________________
» બુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧-૬૦ - ગમે છે એમ જાહેર થયું છે. રાજકીય પક્ષે તમામ મુશ્કેલીનું ભાગ રૂપે તેમને અર્પણ કરવામાં આવ્યા છે અને વિકાસના
મૂળ છે, મતે મેળવવા માટે તેઓ હમેશા લોકોને ગેરમાર્ગે દોરે તમામ પ્રયાસમાં સહાયભૂત થવા માટેની સેવા સહકારી મંડળીઓ છે અને છેતરે છે એમ તેઓ માને છે. પુખ્ત વયના મતાધિકારનો ગામડે ગામડે સ્થપાઈ રહી છે, અને માત્ર આટલેથી જ નહિ તેમણે સાફ વિરોધ કર્યો છે. પાકિસ્તાનના પ્રમુખપદે ચૂંટાઈ અટકતાં, હવે તાલુકા અને જીલ્લા કક્ષાએ પણ તમામ વિકાસ આવવા માટે કોઇ યુનિયન કાઉન્સીલના સભ્ય હોવાની જરૂર નથી. યોજનાઓ ઘડવાની અને અમલમાં મૂકવાની અખત્યારી આ એમ પણ તેમણે જાહેર કર્યું છે. યુનિયન કાઉન્સીલ, તહેસીલ પંચાયતોમાંથી બનેલી જિલ્લા પરિષદને સુપ્રત કરાઈ રહી છેકાઉન્સીલ, જિલ્લા કાઉન્સીલ અને વિભાગીય કાઉન્સીલેની ચૂંટણી આ બધું જયપ્રકાશજી જાણતા ન હોય એમ ન જ બને. આમ થયા પછી જેમાંથી લેકશાહી સરકાર રચી શકાય અને સમસ્ત છતાં પણ, ભારતમાં જાણે કે સત્તાના વિકેન્દ્રીકરણને કઇ વિચારાષ્ટ્રને સશતા, વિદેશનીતિના, સંરક્ષણ વગેરેના પ્રશ્નો ચર્ચા૨ જ કરતું નથી, આજે અહિં જે છે તે ઉપલકિયા લોકશાહી શકે અને તેના ઉપર નિર્ણય લઈ શકે એવી સર્વોચ્ચ કાઉન્સીલ છે, અને વાસ્તવમાં લોકશાહીના નામે અહિં એક નાના સરખા કેમ રચવી, કેવી રીતે રચી શકાય એ વિષે પ્રમુખ અયુબખાન જાથનું જ શાસન ચાલે છે–આવું એકાંગી અને અત્યુકિતથી અને તેમની સરકાર હજુ સુધી કોઈ ચેકકસ નિર્ણય ઉપર આવેલ ભરેલું ચિત્ર પાકીસ્તાનને ધન્યવાદ આપવાના તાનમાં આવી જઇને ન હોય એમ લાગે છે. બંધારણ પંચનું કાર્ય પણ આ દષ્ટિએ જયપ્રકાશ રજુ કરે–એ પ્રમાણભંગની ન સમજી શકાય-ન સહી મુશ્કેલ હશે, કેમકે અને પાયાની લેકશાહીના નવા પ્રયોગ, અને શકાય-એવી પરાકાષ્ઠા છે. ભારતને આટલે મોટે માણસ, પ્રતિએની પાછળના નવા ખ્યાલો અનુસાર ભલામણ કરવાની હશે. પક્ષી માફક વર્ષોથી વર્તાવ કરી રહેલા પાકીસ્તાનમાં જઇને, - પાકીસ્તાનમાં જે પ્રકારની લોકશાહી જનરલ અયુબખાન ભારતની લોકશાહીની અવી બીનજરૂરી બબઇ કરે, અને જે લાવવા માગે છે તે કાંઇક આવા પ્રકારની છે. એ તે સુવિદિત લેકશાહીના સંપૂર્ણ આકારની હજુ કોઇને પૂરી ખબર