Prabuddha Jivan 1959 Year 20 Ank 17 to 24 and Year 21 Ank 01 to 16

SR No.: 525944
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1959
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 49

તા. ૧-૩-૫૯
-પ્રભુ દૂધ જીવન
૨૦૭ ,
હરગીજ નહિ કરીએ - આ તદ્દન અસંભવિત, નથી અને એમ અને તે કારણે ઉપરના પ્રતિજ્ઞાપત્ર ઉપર સહી કરતા અચકાશે બને તો કદાચ સંપૂર્ણ સૈન્યવિસર્જન નહિ તે પણ મહત એ પણું એટલું જ સંભવિત છે. તદુપરાન્ત આવી શાન્તિસેના પ્રમાણુનું સૈન્યવિસર્જન સહજ શકય બને તેમ છે. આ વિચારને ધાર્યો વખતે ધાર્યું કામ આપે તે માટે તેનું ભારતવ્યાપી સંગઠ્ઠન અનુકૂળ એવું આન્તરરાષ્ટ્રીય આન્દોલન પણ ઉભું થાય, એટલું જ કરવું પડશે. તેના સ્વરૂપની વિગતે જે નકકી થઈ હોય તે તેની નહિ પણું વધારે વેગ પકડે, એ પણ એટલું જ સંભવિત છે. હજુ લેકેને પૂરી જાણ નથી. પરિણામે કલ્પાયેલી શાન્તિસેનાનું આ દષ્ટિએ સૈન્યવિસર્જનને વિચાર તત્કાલ વ્યવહારૂ ન હોવા મૂર્ત અને સક્રિય સ્વરૂપ કેવું હશે તે આજે તે હજુ બેટા ભાગે છતાં આવકારદાયક લાગે છે. આ વિચાર જ્યારે તેને અનુકૂળ કલ્પનાને વિષય છે. વિચાર તરીકે શાંતિસેના સર્વથા આદરપાત્ર ભૂમિકા ઉભી થશે ત્યારે જ અમલમાં આવી શકશે એમ સમજીને અને અદણીય છે. ' આથી કેઇએ ચેકી, ઉઠવાની જરૂર છે જ નહિ. ' '
સર્વોદય પાત્ર - શાન્તિસેના
સર્વોદય પાત્ર એટલે અહિંસક સમાજ રચનાનો સ્વીકાર શાન્તિસેનાને વિચાર કહપનામાં જેટલે આકર્ષક છે તેટલો સૂચવતી અને શાન્તિસૈનિકના નિર્વાહના આધારરૂપ બને એવી એક જે તેને અમલી રૂપ આપવામાં વિકટ છે. આજે અવાર નવાર એક
લોકવ્યાપી યોજના. આ યોજનાનું સ્વરૂપ એવું છે કે દરેક ગામ યા બીજા પ્રશ્ન ઉપર લેક્રેમાં ઉશ્કેરાટ પેદા થાય છે અને તે યા શહેરમાં રહેતા દરેક કુટુંબને મુખ્ય માણસ એક પાત્ર રાખે જેતજોતામાં તોફાનનુંજાનમાલની ખુવારીનું-૫ પકડે છે. અને તે સંબંધમાં એવો સંકલ્પ કરે કે- ' ' સંબંધમાં શાન્તિ સૈનિકે અગમચેતી વાપરીને લોકોને સમજાવટના ૧૦ હું મારા ઘરમાં સ્વેચ્છાપૂર્વક સદયપાત્ર સ્થાપું છું. માગે વાળે અને એમ છતાં પરિસ્થિતિ વણસે અને ગંભીર રૂપે - ૨, સર્વોદયપાત્ર સ્થાપવામાં મારા કુટુંબની સંમતિ છે. પકડે તે પિતાના જાનના જોખમે પણ તોફાની તત્ત્વોને વારવાને
- ૩. સમાજને પ્રથમ અપણ કર્યા પછી અન્નગ્રહણ કરવાને બનતા પ્રયત્ન કરેઅને એ ઉપરાંત શાન્તિના સમયમાં બને સંસ્કાર કુટુંબનાં નાનાં મોટાં સૌને નિત્ય અનાયાસે મળશે એ તેટલે લોકસંપર્ક સાધે અને લોકોની સેવા કરે–આ શાન્તિસેનાં વાતને મને પરમ સંતોષ છે. અંગે વિનોબાજીને ખ્યાલ છે. શાન્તિસેનામાં જોડાવા ઇચ્છતા , ૪, અહિંસક સમાજરચનામાં મારી સંમતિ છે..' ' ભાઈ યા બહેને નીચેના પ્રતિજ્ઞાપત્ર ઉપર સહી કરવાની રહે છે.
