Prabuddha Jivan 1962 Year 23 Ank 17 to 24 and Year 24 Ank 01 to 16

SR No.: 525947
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1962
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 130

પ્રબુદ્ધ જીવન
"
પ્રકી નોંધ
નહેરુના પુણ્યપ્રકોપ
તા. ૨૩ જુનના રોજ ન્યુ દિલ્હી ખાતે રાજ્યસભામાં વિદેશ સાથેના વ્યવહારને લગતી ચર્ચા દરમિયાન પશ્ચિમના બે આગેવાન રાષ્ટ્રો યુનાઇટેડ કી ગ્ડમે (બ્રિટને) અને યુનાઈટેડ સ્ટેઇટ્લે સાવિયટ રશિયા' પારોથી વિચારાઈ રહેલી M. I. G. ‘મીગ’વિમાનાની ખરીદી અંગે તથા સીકયોરીટી કાઉન્સીલમાં કાશ્મીરના પ્રશ્ન અંગે ધારણ કરેલા વિચિત્ર અને પ્રતિકૂળ વલણને અનુલક્ષીને ભારતના મહાઅમાત્ય નહેરુએ એ બન્ને રાષ્ટ્રોને પડકાર કરતાં જણાવ્યું કે “જો ભારત સાવિયટ યુનિયન પાસેથી ‘મીંગ’વિમાનાની વિચારાઇ રહેલી ખરીદીની દિશાએ આગળ વધશે તો ભારતને આપવામાં આવતી આર્થિક મદદમાં ઘટાડે કરવામાં આવશે અથવા તે તે રાઈનર કાંધ કરવામાં આવશે—આવાં સૂચન— લગભગ ધમકીઓ આ બન્ને રાષ્ટ્રો તરફથી અપાતી રહેલ છે. ભારતને આ મદદની અત્યન્ત જરૂર છે, એમ છતાં, એનો અર્થ અમારે અમારી આઝાદીને ગીરો મુકવી એવા થતો હોય તો અમારે એ મદદના કોઈ ખપ નથી. ‘મીગ’ વિમાનોની ખરીદી કરવાના પ્રશ્ન અંગે નિર્ણય ઉપર આવતાં ભારત કોઈ રાષ્ટ્રના દબાણને કે આર્થિક મદદની કોઈ લાલચને કોઈ પણ સંયોગમાં વશ નહિ શાય—આ બાબતની રાજ્યરાભાને હું ખાત્રી આપું છું. આપણા આ પાયાનો મુદ્દા જો અત્યારે જતા કરવામાં આવે તે આવતી કાલે પણ એમ જ કરવાની સ્થિતિ આપણા માટે ઊભી થાય. શસ્ત્ર અને તદ્વિષયક સામગ્રી ખરીદવાની ખૂબતાં ભારત ઉપર એક યા બીજા પ્રકારનું દબાણ લાવવું એ કોઈ પણ દેશ માટે યોગ્ય નથી---આ બાબતમાં રાજ્યસભામાંના સર્વ રાજકીય પક્ષાના આગેવાનો એકમત છે એ જોઈને મને ખૂબ આનંદ અને સંતોષ થાય છે.
