________________
': તા. ૧૬-૧૨-૧૯.
' મ મ શું છે, જીવ !
-
કે. દ્ધ
કહી શકાય તેવા-કાળની વિસ્તૃત સીમાને આવરી લેત-ઉજજવળ' ૧૮ કરોડ મિત્રો વતી હું અહિં બોલી રહ્યો છું. ભારતની પ્રજાને 0 યુગનું આપણને દર્શન થઈ રહ્યું છે... . . . . તેની સંસ્કૃતિને, તેની પ્રગતિને, અને આઝાદ પ્રજાઓમાં તેણે . . પણ સાથે સાથે ગેરસમજુતીઓ અને અવિશ્વાસને કારણે દાખવેલી અસાધારણ તાકાતને અમેરિકાની અંજલિ આપવા માટે
: : અહિં મારૂં આગમન થયું છે. અનેક વાર કરેણ રીતે વિભક્ત બનતી રહેલી એવી આ દુનિયાનું
' ચિત્ર ઈતિહાસ આપણી સમક્ષ રજુ કરે છે. ભિન્ન ભિન્ન રાષ્ટ્રની
કે આપણાં સમાન લક્ષ્ય ' ' સરકારોએ આ ધરતીને અવારનવાર રકતસીંચિત કરી છે અને સમગ્ર માનવજાત આ ભૂમિની રૂણી છે. પણ અમે અમેરી યુદ્ધશાસ્ત્રના તે ઉપર ઉઝરડા પાડયા છે. તેમણે કુદરત ઉપર પ્રાપ્ત રિકને આપની સાથે વિશિષ્ટ પ્રકારનું લયસામ્ય છે. ' આપી કરેલા વૈજ્ઞાનિક સ્વામિત્વને અન્ય ઉપર હકુમત ચલાવવા માટે તેમ જ અમારે ત્યાં સ્વાતંત્ર્યનો પ્રારંભ થયો ત્યારથી અમે પણ મને ઉપયોગ કર્યો છે અને વ્યાપાર ઉદ્યોગને અન્ય જનના શેષણનું રાષ્ટ્રીય નીતિ દ્વારા લોકશાહીને ફેલાવો કરવા માટે સદા પ્રયત્ન સાધન બનાવ્યું છે.
‘શીલ રહ્યા છીએ. આપને ત્યાં તેમ જ અમારે ત્યાં ભાત ભાતના - ભૂતકાળની ભાત બદલવાની જરૂર
લોકો વસે છે, તરેહ તરેહની ભાષાઓ બેલાય છે, ઇશ્વરઉપાડી આપની સમક્ષ તેમ જ અમારા લેકેએ અમારી ઉપર સનાની અનેક પદ્ધતિઓ પ્રવર્તે છે અને આપે તેમ જ અમાએ તો - જેવી જવાબદારી નાખી છે તેવી જવાબદારીનું વહન કરતી દરેક આવા વૈવિધ્યમાંથી રાષ્ટ્રીય તાકાતને પ્રાપ્ત કરી છે. આપ તેમ જ * વ્યકિત સમક્ષ હું આ સવાલ રજુ કરવા માગું છું. જે પૂર્વગ્રહી, અમ એવી કદિ શેખી કરતા નથી કે અમારો રસ્તો એ જ માત્ર * આચારવિચારો અને નોતિરીતિએ આપણું બાળકે તેમ જ તેમનાં એક સારો રહે છે. આપણી નબળાઈઓ અને કુટિઓ વિષે વાત ૧૪. બાળકે માટે વિનાશ તરે તે પ્રકારનાં છે તેને વળગી રહીને શું આપણે બન્ને પૂરા સભાન છીએ. આપણે બન્ને આપણા સર્વર . આપણે જીવ્યા કરવાનું છે ? અને એ ભૂતકાળની ભાત કે જેનું નાગરિકોનું હિત અને ઉત્કર્ષ, એવી બાંઘધરીપૂર્વક સાધવા
પરિણામ યુદ્ધપરિણમી આત્યન્તિક સાફસુફીમાં આવવાને સંભવ માગીએ છીએ કે, રાજ્ય પ્રજાની સેવા કરેશે અને નંહિ કે તેની છે તે ભૂતકાળની ભાતને અસહાયપણે વળગી રહીને શું આપણા ઉપર કે અન્ય કોઈ પ્રજા ઉપર હકુમત બજાવશે. આ ઉપરાંત લો અસ્તિત્વને લંબાવ્યા કરવાનું છે?
