે પણ અનેક દુ:ખિયારા મારી પાસે આવે છે ને કેટલુંક હું પોતે અને બાકીનું બહારથી મેળવીને પણ એમને સહાય કરું છું ત્યારે જ મારો આત્મા શાંત થાય છે. પણ હવે કેટલાંક વર્ષોથી એટલે સુધી પર પહોંગાનું નથી અને મને ભારે દુ:ખ રહ્યા કરે છે. એક બીજ પણ ભારે દુ:ખ મને સંતાપે છે કે સર્વના દિલમાં પ્રવેશ પામવાની ઈચ્છા અને ભાવના છતાં આપણા પોતાના જ કેટલાક સાધમાં ભાઈઓના દિલમાં હું પ્રવેશ પામી શક્ય નથી, જે મારો આ બાબતમાં મોટો પરાજ" છે.
અન્ય પ્રવૃત્તિઓમાં પાકિસ્તાન રૂપે દેશના ભાગલા પડયા ત્યારે રાધનપુર, પાલણપુર, દસાડા, વણોદ, બજાણા અને પાટડી એ બવા સરહદના રાજમે એકબીજા સાથે જોડાયેલાં હોઈ તેમજ રાજકર્તાઓ પાટડીને બાદ કરતાં મુસ્લીમ હોઈ પાકિસ્તાનમાં ભળવા માંગતા. હતા, ત્યારે મેં મને મારા એક વિદ્યાર્થી મિત્ર ભાઈ જયંતીલાલ બાલચંદે ખૂબ કામ કર્યું હતું. આ અંગે અમે શેઠ કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ તથા શેઠ જીવતલાલ પ્રતાપસિંહ વગેરેને સજાગ કરવા તથા તે અંગે ઘટતી કાર્યવાહી ચલાવવા ખૂબ લાંબા પત્રવ્યવહારો કરેલા.
અમદાવાદ પાંજરાપોળના વહીવટદાર શેઠજી શકરચંદ મોહનલાલને પણ પાટડી દરબારને સમજાવવા લખતા રહેલા.
એ બધા રાજો વચ્ચે ચાલતાં ‘કોન્ફીડેન્ટિાયલ’ પત્રો કે ગુપ્ત જિનાઓને ભેદ ભાઈ જયંતીલાલ મેળવી લાવતા ને પછી એ અંગે અમે ઘટત પ્રયત્ન કરતા. પરિણામે શેઠ શ્રી કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલે ખૂબ દોડધામ કરેલી ને નવાબ પાસેથી એમને પૂછયા વિના કશું જ નહીં કરવાનું વચન મેળવેલું. શ્રી કરચંદ શેઠે પણ મારો પત્ર પાટડી દરબારને પહોંચાડવા મોટર લઇ એરોડ્રામ પર પહોંચેલા, જયાંથી તેઓ ઉટી જવાના હતા. પણ અમારી આ કાર્યવાહી ખૂબ ગુપ્ત હોઈ એ વિશે હવે કંઈ વિશેષ લખવાની જરૂર નથી. પણ એમ છતાં
એ બધા રાજય હિંદી સંધમાં દાખલ થયા હોઈ અમે લીધેલી ' મહેનત માટે અમને ખૂબ આનંદ અને ગૌરવ પ્રાપ્ત થાય છે.
રાજકીય ક્ષેત્રે :- પાકિસ્તાન આપવાથી આપણને ૧૮ રીતે લાભ છે, એ સંબંધી જન્મભૂમિ' માં મેં એક લાંબે લેખ મેકલેલ, જે ૧૯૪૨ -૪૩ ના ગાળામાં છપાયેલો. ૧૯૪૨ માં હિન્દુ - મુસ્લિમ સમાધાન માટે મેં મહાત્માજીને લખેલું કે, જયાં સુધી ૫ હિંદુ, મુસ્લિમ અને ૫ નોન-મુસ્લીમની કેબીનેટ નહીં રચાય ત્યાં સુધી મને સમાધાન શકય લાગતું નથી. કારણકે, મુસ્લીમોને ૧/૩ થી વધુ બેઠક ન મળે એવું સામાન્ય હિંદુ માનસ છે, જયારે મુસ્લીમોને સંતોષ થશે કે હિંદુઓ મોટી બહુમતીમાં નથી અને છેવટે એ જ પ્રમાણે મધ્યસ્થ પ્રધાન મંડળની ૧૯૪૬ માં રચના થઇ ત્યારે એમાં ૧૫ ને બદલે એક નોનમુસ્લિમના ઘટાડાથી ૧૪ ની રચના થઇ હતી અને એથી જ સમાધન શકય બન્યું હતું.
