________________
-
:
::
તા. ૧૬-૫-૨૨'
', '
પ્રબુદ્ધ જીવન ,
માયું માથેરાન
કાતી ની
[શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ તરફથી તા. ૨૨ મી એપ્રિલથી તા. ૨૯ મી એપ્રિલ સુધી એમ આઠ દિવસને સંઘના સભ્યો અને - તેમના કુટુંબીજનો માટે માથેરાનના પ્રવાસને એક કાર્યક્રમ ગોઠવવામાં આવ્યો હતો. આ પર્યટણમાં ૧૬ બાળકો, ૧૩ ભાઇઓ અને ૧૩
બહેને એમ કુલ ૪૨ જણાં જોડાયાં હતાં. અમારી આ પર્યટન મંડળી ૨૨મીની સવારે ૮-૪૫ વાગ્યે ઉપડતી પૂના એક્સપ્રેસમાં મુંબઈથી 1 વિદાય થઈ હતી. પ્રવાસમંડળી માટે માથેરાનની જાણીતી રગ બી હોટેલમાં ઉતરવાની ગોઠવણ કરી હતી. આઠ દિવસ ત્યાં આનંદમાં પસાર
કરીને ૩૦ મી એપ્રિલની સવારે માથેરાનથી નીકળીને આ પ્રવાસમંડળી મુંબઈ પાછી ફરી હતી. 'રગ બી હોટલનો ચાલું દરમાં નક્કર રાહત આપીને હોટેલના માલિક શ્રી રમણલાલ ઠક્કરે આ પર્યટનમાં કુટુંબના બહોળા પરિવાર સાથે જોડાવાનું સંઘના સભ્યો માટે સરળ બનાવ્યું હતું.
આ માટે શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ તરફથી શ્રી રમણલાલ ઠક્કરને હાર્દિક આભાર માનવામાં આવે છે. આ આઠ દિવસના સહવાસનાં . કેટલાંક સ્મરણો ચિ. બહેન ગીતાએ પોતાની લાક્ષણિક શૈલીથી શબ્દાંકિત કર્યા છે, જે નીચે રજુ કરતાં આનંદ થાય છે. પરમાનંદ] ' છોડીને સાંકડી સીમા મારીને મારાં તણી
ખડું થઇ જાય. એ...ય લીલી લીલી હરિયાળી જજમ અને એની ભળી જાવા સમષ્ટિમાં ભાવના ઉરમાં વણી.
પાછળ નાની મોટી વાંકીચૂકી પર્વતમાળા–ફરીફરીને જુઓ તોયે
ધરાઓ જ નહીં. પર્વતો આમ તો અચળ જોગી જેવા, છતાંય -આ ભાવના ન હોય તો સામૂહિક પ્રવાસે યોજાય નહીં, અને લોકો એમાં ભાગ ના લે.
એની પર રંગરંગના તેજતેજના શણગાર થયાં કરે. સાંખ્યદર્શનમાં
આવતા પુરુષને આકર્ષવા જાણે પ્રકૃતિ મથતી ન હોય ! મુંબઇ જૈન યુવક સંઘ આયોજિત માથેરાન-પ્રવાસ માટે જયારે બેરીબંદર સ્ટેશને અમે બધાં ભેગાં મળ્યાં તમારે એકબીજાથી
સાંજના સૂર્યાસ્ત સમયે પોર્ક્યુપાઈન પોઈટથી—માથેરાનના ખબ અપરિચિત લાગતાં હતાં. હું તો છેક અમદાવાદથી આવેલી,
ઝરૂખામાંથી માણેલું સૃષ્ટિનું સંગીત મનમાં હજી ગુંજયાં જ કરે છે. એટલે મને તો બહુ જ ઓછાની ઓળખાણ. બધાં સાથે બે વાક્ય આછા ધુમ્મસના રહસ્યમય વાતાવરણ પર રમણીય સુર્યપ્રકાશમાં બેલતાં પણ સંકોચ થાય. છતાં સૌનાં હૃદયમાં એક પરિચિતતાને
દેખાતી નીચેની ખીણ તેમ જ સામેના શાંત, સ્વસ્થ પર્વતોની આનંદલાવ ભરેલ કે જે ક્યારેક વાણીમાં ડોકાઇ જતો હતો. બધા મણ
સમાધિ મનમાં અવર્ણનીય ભાવ જગાવી ગઇ. કાને માળામાં ગૂંથનાર દોરો દેખાય કે ન દેખાય, તે તે પિતાનું
માથેરાનની બારીઓ નાની ન પડે એ માટે કયાંક એની કામ કરે છે.'