નથી અને છે કે વિને બાજી અને જયપ્રકાશજી આપણા દેશમાં સ્વીકૃત બનેલી જેની આખરી સફળતા-નિષ્ફળતા હજુ ભાવીના પેટાળમાં સમાયેલી સંસદીય લેકશાહીને કેટલાક સમયથી ઉગ્ર વિરોધ કરી રહ્યા છે છે તેવી અનિશ્ચિત રૂપની અને સરદાર અયુબખાનના ફળદ્રુપ અને તેના સ્થાને જેમાં indirect election-આડકતરી ચૂંટ- ભેજામાં રમી રહેલી લેકશાહીના ભારે ભાર વખાણ કરે–પછી
નું તત્વ સ્વીકાર્યું હોય એવી નિષ્પક્ષ લેકશાહીની વિચારણા તેમના માનસન્માનમાં જનરલ અયુબખાન ભજનસમારંભ તે લોકે મક્ષ રજુ કરી રહ્યા છે. આવી કાંઈક વિચારણાને પાકી- શું, પણ જે કાંઇ કરે તે ઓછું છે. સ્તાનના સત્તાધીશ જનરલ અયુબખાન મૂર્તરૂપ આપવા માગે મુંબઈ પ્રદેશનું વિભાજન અને સંયુકત મહારાષ્ટ્ર છે, એટલું જ નહિ પણ, તે દિશામાં પગરણ પણ ત્યાં શરૂ થયાં સમિતિ છે એ જ્યારે જયપ્રકાશજીને જોવા જાણુવામાં આવે ત્યારે તેઓ કાંગ્રેસની કારોબારીએ મુંબઇ પ્રદેશના વિભાજન અંગેની આનંદઅભિભૂત બને અને તે કારણે અમ્યુબખાનને અને પાકી યોજના સૂચવતે લાંબો પ્રસ્તાવ મધ્યસ્થ તેમ જ મુંબઈની પ્રાદેશિક સ્તાનની પ્રજાને ધન્યવાદ આપવા પ્રેરાય એ તદ્દન સ્વાભાવિક છે.
ધારાસભા ઉપર જરૂરી વિચારણા તેમ જ કાનુની જોગવાઈ કરવા પણ પાકીરતાનનું આમ અભિનન્દન કરતાં પહેલાં આટલી માટે મેકલી આપે છે. આ યોજના મુંબઈ પ્રદેશના બે વિભાગ સર્વ સુવિદિત વસ્તુસ્થિતિ તેમણે ખ્યાલમાં લેવી જોઈતી હતી કે કરવાનું સૂચવે છે : ૧-મુંબઈ રાજ્ય અને ૨-ગુજરાત રાજ્ય. પાકીસ્તાનમાં હજુ સુધી પાકા પાયાનું કોઈ રાજ્યબંધારણ નકકી મુંબઈ રાજ્યમાં મહારાષ્ટ્ર, મરાઠાવાડા અને વિદર્ભને સમાવેશ થયું જ નથી, આજે ત્યાં કેળ જનરલ અમ્યુબખાનની સરમુખત્યાર- કરવામાં આવશે. ગુજરાતમાં કચ્છ, સૌરાષ્ટ્ર અને ગુજરાતને સમશાહી પ્રવર્તે છે અને ત્યાં જે પાયાની લેકશાહીનાં મંડાણ મંડાવા વેશ કરવામાં આવશે. વિવાદાસ્પદ બનેલ ડાંગ જીલે ગુજરાતને ઉપર જયપ્રકાશજી વારી ગયા છે તે “પાયાની લોકશાહી ” શુદ્ધ એક ભાગ બનશે. ઉમરગામ તાલુકા અને થાણુ છલે એ બન્ને લોકશાહીના જોરે નહિ, પણ અયુબખાનની સરમુખત્યારશાહીના વિભાજિત કરવામાં આવશે અને તેમાંના નકકી કરાયેલા અમુક જોરે દાખલ થઈ રહી છે, અને એથી એ નવી લેકશાહીનું ગામડાંઓ ગુજરાતના નવા રાજ્યમાં અને અન્ય ગામડાંઓ મુંબઇના આયુષ્ય કેટલું એ કેવળ સંશયાસ્પદ છે. આના વિરોધમાં ભારતના નવા રાજ્યમાં ભેળવવામાં આવશે. નવાપુર તાલુકે અને પશ્ચિમ પ્રજાપ્રતિનિધિઓએ અનુમત કરેલા વિશાળ રાજ્યબંધારણ મુજબ ખાનદેશના પરસ્પર સંલગ્ન પાંચ બીજા તાલુકાઓ ( નંદરબાર, વર્ષોથી ભારતને રાજ્ય વહીવટ ચાલે છે. વળી ભારતમાં ચેકકસ - અક્કલકુવા, તાલુડા, શહાડા અને અક્રાણી) મુંબઈ પ્રદેશમાં રહેશે. પ્રકારની લોકશાહીના સાર્વત્રિક અમલ થઈ રહ્યો છે, અને આજના આર્થિક બાજુએ પ્રસ્તુત ઠરાવમાં એવી ભલામણ કરવામાં બંધારણને કંઈ પણ ને આકાર આપવાની, લેકશાહીની રીતે, આવી છે કે ગુજરાતનું નવું પાટનગર ઉભું કરવા માટે મુંબઈના પૂરી શકયતા છે. આ વસ્તુસ્થિતિની સદન્તર ઉપેક્ષા કરીને ભારતની નવા રાજ્ય ગુજરાતને દશ કરોડ રૂપિયાની ઉચક રકમ આપવાની લોકશાહીની તેમણે અવહેલના કરી છે અને તે પણું તે દેશમાં રહેશે અને ગુજરાતનું નવું રાજ્ય ખાધવાળું રાજ્ય બનતુ પણ જે દેશ આજ સુધી ભારત પ્રત્યે એકસરખી શત્રુવટ દાખવી હેવાથી મુંબઈનું નવું રાજ્ય શરૂઆતના છ વર્ષ સુધીની ગુજરહ્યો છે—જયપ્રકાશજીનું આ પ્રકારનું વર્તન દેશ અને કાળ ઉભયના રાતની બધી ખાધ પુરી કરશે અને પછીનાં ચાર વર્ષ દરમિયા: વિવેકથી વંચિત હાઇને તેમના વિષે આદર ધરાવતા અનેકના દર વર્ષે ઉત્તરોત્તર ખાધની રકમમાંથી વીશ વીશ ટકા ઓછા દિલમાં વ્યથા નિપજાવનારૂં બન્યું છે.
એ રીતે ખાધની પુરવની કરવામાં આવશે. આ રીતે ખાધ પૂરવળી જે પ્રકારની લોકશાહીને આકાર આપવાને પાકીસ્તાનમાં વણીને ચેકકસ અંદાજ હવે પછી નકકી કરવામાં આવનાર છે પ્રયત્ન થઇ રહ્યો છે તેવી સત્તાનું વિકેન્દ્રીકરણ દાખવતી લેકશાહી
પણ એમ ધારવામાં આવે છે કે આ " આંકડા લગભગ ૪૮ ભારતમાં પણ ગ્રામપંચાયત રૂપે પ્રસ્થાપિત થઇ ચુકી છે અને
રૂ. ૫૮ કરોડ ગુજએ પંચાયતને ન્યાય સુદ્ધાંના સ્થાનિક રસ અને હિતના તમામ રાતને પુરા પાડવાના રહેશે. સવાલે હાથ ધરવાની અને ઉકેલવાની લગભગ સર્વલક્ષી કહેવાય મુંબઇ પ્રદેશનું વિશ્વક 1
‘ગે જરૂરી ભલામણો એવી સત્તાઓ સુપ્રત કરવામાં આવી છે, અને માત્ર સત્તા જ કરવા માટે મુંબઈની ધારાસભાન hવાન સભ્યોની એક નહિ પણ તેના અમલનાં સાધને પણ ગામની મહેસુલના ત્રીજા સમિતિ નીમવામાં આવી હતી સમિતિએ જવાબદાર
યોજના સમાજના કારોબારીએ
તદ્દન સ્વાભાવિક છે.