અન્ય પ્રવૃત્તિઓ : ગામના અનેક નાના મોટા સામાજિક કાર્યોમાં તે હું આગળ જ હોઉં. મંડળની સ્થાપના, વ્યાખ્યાનાની ગોઠવણ તથા નેતાઓના સત્કાર અને સેવાની જવાબદારી મારે શિરે જ આવે. રેશનીંગ યુગમાં અમો મિત્રોએ અનાજ, ખાંડ, ગ્યાસતેલ વેચવાની જવાબદારી ઉપાડી લીધી હતી. પાછળથી સરકારી રાહે કાર્ડ કાઢી આપવા માણસની સંખ્યામાં ઘટાડો---વધારો કરી આપો એ બધું મારે માથે આવ્યું હતું, જેથી મારું ઘર રેશનિંગ ઓફિસ જેવું બની ગયેલું, પણ એમાં એક સુંદર કામ થયું અને તે એ કે મતદાર લીસ્ટ બનાવવાનું કામ અમે મિત્રોએ ઉપાડી લીધું હતું. સમગ્ર ગામલોકોનું લીસ્ટ વિભાગવારનોઇ, એક જ વ્યકિતનું નામ ઘણી કોમમાં નીકળી પડતું, જ્યારે અમે ઘર નંબર તથા પૂરી અટક સાથે મતદાર લીસ્ટ બનાવી રજુ કર્યું. કલેકટર સાહેબ આ જોઈ ખુશ થયા ને એમણે તે પછી એજ રીતે મતદાર લીસ્ટ બનાવવાના હુકમે કાઢયા. અન્ય જીલ્લાઓની તો ખબર નથી, પણ અમારા આખા જીલ્લામાં તો અમે દોરેલા માર્ગે જ ઘરનંબર - વૈર્ડ તથા અટક સહિત પત્ર તૈયાર થયા છે, અને આ રીતે એક ઉપયોગી સેવા બની છે. જો બીજે પણ આ જ પદ્ધતિ અમલમાં આવી હશે તે એ પદ્ધતિ અમલમાં લાવનારાઆમાં અમારો પણ હાથ હોઈ અમારે માટે એ એક ગૌરવવારી બીના ગણાશે.
ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ જન સમાજની ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં તે ઘણું ખરું મને ખરે ખેંચવામાં આવે છે, પણ જૈનેતર સમાજની ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં પણ મને પ્રથમ આમંત્રણ મળ્યા કરે છે. આમ જૈનેતર સમાજના પ્રેમને હું સદા ઋણી રહ્યો છું. કારણકે હિંદુ હો કે મુસ્લિમ, હરિજન હોય કે ભંગી, ખેડૂત હો કે કારીગર- હરેક કોમેમાં આજે પણ હું એમને મારા પ્રત્યેને સદભાવ અને પ્રેમ જોઇ શકું છું. કયારેક પણ મને એમના તરફથી કોઇ કડવો અનુભવ હજા, થયો નથી. આમ જૈનેતર સમાજમાં હું હંમેશા એમના આદરમાનને પાત્ર રહ્યો છું. મુસ્લીમ સંસ્થાઓમાં પણ હું અનેકવાર ઘરની જેમ મુલાકાત લેતા રહ્યો છું. ફકત પૂરું લેણું નથી ઘરથી. જેટલી બુદ્ધિ વિશેષ એટલા પક્ષે વિશેષ, એથી એમાં ટકરાવાનો ભય રહે જ. મશ:
શાહ રતિલાલ માભાઈ
સુધારો વર્ષ ૨૪ના અંક ૪ (જૂન ૧૬, ૧૯૬ર) માં પહેલે પાને બીજા કૉલમમાં નં. ૧૧માં..માત્ર.. સ્વયે, ને. ૧૨માં. ૩-તથા નં. ૧૪માં ૫૮૨ વાંચવા વિનંતિ છે,
તંત્રી
માલિક : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ; મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, પ્રકાશન સ્થળ: ૪૫-૪૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ ૩.
મુદ્રણસ્થાનઃ ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કોટ, મુંબઈ.