અટારીમાંથી ચારે બાજુનું દશ્ય પણ જોવા મળે છે. અમારા સમૂહ - માથેરાન તો ઘણાંય જાય-આવે છે. ઘણાંય એનું સૃષ્ટિસૌંદર્ય પેનેરમાં પાઈટ પર આ અનુભવ કર્યો. માથેરાનની એક એવી
માણે છે. એની મધુર કંડકથી પ્રસન્નતા અનુભવે છે. અમે પણ તેમ સીમા પર આ પોઈટ આવ્યું છે કે જ્યાંથી ચારે બાજુનાં દશ્યો કર્યું, પણ એમાં અમારા પ્રવાસની વિશેષતા નહોતી. અમારી વિશેષતા દેખાય. લગભગ અઢી હજાર ફીટની ઊંચાઈ પરથી જોતાં નીચે હતી અમારી સમૂહભાવનામાં. સમૂહમાં રહીને અમે જે આનંદ- વિશાળ સૃષ્ટિ મન ફાવે તેટલી પહોળી થઈને પથરાઇ ગયેલી દેખાય ઉલ્લાસ અનુભવ્યું તે મારે માટે વધુ ચિરસ્મરણીય બન્યો છે. છે. કયાંક દ્રાક્ષનાં ઝુમખા જેવા ગામનાં નાનાં નાનાં ઘર, કયાંક ' '' બેરલથી નાની રમકડાં-ગાડીમાં અમે બેઠાં ત્યારે પરસ્પર પરિ- લીલાં-સૂકાં ખેતરો, કયાંક સર્પાકારે સરી જતી નદીઓ–બધું જાણે ચયની હવા ધીમે ધીમે જામવા માંડી હતી. બહારની સૃષ્ટિપણ એના કે સ્વર્ગના વિમાનમાંથી બેઠાં બેઠાં જોવા ન મળતું હોય ! કુદરતની
સ્વરૂપ-વૈવિધ્યથી મનને આકર્ષવા માંડેલી. અત્યાર સુધી સપાટ દેખાતી આવી ચિત્તસ્પર્શી વ્યાપકતા જોતાં માનવ સાંકડો અહમ' તો તરત 'ભૂમિએ હવે ઉંચાનીચા હિલ્લોળા લેવા માંડેલા, નાની ગાડીની નાન ખેંચે છે. અને તેય આપણી નિર્બળતા કેવી છે કે એ અહંકાર
કડી બારીમાં સીનેમાના પડદા જેમ નવાં નવાં ચિત્રો દેખાવા માંડ્યાં વગર આપણે રહી શકતાં નથી. ' હતાં. ઘડીકમાં ઉંચી ઉંચી પર્વતમાળા દેખાય, તો ઘડીકમાં નીચે નૈસગિક પ્રકૃતિનું નિરીક્ષણ કરતાં આવાં કૈક પિોઈટસ તેમ
નીચે સરતી જતી તળેટી દેખાય, ને એ બધાં પર ચૂપકીદીથી છવાઇ , જ શારલોટ લેઇકના તળાવ પર અમે જુદી જુદી જાતને પ્રકૃતિગયેલો શાન્ત સ્તબ્ધ મધ્યાહૂ! એમાં પણ કંઈક કાવ્યમય ચેતના વૈભવ માળ્યો. મનમાં ઇચ્છા હતી કે માથેરાનનાં બધાં પાઈટસ જોતાં રાજેન્દ્ર શાહની પંકિતઓ યાદ આવી- ,
પગતળે ઘડીકમાં ખુંદી વળવા. પણ મારે માટે કંઈક બીજાં નિર્માયું - “મધ્યાહ્ની અલસળ હતી પ્રશાંત;
હશે. બાળકોની માંદગીએ મારા પગ બાંધી દીધા. આનું કારણ ધીમે ધીમે રારતી ગેકળગાય જેમ,”
ત્યાંના મચ્છરો. માથેરાનને કુદરતી સૌંદર્યને આનંદ જેમ અવિ
રમરણીય છે, તેમ એના મચ્છરોએ આપેલો “લાભ” પણ ન છૂટકે - તા. ૨૨ મી એપ્રિલની આવી મનહર બપોરે અમે માથેરા
અવિસ્મરણીય બન્યો છે. પાછળથી અમે એ “લાભ”માંથી મુકિત નમાં પ્રવેશ ર્યો. રહેવાનું સ્થળ ઉત્તમ હતું. માથેરાનની મધ્યમાં
મેળવી; પરંતુ શરૂઆતમાં તો રાતનું એ વણથંભ્ય સંગીત સ્વપ્નામાં આવેલી રગ બી હોટેલનો ચાર બંગલાની એક અલગ વિભાગ અમને મળી ગયેલ. આ બંગલાઓ ગીચ ઝાડીમાં આવેલા હોઇને એની
પણ સંભળાતું ! નૈસર્ગિક રમણીયતા આકર્ષક હતી. ગામના મુખ્ય રસ્તાઓ અને
બહારનું પરિભ્રમણ બંધ થતાં અમારા પ્રવાસની બીજી દિશા બજારની ધમાલથી દૂર એવા આ શાંત સ્થળમાં ઘેર બેઠાં બેઠાં પણ બહાર
ખુલી. અને એમાં મળતાં આનંદે પેલા આનંદની ખેટ જણાવા ના
દીધી. અમારી મંડળીમાં વાનરસેના (બાળ-કડી) ઘણી હતી. એમની ફરવાને આનંદ મળી રહેત, બહારના વરંડામાં બેઠાં બેઠાં ત્યાંના સૌમ્ય તડકા સાથે સતત લીલા કરતાં લીલાં લીલાં પાંદડાંઓ જમીન
ચેતનાને તે ચિનગારી મળવી જોઇએ. એક રાતે જમી કરીને .. ' પર જાતજાતની ગૂંથણી કર્યા કરતાં દેખાતાં હતાં. પાછલી રાતની
બધાંને ભેગાં કર્યો. કંઈક નૃત્ય-સંગીત ને નાટકનો કાર્યક્રમ કરવો , ' ' ચાંદનીમાં ઝાડીની આ જાળીમાંથી ડોકાનું રૂપેરી આકાશ સુષ્ટિની કોઈ
હતો. બસ, બધાંને પાણી ચડાવ્યું અને કામ શરૂ થઇ ગયું. મીના, ઉર્ધ્વ ચેતનામય સ્થિતિની કલ્પના કરાવતું હતું.