“આ પ્રસંગે ગાવામુકિત અંગેના પશ્ચિમના રાજકીય આગેવાનોના પ્રત્યાઘાતોનું મને સ્મરણ થાય છે. છેલ્લી ઘડિએ પણ ગાવાની સમસ્યાના શાન્તિભર્યા ઉકેલ આવી મળશે એ આશાએ ગોવા ઉપર આક્રમણ કરવામાં ભારતે જરૂર કરતાં ઘણા વધારે વિલંબ કર્યો હતો, એમ છતાં પણ, આન્તરરાષ્ટ્રીય બાબતેામાં આપણે કેમ વર્તવું ઘટે એ બાબત ઉપર આપણને ભાષણા આપવા માટૅ અને તે અંગેની સલાહ શિખામણો આપણી ઉપર લાદવા માટે આ પ્રસંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. સંયુકત રાષ્ટ્રસંસ્થામાં યુનાઈટેડ સ્ટેઈટ્સના પ્રતિનિધિએ ગાવા અંગેની ચર્ચા પ્રસંગે કરેલા ભાષણથી અમને પારાવાર દુ:ખ થયું હતું અને મર્મદાહક અપમાનનો અમે. અનુભવ કર્યો હતો. એ ખ્યાતનામ પ્રતિનિધિ, કાશ્મીર આપણા રાષ્ટ્રશરીરનું એક નક્કર અવયવ છે. એ હકીકતની તદ્દન ઉપેક્ષા કરીને, કાશ્મીર અંગે અમારે શું કરવું જોઈએ એ બાબતની સલાહ આપવા નીકળેલ છે. કાશ્મીરના પ્રશ્ન ઉપર, પાકીસ્તાને કરેલું ભારત ઉપરનું આક્રમણ અને કાશ્મીરનું ભારત સાથેનું બંધારણપુર:સરનું જોડાણ— આ બે નક્કર હકીકતો અને તેને લગતી કાનૂની અને બંધારણીય બાજુઓની કેવળ અવગણના કરીને અમુક રીતે નિય લેવાનું યુનાઈટેડ સ્ટેઈટ્સ અને બ્રિટને આગળથી નક્કી કરી લીધું હતું. ૧૯૪૮-૪૯ના સંયુકત રાષ્ટ્રાસ્થાના હરાવાની ભારતને યાદ આપવામાં આવે છે. અલબત્ત, આ ઠરાવા ભારતે સ્વીકાર્યા હતા, પણ તેની પહેલી ક્લમ એ હતી કે પાકિસ્તાને કાશ્મીરના કબજે કરેલા પ્રદેશ ખાલી કરવા. યુ.નાના ખ્યાતનામ પ્રતિ નિધિઓના ધ્યાન ઉપર એ હકીકત આવતી જ નથી કે પાકિસ્તાને આ શરતના અમલ કર્યો નથી. ભારતને પ્લેબીસાઈટની
.
તા. ૧-૭-૬૨
કાશ્મીરના લેાકમત લેવાની બાબતની વારંવાર યાદ આપવામાં આવે છે. પાકીસ્તાને પોતાનાં લશ્કરો પાછા ખેંચી લીધાં હોત તો એ દિવસેામાં કાશ્મીરમાં પ્લેબીસાઈટ- લેાકમત-જરૂર, લેવાયો હોત. આ મહાપુરુષો આ બધી હકીકતાને પોતાના મગજમાં શી રીતે ગોઠવી શકે છે તે મારી સમજમાં આવતું નથી. મને લાગે છે કે, તેમના એ ખ્યાલ જ નીં કે એની કોઈ ઉપેક્ષા કરી ન શકે એવા જાહેર મત-- public opinion--જેવું ભારતમાં કાંઈક છે. પશ્ચિમના એ બન્ને દેશાના આગેવાનાને હું યાદ આપું છું કે તેમનાં વલણા એવાં પરિણામા નિપજાવી રહેલ છે કે જે ભારત રારકારને બીલકુલ ખપતાં નથી. વર્ષભરના સંબંધનાં કારણે જે goodwill -શુભેચ્છાની-સદ્ભાવની--લાગણી પેદા થઈ હતી. તે કલમના એક ઘોદાથી, એક મતથી, કે એક ભાષણથી નષ્ટપ્રાય કરવામાં આવે છે.
