________________
" રજીસ્ટર્ડ નં. B ૪૨૬૬
વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૪
પ્રબુદ્ધ જૈન'નું નવસંસ્કરણ " ' વષ ૨૦: અંક ૨૦ ,
- પબદ્ધજીવી ,
.
મુંબઈ ફેબ્રુઆરી ૧૬, ૧૯શ્વેટ, સેમવાર
"શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર આફ્રિકા માટે શીલિંગ ૮.
છુટક નક્ક: નયા પૈસા ૧૯. જગા આલ ક ા ne # meme # તંત્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા જા જા જા જા આ જ શૈcs-dલાકાત
-
-
કલા કોઈ એક એલાનોએ
વવા દે છે. મારે મને
પછી
એ Stranger' ૧૯૪૨ માં-પ્રગઈ હતી. એ
*
;
આજેના કપરા સમયમાં કલાકારને ઘમ - [શ્રી આલબેર કામુ (Albert Camus (ફ્રાન્સને સુપ્રસિધ્ધ આવી માનસિક વ્યથા અનુભવું છું. છતાં માનસિક શાંતિ પાછી, લેખક છે. એમને જન્મ ઇ. સ. ૧૯૧૩માં અજીઅર્સમાં થયે મેળવવા મને જે સદભાગ્ય સાંપડયું છે, તેની સાથે હું અનુરૂપ હતા. તેઓ ફિલોસોફી મુખ્ય વિષય તરીકે લઈ સ્નાતક થયા હતા. બનવા પ્રયત્ન કરું છું. આ સભાગ્ય માટે ફકત મારી વ્યકિતગત તેમણે જુદા જુદા ક્ષેત્રમાં પડી જુદો જુદો વ્યવસાય અપનાવ્યો લાયકાતના ધોરણે હું કદાચ એગ્ય ન ગણાઉં, તે પણ જીવનના હતું. પરંતુ પ્રકૃતિએ લેખક હોવાથી છેવટે, તેમને પત્રકારત્વને અત્યંત વિષમ સંજોગોમાં પણ લેખકની કલા અને લેખકનાં વ્યવસાય ફાવ્યો અને એમાં જ તેઓ સ્થિર થયા. ૧૯૩૦માં તેમણે કર્તવ્ય વિષેના મારા ખ્યાલે મને હૂંફ આપી ટકાવી રાખે છે એક થિયેટર કંપની શરૂ કરી હતી, કારણ કે નાટક એમને એક પ્રિય એને હું મારા સદ્દભાગ્યનું કારણ સમજું છું. ' વિષય હતો, પરંતુ ત્યાર પછી બીજું વિશ્વયુદ્ધ શરૂ થતા અમનો
એક વ્યકિત તરીકે હું મારી કલા વગર જીવી ન શકે. નાટક કંપની બંધ પડી અને એમણે ભૂગર્ભ રાજદ્વારી પ્રવૃત્તિમાં -
પરંતુ તેમ છતાં કલાને બીજી બધી વસ્તુઓની ઉપર મેં કદી ભાગ લેવા શરૂ કર્યો, એ વખતે એમણે Combat નામનું એક
મૂકી નથી. ઊલટાનું, કલા મારે માટે અગત્યની છે, કારણ કે તે | ભૂગર્ભપત્ર ચાલુ કર્યું હતું. .. "
મને બીજા લોકેથી છૂટી પાડતી નથી, અને મને મારી જેમ જ, ' તે આ વાર્તાઓ, નવલકથાઓ, નાટ અને ચિંતનાત્મક નિધા, બીજા બધા લોકોની સાથે એક ભૂમિકાએ જીવવા દે છે. મારે મન : . એ શ્રી આલબેર કામનાં પ્રિય સાહિત્યપ્રકાર છે. એમના સાથી કલા કઈ એક એકલપેટાનો આનંદ નથી. આપણું , સવ-.
