Prabuddha Jivan 1959 Year 20 Ank 17 to 24 and Year 21 Ank 01 to 16

SR No.: 525944
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1959
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 93

e
તા. ૧-૫-૫૯
૨૫.
મહાવીર જયન્તી ઉજવવા હો દુભાયલાં હોય એવી ન હોય
અત્યન્ત મીલનસાર, થાક શું એ જેણે કદિ જાણ્યો નથી, ભેગ- આમ છતાં એ કલ્પી શકાય તેમ છે કે આ પ્રકારના પુસ્તકમાં - વિલાસ જેને કદિ સ્પસ્ય નથી, અત્યન્ત નમ્ર અને નિરભિમાની કેટલીક એવી બાબતો અંન્તર્ગત કરવામાં આવેલી હોવી જોઈએ પ્રકૃતિ,–આવું તેમનું આદરગ્ય વ્યકિતત્વ હતું. આવા સામાજિક કે જે રૂઢિપરંપરાની હિન્દુ માન્યતા સાથે બંધ બેસતી ન હોય. કાર્યકર્તાઓ બહુ વિરલ જોવામાં આવે છે. છાપાઓમાં મોટા અક્ષરે અને એ માન્યતાની દષ્ટિએ રામચંદ્રને કાંઈક ઉતારી પાડનારી. તેમનું નામ કદિ છપાયું નથી. એમ છતાં પણ જેના જેના. સહન પણ હોય. આ પુસ્તક કેટલાક સનાતનીઓના હાથમાં આવ્યું છે વાસમાં તેઓ આવ્યા છે તે સર્વના દિલમાં તેઓ ઊંડી સુવાસ અને તેમણે આ પુસ્તક સામે જબલપુરમાં વસતા હિંદુઓને ઉશ્કેરી મૂકી ગયા છે અનેક સંસ્થાઓની કાર્યવાહી સાથે તેમનું સ્મરણ મૂક્યા અને ઝનુની ઉશ્કેરાટમાં તેમણે ત્યાંના મંદિરમાં દાખલ . ' સંકળાયેલું છે; જાતે મદદ આપીને અથવા બીજેથી મદદ મેળવી થઈને ઘણું નુકસાન કર્યું અને કેટલીક જન મૂર્તિઓ ઉખેડી આપીને તેમણે અનેકની આંતરડી ઠારી છે.
નાખી અથવા ભાંગી તોડી નાખી, તેમ જ આસપાસ વસતા જેની છે આજથી ત્રણ વર્ષ પહેલાં સુરેન્દ્રનગરમાં આંખની ઠસ્પી- દુકાને લુંટી અને ભારે અત્યાચાર કર્યો. ' ' તાલ ઉભી કરવાના હેતુથી પ્રેરાઈને બે ત્રણ સહકાર્યકર્તાઓ સાથે . આ ધટના બન્યાને બે અઢી મહીના થયાનું કહેવામાં આવે તેઓ ફંડ એકઠું કરવા માટે પૂર્વ આફ્રિકા ગયેલાં. જેની આશાએ છે અને તે ઘટનાને ધ્યાનમાં લઈને દિલ્હીના અમુક આગેવાનોના ગયા તેની શિથિલતાના કારણે અથવા તો અણધાર્યા બીજા પ્રતિ- મનમાં થયું કે જેને સામે આ અત્યાચાર થયો હોય અને તે જ કુળ સંગેને લીધે શરૂઆતમાં કંડનું કામ કેટલાક સમય સુધી સંબંધમાં સરકાર તરફથી કશા પણ પગલાં લેવામાં આવ્યા ન હોય ' આગળ ચાલ્યું જ નહિ. તેમના એક સાથી આને લીધે કંટાળીને અને જનોનાં મન આટલા બધાં દુભાયલાં હોય એવા સંજોગોમાં ' દેશમાં પાછા ચાલી આવ્યા, પણ નકકી કરેલી અથવા તે ધારેલી મહાવીર જયન્તી ઉજવવી ન