“મીગ વિમાનાની ખરીદીનું પ્રકરણ અમારાં હવાઈ વિમાને ખરીદવાને લગતી પ્રમાણમાં એક સાવ સાદી બાબત છે, જે અંગે ભારે મોટા ઉત્પાત મચાવવામાં આવ્યો છે અને આ જોઈને ભારત સરકાર આશ્ચર્ય ચકિત બની રહેલ છે. પણ આ પ્રકરણનું મૂળ તા યુનાઈટેડ સ્ટેઈલ્સે પાકીસ્તાનને મીગ વિમાનને મળતાં સેબર જેટ્સ વિમાનો પૂરાં પાડયાં તેમાં રહેલું છે. આ રીતે જેનાં અનેક દૂરગામી આઘાત—પ્રત્યાઘાતો નીપજે એવી એક નાજુક અને દુ:ખદ પરિસ્થિતિ ઊભી કરવાની કુલ જવાબદારી યુનાઇટેડ સ્ટેઈટ્સની છે.”
છ વર્ષ પહેલાં અમુક પ્રકારનાં યુદ્ધવિમાનાની ભારતને જરૂર પડેલી અને તે પૂરાં પાડવાની બ્રીટને ના કહેલી, પણ જ્યારે સેવિયટ યુનિયને એ વિમાનો ભારતને પૂરાં પાડવાની તૈયારી બતાવી છે ત્યારે બ્રીટને આગળ આવીને એ જ પ્રકારનાં વિમાન પુરા પાડવાની તત્પરતા દાખવી હતી અને એ મુજબ એ વિમાનો બ્રિટન પાસેથી ભારતે ખરીઘાં હતાં, એમ છતાં એ વખતે, પોતાને ફાવે ત્યાંથી ભારત આવાં યુદ્ધવિમાનો ખરીદી શકે છે એ બાબતની આપણા તરફથી બ્રીટન સમક્ષ પૂરી ... સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી હતી. આમ છતાં પણ આપણે આવી ખરીદી રશિયા પાસેથી નહિ પણ બ્રીટન પાસેથી કરવી જોઈએ એવી વાહિયાત વાતા આજે બ્રીટન કરી રહેલ છે એમ જણાવીને નહેરુએ કહ્યું કે “એ સર્વસુવિદિત અને સ્વીકૃત છે કે કોઈ પણ સ્વતંત્ર રાષ્ટ્ર-અને ભારત તો નહિ જ આ વિધાન સ્વીકારી શકે તેમ નથી કે એરક્રેટ હવાઈ વિમાન કે તેને લગતી સામગ્રી કે બીજી કોઈ ચીજવસ્તુની આપણી ખરીદી સામે અન્ય કોઈ રાષ્ટ્ર વાંધો કે વિરોધ ઉઠાવી શકે છે. કોઈએ એમ કહેવાની હિંમત તા કરી નથી, પણ ભારત પોતાના જુના આડતીયાઓને છોડીને બીજા પાસેથી હવાઈ વિમાના ખરીદવા નીકળ્યું છે એ સંબંધમાં તે તે દેશોએ દિલગીરી, બળતરા અને આડકતરા વિરોધની લાગણી જરૂર પ્રગટ કરી છે.”
અલબત્ત, નહેરુના આ ભાષણથી યુનાઈટેડ સ્ટૅઈા અને બ્રિટન સાથેના આપણા આજ સુધીના મીઠા સંબંધ ઉપર પ્રતિકૂળ અસર પડવાનો સંભવ રહે છે, અને જે આર્થિક મદદ ઉપર આપણી ત્રીજી પંચવર્ષીય યોજનાની પરિપૂર્તિ કેટલાક અંશે આધારિત છે તે આર્થિક મદદમાં ઘટાડો થતાં યા બંધ થતાં આપણી યોજનાના અમુક અંગેા સંકોચવાની ફરજ પડવા સંભવ છે. આમ છતાં પણ આપણા સ્વમાનને-આપણી આઝાદીને-પડકારની એવી પરિસ્થિતિ એ બન્ને રાષ્ટ્રોએ જ્યારે મીગ વિમાનાની ખરીદી અંગે અને કાશ્મીરના પ્રશ્ન 'અંગે ઉભી કરી છે ત્યારે અપણા રાષ્ટ્રની