લઈ કા: એ સાધારણ સુખદુઃખનું અનેખું દર્શન કરાવીને વધુમાં વધુ માણસેનાં પછી 'Plague' નામના એમના બાજી નવલકથી મટિ થઈ. મન પર અસર કરવાનું કલા તે એક સાધન છે. આ રીતે જ “The Outsider” નામની નવલકથા વડે એમણે સાહિત્યજગત- . તે કલાકારને અતડે બનતાં અટકાવે છે; પ્રજાથી વિખૂટા ન પડવાની . માં વધારે ખ્યાતિ મેળવી. : " . . . એને ફરજ પાડે છે; વિશ્વના વધુમાં વધુ નમ્ર અને સૌથી વધુ -
ની કામું સંત, રાષ્ટ્ર અને નિરાકારક સાપના સનાતન સત્યનું શરણું લેવાની એને પ્રેરણા આપે છે. આથી જ, લેખકેમાં આજે એમની ગણના એક સમથો માલિક વિચારક તરીકે કેટલીકવાર બને છે તેમ, જે કઈ કલાકાર બીજા કરતાં પિતે જુદે થાય છે. ૧૯૫૧ માં પ્રગટ થયેલા એમના પુસ્તક The Rebel'
છે એવા ખ્યાલથી અન્ય તરફ ઉપેક્ષાવૃત્તિથી કલાને માગે વળે દ્વારા એમને વધુ ખ્યાતિ મળી અને એ જ પુસ્તક માટે. ૧૯પ૭નું હોય છે તેને, પોતે બીજાના જેવું જ છે અને બીજાથી ભિન્ન રહીને સાહિત્ય માટેનું નોબેલ પારિતોષિક એમને આપવામાં આવ્યું. તે પિતાની કલાને પોષી શકશે નહિ એવું ભાન થાય છે. આમ
એ પારિતોષિક સ્વીકારતી વખતે એમણે જે મનનીય પ્રેરક પ્રવચન કલાકારને વ્યકિતત્વ એક બાજ પોતે અને બીજી બાજ ., આપ્યું હતું તેને અનુવાદ, અહીં રજૂ કરવામાં આવે છે. તંત્રી
એ બે વચ્ચેના સતત વિનિમયથી ઘડાય છે, કારણ કે એક - જ્યારે તમારી એકેડેમીએ નેબેલ પારિતોષિક આપીને મારું બાજી સૌન્દર્ય કે જેના વિના એ પિતે રહી શકતું નથી અને બહુમાન કર્યું ત્યારે મારી અંગત મહત્વકાંક્ષાની સરખામણીમાં બીજી બાજુ પ્રજા છે કે જેમાંથી તે પિતાની જાતને મૂળમાંથી ઉખેડી. તમારું પારિતોષિક કેટલું બધું મેટું છે એ સમજાતાં હું કૃતજ્ઞતાની શકતે નથી. તે બેની વચ્ચેના અંતરાલમાં તેનું, વ્યકિતત્વ ઘડાય વધારે ઊડી લાગણી અનુભવું છું. દરેક માણસને અને ખાસ છે. આથી જ સાચા કલાકારે કશાને ધિકકારતા નથી. તેઓ કશાનો કરીને દરેક કલાકારને પોતાની શકિતની જાહેરમાં કદર થાય એવી ન્યાય તોળવા કરતાં તેને સમજવા માટે પોતાની જાતને કર ઇચ્છી રહે છે. હું પણ એવી ઇચ્છા ધરાવું છું. પરંતુ જ્યારે તમારા નિર્ણયની મને જાણ થઈ ત્યારે વર્તમાનમાં હું જે છું
છે. વળી, કલાકારનું કર્તવ્ય કેટલીક કપરી જવાબદારીઓ સાથે. '. તેને તમારું પારિતોષિક મને જે કીતી અપાવશે. તેની સાથે
કે જોડાયેલું છે. એ તે સ્પષ્ટ છે કે આજેને કલાકાર ઈતિહાસ
ભાવાડ સરખાવ્યા વિના હું રહી શકતા નથી. જે માણસ હજી: પતે. ' સજનાર રાજદ્વારી નેતાઓની તહેનાતમાં નહિ, પણ સહન કરનાર યુવાન છે, જેની મૂડી પિતાનું ચિંતનશીલ મન છે, જેનું કલાકાર્ય. પ્રજાની તહેનાતમાં '' 'રહેશે. જે તેમ ન કરે તે પોતાની કલા હજી અધૂરું જ છે, અને જે પિતાના થોડાક મિત્રોની સોબતમાં શાંત • ગુમાવી એકલા ઊભા રહેવાને તેને માટે વખતે આવશ. જુમગારો અને એકતિમય કાય કરવાથી ટેવાયેલ છે એવા કલાકારને એકા- . ગમે તેટલી મોટી સંખ્યામાં હશે તે પણ અને કલાકાર પોતે
એક જગવ્યાપી કીતિપ્રકાશ મળતાં તે એક પ્રકારની અસ્વસ્થતા ઈચ્છતા હશે તો પણ, તેઓ પોતાની સેવા માટે કલાકારને એના છે અને મૂંઝવણ અનુભવે એ સ્વાભાવિક છે. વળી જ્યારે યુરોપના એકાંતમાંથી બહાર“ લાવી શકશે નહિ. બીજી બાજુ, દુનિયાના * બીજા કેટલાક મોટા મેટા લેખકને ચૂપ કરી દેવામાં આવ્યા છે. બીજા છેડે આવેલાં કઈ અજાણ્યા કેદીનું મૌન કલાકારને એના
અને જ્યારે મારા પિતાને દેશ એક જાતનું દુઃખ અનુભવી રહ્યો એ કાંતમાંથી બહાર લાવશે અને એની કલાકાર એ મૌનમાંથી છે તે વખતે નોબેલ પારિતોષિક સ્વીકારવાનું કેમ મન થાય ?
વાચા પ્રગટાવશે: '', ,
, , , ,
ન કરતાં પોતે જ
તરફ ઉપેક્ષાવૃત્તિ
તેને, તે બી