Prabuddha Jivan 1960 Year 21 Ank 17 to 24 and Year 22 Ank 01 to 16

SR No.: 525945
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1960
Total Pages: 254
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 194

૧૦૪.
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧
૯ -
૦.
'
થા કરેલું સફળ ના
માત્ર જાતીય ?
સમાજશાસ્ત્ર તથા પ્રજનનશાસ્ત્ર (Eugenics) મુજબ બિલકુલ ણામે એને રમાનું ગાંડપણ બીજા પ્રકારનું-ઉપર જણાવ્યાં તેવાં મૂર્ખાઇભર્યું છે.
કઈક કારણોમાંથી જાગતું–લાગેલું. તેથી સારા એવા ચિંતન આ વાત થોડી ચર્ચા માંગી લે છે.
પછી એને શ્રદ્ધા આવેલી કે પોતે એને પ્રેમપૂર્વક સાજી કરી શ્રી વત્સલાબહેનનું કથન અમુક અંશે સાચું છે, કે કોઈ પણ
શકશે. રમા લગ્ન બાદ બે જ મહિનામાં સાજી થઈ ગઈ એ વાત માણસે પિતાની પત્ની પર પરાણે માતૃત્વ નહિ લાદવું જોઈએ. એની શ્રદ્ધાની ગ્યતા પૂરવાર કરે છે. એટલે બધી રીતે જોતાં
ગાંડો થવાની શકયતા હોય તેવા બાળકોને જન્મ નોંઉં અને રમેશનું આ પગલું મૂર્ખાઈથી નહિ પણ પ્રેમ ને સમજ. આપ જોઇએ. આ સાથે હું જરાય અસમ્મત નથી. તેમ જ યુથી કરેલું સફળ સાહસ લાગ્યું છે. * “પાગલપ્રેમી, લખતી વખતે આ વાત મારા ધ્યાનબહાર પણ શ્રી વત્સલાબહેન લગ્નને માત્ર જાતીય જીવન અને પ્રજનન
હતી. પરંતુ મને વિશ્વાસ હતો કે જે યુવાન આટલી દૃઢતાથી થી જ સીમિત કરીને એની આધ્યાત્મિક બાજુ ભૂલ્યાં તે નથી પિતાની પ્રતિજ્ઞા પાળી શકે છે તે યુવાન આ બે પ્રશ્નોને પણ ને? લગ્નજીવનમાં એ બેઉ મહત્વના છે એ કબૂલ છે, પણ એ શાંતિથી સારી રીતે ઉકેલી શકશે.
સિવાય બીજું ઉદાત્ત તત્ત્વ પણ નથી ? યુધિષ્ઠિર, નળ, રામ - લગ્નજીવન એટલે ફક્ત જાતીય જીવન અને પ્રજનન જ હોય, વગેરેનાં દૃષ્ટાંતે ટાંકવામાં પણ તેમની દષ્ટિ એકાંગી તે નથી અને તે પણ લગ્ન સાથે તરત જ સંકળાયેલાં હોય એવું બધાં થઈ ને ? ખેર, એ તે આપણું પુરાણનાં કાલ્પનિક પાત્ર છે. માટે માની લેવું ગ્ય છે ખરું? આપણે એમ કેમ ન માનીએ એને બહુ મહત્વ ન આપીએ તેમે વાંધો નથી, પરંતુ શ્રી રામકે રમા સાજી નહિ થાય ત્યાં સુધી રમેશ બ્રહ્મચર્ય નહિ પાળી . કૃષ્ણ પરમહંસને જીવંત દાખલો કયાં ઓછો પ્રેરક છે? લગ્ન શકે ? ત્યાર બાદ પણ જ્યાં સુધી ગાંડપણુ વારસામાં ઊતરવાને સ્વીકારવા છતાં એ મહાન આત્મા કેવી ભવ્ય સાધના કરી ગયો ! સંભવ હોય ત્યાં સુધી જે બ્રહ્મચર્ય પાળવુ અશકય લાગે અને મા શારદામણીને આવા લગ્નમાં પણ કયાંય અન્યાય કે