જોઈએ. રાજેન્દ્ર બાબુને આ સંબંધમાં રકમ પૂરી ન થાય ત્યાં સુધી હું તો આફ્રિકા નહિ જ છોડું વાકેફગાર કરવામાં આવ્યા અને દિલ્હી ખાતે મહાવીર જયન્તી એવો નિરધાર કરીને ભીખાભાઈ તે ત્યાં બેસી જ રહ્યા અને શક્ય નહિ ઉજવવાને એ જૈન આગેવાનોએ પોતાની બુદ્ધિથી એકાએક તેટલે પ્રયત્ન કરતા રહ્યા. આખરે ધારી રકમ તે એકઠી થઈ. નિર્ણય લીધો અને તે મુજબ મુંબઇ ખબર આપવામાં આવી પણ આ લક્ષ્યાંક પૂરૂં કરતાં આઠ મહીના પસાર થઈ ગયા. અને મુંબઈના અમુક જૈન આગેવાનોએ પણ પિતાની બુદ્ધિથી આટલે બધે વખત ત્યાં બેટી થવું પડ્યું અને જ્યાં ૧૦ મહાવીર જયન્તી નહિ ઉજવવાનું એકાએક નકકી કર્યું અને
શીલીંગ ધાર્યા હોય ત્યાં ૧૦. શીલીંગ મળે, અને ૧૦૦૦ શીલીંગ વર્ષોથી જે મહાવીર જયન્તી જેનોના બધા ફિરકાનાં ભાઈબહેનો, - ધાર્યા હોય ત્યાં ૧૦૦ મળે–આવી તેમની ધીરજની અસહ્ય કસોટી મળીને ઉજવતાં હતાં તે મહાવીર જયન્તી આમ એકાએક મોકુફ :
થઈ અને આફ્રિકામાં તેઓ હતા તે દરમિયાન જ આવા આશા- . રહી. નિરાશાનાં વમળો સામે ઝુઝતાં ઝુઝતાં છેવટના ભાગમાં તેમની આવી રીતે દિલ્હી કે મુંબઇ તેમ જ તેમનાથી પ્રેરાઈને , તબિયત ભાંગી પડી, જેને nervous breakdown-શારીરિક અને અન્ય સ્થળોએ મહાવીર જયન્તી ઉજવવાને સમારંભ શિથિલ્ય-કહે છે તેના ભેગ તેઓ થઈ પડયા. અહિં આવીને તેઓ મુલતવી રાખવામાં આવ્યા તે યોગ્ય થયું નથી. આવી રીતે મહા
બે વર્ષ જીવ્યા, પણ ભાંગેલી તબિયત કદિ દુરસ્ત થઇ જ નહિ; વીર જયન્તી મુલતવી રાખવી જોઇતી નહોતી. આમ વિચારવાનાં • પહેલાના ભીખાભાઈ કદિ ફરીને જોવા મળ્યા જ નહિ. દીવેલ પૂરૂં કારણો નીચે મુજબ છે – • થતાં દી ઓલવાઈ જાય, તેમ પ્રાણશકિત ખલાસ થતાં તેમને (૧) જબલપુરની ઉપરોકત ધટના જે રીતે જાણવામાં આવી '
જીવનપ્રદીપ ઓલવાઈ ગયા. આ રીતે જોતાં એમ કહી શકાય કે છે તે બરાબર હોય તે તે ખરેખર અત્યંત દુઃખજનક છે, આઘાતજનક જે સેવાવૃત્તિ તેમના જીવનનું એક પ્રેરક બળ હતું તે જ સેવા- છે, બહુમતી વર્ગના હાથે એક નાની સરખી લઘુમતી કેમ ઉપર વૃત્તિએ તેમના જીવનનું બલિદાન લીધું. તેમના આત્માને શાશ્વત
ઝનુનીવશ બનીને કરવામાં આવેલા અક્ષમ્ય અત્યાચાર જેવી છે અને શાન્તિ પ્રાપ્ત થાઓ એવી આપણ સર્વની પ્રાર્થના હો ! આવી દુર્ધટના નિર્માણ કરવામાં. જેણે જેણે અગત્યનો ભાગ મહાવીર જયન્તી મુલતવી રાખવી નહોતી જોઈતી. ભજવ્યો હોય તેમના ઉપર સરકાર તરફથી સખત હાથે કામ