વર્ષા, રીટા, ભાવના–બધાંએ રસપૂર્વક નૃત્ય, ગીત, નાટક બતાવ્યાં. ' ' અમે સૌ ગોઠવાઈ ગયાં, એટલે ધીમે ધીમે બધાંએ પોતપોતાની
પણ પછી આવ્યો મોટાંને વાર. અમે પણ એકબીજાને શેનાં છોડીએ ?
મુગટભાઇએ પ્રશ્નો (Puzzles) ને ઉખાણાં પૂછવા માંડયાં. પ્રદીપ''રુચિ અનુસાર કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો. એક દિવસ એક જાદુગરે સીને ,
ભાઇ, ચંપાબહેન, ચીમનભાઇ. બધાંએ આ પ્રવાહમાં ફાળે આશ્ચર્યમુગ્ધ. કરે એવા જાદુઓથી અમારૂ મંજાનું મનોરંજન કર્યું.
આપવા માંડયો. કયાંકથી ટૂચકાઓ; રમૂજો ને કાવ્યો પણ ઝપાટાભેર સરવાં શરૂઆંતમાં સૌ વ્યકિતગત તેમ જ કૌટુંમ્બિક રીતે મનગમતાં સ્થળે
માંડયાં...કોઈ પૂર્વ-આયોજન વગર પણ આ કાર્યક્રમ ઘણા ઉલ્લાસથી ફરવા જતાં. પછી એ પરિભ્રમણ સામુહિં સ્વરૂપ લીધું. “શારોટ લેઇક” (તળાવ) અમારી મંડળી સાથે ગઇ ત્યારે રીક્ષા ને પગપાળા
હવા જમાવી ગયો. અંતે મારા પર આગ્રહભર્યું આક્રમણ
આવ્યું. મારે સૌને લાભ સાથે પણ મારાં કાવ્યો, ગીત સંભળાવવાં ચાલનારાઓનો રસાલો જોવાની મજા પડી.
પડયાં. અમારા સમૂહનાં ભણેલા ભાઇઓથી માંડીને સાવ ઘરકા, , * ત્યાર બાદ એક સુંદર સાંજે અમે બધાં ગયાં “પોકપાઇન મની ઘરેડમાં અટવાઇ ગયેલી બહેનોએ પણ જે ભાવથી આ કાવ્યપે ઈટ”. પાઇ ટેને હું માથેરાનની બારી કહું છું. ગમે એવા મોટા ગાનને ઝીલ્યાં એ મારે માટે ખૂબ પ્રેરક બન્યો હતો. રાતે બાર વાગે બંગલાને પણ બારીઓ, ઝરૂખાઓ અને અટારીઓ હોય તે જ સૌ છૂટાં પડયાં...' ' 'એમાં રહેવાની મજા આવે. મહેલમાં રહેનાર પણ બહારની દુનિયા બીજે દિવસે પણ સૌ પરવાર્યો, એટલે રાતે નવ વાગે અમારી જોવા ઇચ્છે છે. વળી આમાથેરાનું માટે તે એની બહારની દુનિયાનું... મહેફીલ જોગી. મારા બાળકને સુવાડીને હું પહેાંચી ત્યારે જોયું તે
ઍર મહત્તવ છે. બસ આટીસ્ટ પેઇટ' જેવી એક નાની એવી હબહારના મિત્રા મહેમાનો પણ એમાં ભાગ લેવા આવી પહોંચેલા. { ".' બારી પાસે જઈને ઉભા રહો તે સામે કોઈ નિયનત દૃશ્ય. . આજે અમારો' ખાસ કાર્યક્રમ હતો Fishpond. અમે બે ત્રણ
તે છે '