તે એ વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓની મદદ લઇને બાળક નહિ ઉત્પન્ન અસતિષ લાગ્યા નથી. “ઉડે પ્રેમ આવો ન હોઈ શકે? થવા દે-એ પણ મને અશક્ય નથી લાગતું. મારી પાસે એવા - ભલે આપણું જેવા સામાન્ય માનવી માટે રામકૃષ્ણ થવું દાખલા મોજુદ છે કે જેમણે લગ્નજીવન સ્વીકારવા છતાં સમાજ- મુશ્કેલ હોય, તે કઈ એ દિશામાં પ્રયાસ કરે તે પણ હું તે સેવા કરવાની છૂટ રહે એ માટે સંસાર વધાર્યો નથી. ,
પ્રશંસનિય ગણીશ. આખરે તે રામકૃષ્ણ પણ એક માનવીવળી 'ગાંડપણના પણ પ્રકાર હોય છે. કેટલાંક પ્રકૃતિમાં
કક્ષામાંથી જ આગળ વધેલા ને ? એવા ઊંડા ઊતરી ગયા હોય છે કે જેને સુધારી જ ન શકાય.
આજના યુવાનની સરખામણી પણ મારે રામ, નળ કે દશ-- જ્યારે બીજા પ્રકારનું ગાંડપણું કોઈ સમસ્યા, આઘાત કે દુઃખ- રથ જેવા કાલ્પનિક પાત્ર સાથે નથી કરવી, પરંતુ આપણાં માંથી થોડો સમય માટે જાગેલું હોય છે. આ સમસ્યા ઉકેલાતાં મા-બાપ, દાદા-દાદી જેવી પ્રત્યક્ષ વ્યકિતઓ સાથે કરવી છે કે તે ગાંડપણ કોઈ ક્ષણિક આવેશ મારફત તદન નાબૂદ થઈ જાય જેથી મારું કથન વધુ સ્પષ્ટ સમજાય. “આજના યુવાનો આછછે. દા. ત. કોઈ વ્યકિતને લગ્ન પહેલાના જીવનમાં કૌટુમ્બિક . કલા પ્રેમમાં પરિપૂર્ણતા માને છે.”—એવી મારી માન્યતામાં થેડી દબાણને લીધે મનને ઘણું દાબવું પડતું હોય, તેથી તેને કોઈના અતિશયોકિત લાગે તો ક્ષમા માગું. પણ મારી દ્રષ્ટિએ એ તદ્દન લાગણીભર્યા પ્રેમની ઝંખના થાય. આને પરિણામે જાગતી અસત્ય તો નથી જ, આજથી પચાસ વર્ષ પહેલાંના યુગમાં માનસિક અસ્થિરતા સાચા હદયની ઉષ્મા ભળતાં ટળી જાય છે. જે ત્યાગ, ભકિત ને સહિષ્ણુતાભર્યો પ્રેમ હતા એ અત્યારનાં
ક્યારેક તે જાતીય જીવનની ઝંખના પણ માણસની અસ્થિરતાનું યુગમાં મને તે ઓછો જ જણાય છે. અત્યારે પોતે પસંદગીથી ' કારણ બને છે. એનો ઉકેલ તે લગ્ન સિવાય કઈ રીતે લવાય ? કરેલાં લગ્નમાં પણ વધી રહેલા છૂટાછેડાના કિસ્સા, પિતાના આવા નાજુક કિસ્સામાં પણ સામી વ્યકિત એની સાથે લગ્ન હકોને આગ્રહ તેમ જ નજીવી ભાતિક બાબતે માં થતાં મનદુ:ખ કરે, જાતીય સંતોષ આપે અને છતાં બેકની સમજણ ને સમ્મતિ પહેલાના જમાનામાં ઓછાં હતાં. આનું કારણ શું છે ? અત્યાવગર પ્રજોત્પત્તિ ન થવા દે-એ અશકય નથી. વળી આ પ્રકારનું રના પ્રેમના પીઠબળમાં ભૌતિક સુખ, વાસના તથા બાહ્ય આકગાંડપણું મટી જાય પછી એની પ્રજાને એ વારસામાં હંમેશા ર્ષણ વધુ મહત્ત્વનું સ્થાન નથી ભેગવતાં ? અત્યારના સીનેમાઓ નથી ઊતરતું.