- ૫. મારા કુટુંબ તરફથી અશાન્તિને અવસર નહિ આપું
પ. મારા કુટુંબ તરફથી અરાજ '' “શાન્તિને માટે પોતાનું જીવન સમર્પણ કરવાવાળા માટે અને શાંતિ સ્થાપવાને સતત પ્રયાસ કરીશ. ' ', ' ' ..* નીચે જણાવેલી નિષ્ઠાઓ આવશ્યક છે. એવી નિષ્ઠાવાળા સેવાની
અને આ રીતે રખાયેલા સર્વોદયપાત્રમાં “ધરનું બાળક શાન્તિસેના બનશે -
1
હંમેશાં એક મુઠ્ઠી અનાજ નાખે અને આ રીતે ઘર ઘરમાંથી દર - ૧. સત્ય, અહિંસા, અપરિગ્રહ અને શરીરશ્રમમાં મારી માસે એકઠા થતા અનાજમાંથી અથવા તે તેનું ચલણી નાણુમાં દઢ નિષ્ઠા છે. તદનુસાર જીવન વ્યતીત કરવાની હું કોશિષ કરીશ.
પરિવર્તન કરીને તેમાંથી તે તે ગામ યા શહેરના શાતિ સૈનિકને 1. ૨. લેકનીતિની સ્થાપનાથી દુનિયામાં સાચી સ્વતંત્રતા
નિર્વાહ થાય. સંભવ છે કે આ રીતે એકઠું થયેલ અનાજ કે ઉદ્દભવી શકશે એ મારો વિશ્વાસ છે. એ માટે હું કોઈ પણ
નાણું શાન્તિસૈનિકને નિર્વાહ માટે પૂરતું ને થાય. તેં તેવી પ્રકારની ળબધીવાળી રાજનીતિમાં (પાટી પલટીફસમાં) અથવા પરિસ્થિતિમાં સંપત્તિદાનીએ તેના નિર્ધામાં પરિપૂતિ કરે એવી તે સત્તાની રાજનીતિમાં (પાવર પોલીટીકસમાં) ભાગ લઇશ નહિ.
પણ કલ્પના કરવામાં આવી છે. આ પેજના પણ કલ્પનામાં ભિન્ન ભિન્ન રાજનૈતિક પક્ષની, વ્યકિતઓને સમાન આદરબુદ્ધિ જેટલી રોચક છે તેટલી તેના રોજબરોજના અમલમાં વ્યવહારૂ વડે સહયોગ મેળવવાની મારી વૃત્તિ અને પ્રયત્ન રહેશે. નીવડશે કેમ એ એક સવાલ છે. આ યોજના પણ સારા એવા ૩. કશી પણ કામના-ઈચ્છા–રાખ્યા સિવાય સંપૂર્ણ આયોજનની અપેક્ષા રાખે છે. * * *
* * બુદ્ધિથી હું લોકસેવા કરતો રહીશ.'
શાન્તિસૈનિકના નિર્વાહને પ્રશ્ન ' ' - ૪, જાતિ, વર્ગ, યા પંથના કોઈ પણ પ્રકારના. સંકુચિત - શાન્તિસેના અને સર્વોય પાત્રના સંદર્ભમાં એક બીજો ભેદને હું જીવનમાં સ્થાન આપીશ નહિ.
વિચાર આવે છે. અને તે શાન્તિરસૈનિકના નિર્વાહના પ્રશ્ન સાથે પ. હું મારા અધિકમાં અધિક સમયને અને ચિન્તન– સંબંધ ધરાવે છે. એ જાણીતી વાત છે કે ભૂદાનપ્રવૃત્તિને કેટલા- . સર્વસ્વને ઉપયોગ સર્વોદયના પ્રત્યક્ષ સાધનસ્વરૂપ ભૂદાનમૂલક, એક સમયથી તંત્રમુક્ત અને નિધિમુકત કરવામાં આવેલ છે, ગ્રામોદ્યોગપ્રધાન અહિંસક ક્રાન્તિના કામમાં કરીશ.
અને ભૂદાનકાર્યકરને સંપત્તિદાની સાથે તેના નિર્વાહ માટે સંલગ્ન ૬. શાન્તિસેનાના કામ માટે જ્યાં જવાને આદેશ મળશે કરવામાં આવેલ છે. આનું પરિણામ ધણા કાર્યકરોને ગુમાવવામાં ‘ત્યાં તે મુજબ જવા માટે અને જરૂર પડ્યે તેમાં પોતાના પ્રાણ અને આખી પ્રવૃત્તિને જર્જરિત બનાવવામાં આવેલ છે એમ :સમર્પણ કરવા માટે તૈયાર રહીશ.” *
મારું માનવું છે. આજે જે જીવનનિર્વાહ માટે કાર્યકરોને નિશ્ચિત્ત , , આ પ્રકારની શાન્તિસેના દેશના મહત્વના સ્થળ ઉપર ઉભી કરવામાં આવે અને તે કોઈ એક નિશ્ચિત નિધિદ્વારા અને નહિ ન થાય તે તે આન્તરિક. શાન્તિરક્ષાના કાર્યમાં જરૂર બહુ જ કે કેવળ સંપત્તિદાનીઓના મનસ્વી દાને ઉપર, તે શક્તિશાળી
ઉપયોગી થાય એમાં કોઈ શક નથી, પણ ઉપર જણાવેલી કાર્યકરો સારા પ્રમાણમાં જરૂર મળી શકે તેમ છે; પણ ભૂદાન(પ્રતિજ્ઞાઓને પૂરી સમજણ અને નિષ્ઠાપૂર્વક પાળે, અમલમાં કાર્યકરને અથવા તો તેની વતી તાલુકા કે જીલ્લામાં કામ કરતા
મૂકે એવા શાન્તિસૈનિકે મળવા બહુ મુશ્કેલ છે. જવાબદારીની નિવેદકને સંપત્તિદાની સાથે સંલગ્ન કરવાથી તેના નિર્વાહને પ્રશ્ન - પૂરી સમજણ અને નિષ્ઠાની પૂરી પ્રતીતિ વિના માત્ર આવેશને સંપત્તિદાનીની મનસ્વીતા ઉપર નિર્ભર બને છે, અને આવી
વશ થઈને સહી કરનારા યુવાને કદાચ ઠીક સંખ્યામાં મળશે. આ સ્થિતિ કાર્યકરોને મુંઝવનારી, અકળાવનારી અને તેના ચાલુ છે પણ તેઓ કેટલું કામ આપશે અને ખરે વખતે ટકી શકશે કે નિર્વાહ માટે અનિશ્ચિતતાની લાગણીને અનુભવ કરાવનારી બની કેમ એ. શક પડતું છે અને બીજી બાજુએ યોગ્યતા ધરાવતી છે. ત્યાગ અને જનસેવાની વૃત્તિ આજે પણ આપણા સમાજમાં વ્યકિતઓ ઉપર જણાવેલી પ્રતિજ્ઞાઓ અન્તિમ કોટિની હેબને એટલી જ જીવન્ત છે, પણ તેની સાથે પૂર્વકાળમાં જે આકાશીતેના પાલનસામર્થ્ય વિષે પિતામાં; પુરે વિશ્વાસ નહિ અનુભવે વૃત્તિ-પિતાના નિર્વાહ માટે દાતા પ્રત્યે સીધે કે આડકતરી હાથ