એપ્રીલ માસની ૨૧મી તારીખે મહાવીર જયન્તી ભારતભરમાં લેવાવું જોઈએ એ વિષે બે મત હોઈ ન શકે. આમ છતાં પણ ઠેરઠેર ઉજવાવાની હતી. ન્યુ દિલ્હી ખાતે રાષ્ટ્રપતિ રાજેન્દ્રપ્રસાદના આ ઘટના, કહેવામાં આવે છે તે મુજબ, બે અઢી મહીના પહેલાં પ્રમુખપણાં નીચે મહાવીર જન્મસમારોહ જાયે હ; મુંબઇ, બનેલી હતી, જે વિષે આ બાજુના જૈને લગભગ કશું જ જાણતા ' ખાતે એવો જ સમારોહ મુંબઇના રાજ્યપાલ શ્રી પ્રકાશની અધ્યક્ષતા નહોતા. તે આવા બે અઢી મહીના પહેલાં બનેલી ઘટના અંગે : નીચે ઉજવવાનું હતું. ૨૦મી તારીખે સાંજે ખબર પડી કે બીજે મુંબઇ કે દિલ્હીમાં મહાવીર જયન્તી બંધ રાખવાને કઈ અર્થ છે દિવસે ઉજવવામાં આવનારી મહાવીર જયની મુલતવી રાખવામાં જ નહોતે. તાજેતરમાં બનેલી આવી કોઈ ઘટના હોય અને જૈનેના આવી છે. તેના કારણ વિષે પ્રશ્ન કરતાં એમ માલુમ પડ્યું કે દિલમાં આ વિષે ખૂબ રોષ હોય તે એવા સંયોગમાં કરવું જબલપુર ખાતે કઈ દિગંબર જૈન લેખકે “રામચરિત્ર' નામનું યોગ્ય ગણાય તે જુદે જ પ્રશ્ન છે. પણુ પ્રમાણમાં જુની. ધટનાને એક પુસ્તક કેટલાક સમય પહેલાં બહાર પાડેલું. તેમાં ભગ- આગળ ધરીને તે અંગે રોષ દાખવવા માટે આવું પગલું ભરવિાન રામચંદ્રની જુદા જુદા ધર્મોના કથાગ્રંથમાં કયા કયા પ્રકા- વામાં આવે તેમાં કશું ઔચિત્ય કે પ્રમાણુબુધિ નજરે પડતાં નથી. રની જીવનકથા વર્ણવવામાં આવી છે તેને આ સંગ્રહકારે ખ્યાલ (૨) ધારો કે પ્રસ્તુત ઘટના બન્યાને ઠીક ઠીક વખત થયે,.. આપ્યું હતું. વાલ્મીકિ રામાયણ કે તુલસી રામાયણમાં હોય એમ છતાં પણ જૈન સમાજમાં આજે પણ તે વિષે તીવ્ર - રામચંદ્રજીના જીવન વિષે જે કલ્પના છે તે કરતાં જૈન રામાયણમાં રેષ અને ગ્લાનિની લાગણી પ્રવતી રહી હોય, તો પણ ઉચિત કાંઈક જુદા પ્રકારની છે અને અન્ય સંદપ્રાયમાં તેથી પણ જુદા તે એ હતું કે એ રોષ અને ગ્લાનિની તીવ્ર લાગણી વ્યકત કરવા પ્રકારની હશે. આ પુસ્તકમાં રામચંદ્રજી વિષે એવાં કેટલાંક વિધાને માટે મહાવીર જયતીનું ઉદ્યાપન એ સહજપ્રાપ્ત અવસર હતો. હશે કે જે રામચંદ્રજી વિષેની હિંદુ સ્થિતિચુસ્ત વિચારણાથી તે અવસર કે જ્યારે એક ઠેકાણે રાષ્ટ્રપતિ પ્રમુખ થવાના હતા, . અલગ પડતા હશે. આ પુસ્તક હજી જોવામાં આવ્યું નથી, તેથી અને બીજે ઠેકાણે મુંબઈના રાજ્યપાલ પ્રમુખ થવાના હતા અને - તે સંબંધમાં કશું નિશ્ચયપૂર્વક કહેવાની સ્થિતિમાં આપણે નથી. દરેક સભામાં બહુ મેટી સંખ્યામાં માત્ર જેને જ નહિ. પણ
*
*