તથા હલકું સાહિત્ય એને પોષણ નથી આપતાં ? શારીરિક એટલે માત્ર સમાજશાસ્ત્ર ને પ્રજનનશાસ્ત્રનાં (અલબત્ત સારાં) આકર્ષણને ખોટી રીતે પિતા અત્યારના બહેને પહેરવેશ શું કારણોથી તણાઈને રમેશ રમાને નહિ પરણતે, એ કરતાં એને સુચવે છે? કેટલી બહેને તે પોતાના પતિને પ્રેમ (આકર્ષણ ?) પણ સફળતાથી જવાબ આપીને એ એને હિમ્મતપૂર્વક પર- ટકાવી રાખવું કૃત્રિમ સંદર્યનાં પ્રસાધનો દ્વારા પ્રયાસ કરવો એ મને વધુ પ્રશંસનિય લાગ્યું. શ્રી વસલાહેન લખે છે તેમ પડે છે-આ બધું શા માટે ? આ લગ્ન રમાને બળજબરીથી કરાવેલું તેવું હું માનતી નથી. અલબત્ત, આ બધામાં અપવાદરૂ૫ વ્યકિતઓ તથા યુગલો વિવાહ કર્યો તે વખતે રમા સંપૂર્ણ સાજી હતી, અને રમેશ એને હોય છે. પણ આજના સમાજની સામાન્ય સ્થિતિ આવી કરુણ બધી રીતે પસંદ હતું. બળજબરીથી થતાં લગ્નમાં માણુ તને છે. ત્યાં મારે નછૂટકે ઉપર્યુકત ઊઘાડું કથન કરવું પડે એમાં નાપસંદ પાત્ર સાથે પરણાવવામાં આવે છે, તેવું આ કિસ્સામાં મને અસત્ય તો નથી જ લાગતું. જ્યાં વિવાહ કર્યા બાદ કોઈ હેતું. લગ્નના ત્રણ દિવસ અગાઉ જ્યારે રમેશ રમાને ઘેર ગયો સુંદર (3) સ્ત્રીની મૈત્રી થતાં પિતાની વિવાહિતાને છોડી દેવાય છે, ત્યારે બેઉએ ઘણુ ખુલ્લા મને વાત કરેલી. એ વાતે દરમ્યાન જ્યાં લગ્ન બાદ પરદેશ જવા મળતાં કોઈ પરદેશી સાથે છાનું રમાની માનસિક સ્થિરતા સારી રહેલી, અને બે વચ્ચેની મમતા લગ્ન પણ થ ય છે ત્યાં પિતાની પ્રતિજ્ઞા ખાતર એક સંજોગાપણ એની વિશિષ્ટ (કદાચ થેડી ગાંડીઘેલી રીતે) વ્યક્ત થયેલી. વશાતું ગાંડી થયેલી રમાને રમેશ સ્વીકારે તેમ જ સ્વીકારીને આ બધું મેં “પાગલપ્રેમીમાં જણાવ્યું છે. રમેશે તે દિવસે | સાજી કરે તો કોઈ પણ માણસ પ્રસન્ન થાય એ સ્વાભાવિક નથી ? રમાની આખી વર્તણૂક ખૂબ ઝીણવટથી જોઈ હતી, અને પરિ
ગીતા પરીખ મુંબઈ જૈન યુવક સંધ માટે મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, ૪૫-૪૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ ૩.
મુદ્રણસ્થાનઃ ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કેટ, મુંબઈ.