આ૫ણા પાયાનાં થેયે પણ એક સરખાં રહ્યાં છે. " આપણે દિલના ઊંડાણથી પ્રાર્થના કરીએ કે એમ ન બને!
આ ચુગનાં ત્રણ અનિષ્ટ જે કઈ જવાબદારી ધરાવતો માણસ આ વિશ્વવ્યાપી પ્રાર્થનામાં દશ વર્ષ અગાઉ જયારે હું ન્યુયોર્કની કેલબીઆ, યુનિ [ ' સામેલ થતો નથી તેનામાં ખરેખર કોઈ દીર્ધદષ્ટિ કે ઊંડી સમ- વસિટીમાં યજમાનના સ્થાને હતા ત્યારે આપના ખ્યાતનામ મહાં. જણ છે એમ કહી ન જ શકાય..
અમાયે જણાવેલું કે “રાજકારણી તાબેદારી, જાતિગત અસર : ', દુનિયાના ઘણા મોટા ભાગના લેક-સ્ત્રીઓ અને પુરૂષ
માનતા અને આર્થિક યાતના–આ ત્રણે અનિશે, જે દુનિયામાં જ - એમ દઢતાપૂર્વક ઈચ્છતા અને આશા સેવતા થયા છે કે એકમેક , શાન્તિની સ્થાપના કરવી હોય તે, આપણે દૂર કરવાના રહે છે. છે - વિરૂદ્ધ પ્રચાર કરવાની પ્રવૃત્તિનું સ્થાન હવે પરસ્પર વાટાઘાટો અમારો રીપબ્લીકે (પ્રજાસત્તાક રાજયે), તેની સ્થાપના થઈ ચલાવવા માટેનું ગોળ ટેબલ લેશે; ધાકધમકી અને આક્ષેપ- ત્યારથી, આ જ ત્રણ અનિષ્ટ સામે રાજકારણી તાબેદારી, જાતિગત
પ્રતિક્ષેપને આજે જે અન્તરરાષ્ટ્રીય વ્યવસાય ચાલી રહ્યો છે તેનું અસમાનતા અને આર્થિક યાતના સામે-સતત જેહાદ ચલાવવાની ' સ્થાન જ્ઞાનવિજ્ઞાનના આન્તરરાષ્ટ્રી વિનિમયની પ્રક્રિયા લેશે; અને નીતિ અખત્યાર કરી છે. અલબત્ત, આ સામેની કેાઈ ચકકસ - શત્રાયુ સંગ્રહ કરવાની ગાંડપણભરી હરીફાઈનું સ્થાન શાન્તિ જેહાદમાં અમેરિકાને તરત સફળતા મળી છે એમ નથી, તેમ જ કરે ' દ્વારા પેદા થતું વિપુલ ઉત્પાદન લેશે. '
તે ત્રણે અનિષ્ટ નાબુદ કરવામાં અમેરિકા પૂરૂં સફળ થયું છે. હું અને મારા અમેરિકનો
એમ પણ નથી. જ્યાં સુધી માનવીની પ્રકૃતિ બદલાય નહિ ત્યાં આપણે કોઈ સુભગ યુગ તરફ ગતિ કરી રહ્યા છીએ એવી સુધી આ દિશાએ સંપૂર્ણ સફળતાં મળવાનું શકેય પણ નથી. આશા આપણું અન્તર અનુભવે છે. આ યુગને મૂર્તરૂપ આપવા મારા દેશમાં, ૨૦૦ વર્ષ દરમિયાન, અમારાં સૌથી વધારે આદરણીય | સંબંધમાં, મારા પૂરતું હું એમ કહી શકું કે, શાન્તિ તરફ તથા નેતાઓ, આ આંખોને નાબુદ કરવા માટે અમારી જીંદગી અને સ્વાતં ચ તરફ દુનિયા આગળ વધે, માનવીની પ્રતિભા વધારે તે અમારી માલમીલ્કતની કુરબાની કરવાનો સતત ઉપદેશ આપતા રે વધારે સુરક્ષિત બને, અને દુનિયાના દરેક પુરૂષ, સ્ત્રી અને બાળક રહ્યા છે, અને અમારે પણ નિશ્ચય છે કે, અમારા સમગ્ર પ્રજામાં માટે સૌષ્ઠવપૂર્ણ ભાવીનું નિર્માણ થાય તે દિશાએ હું, એક જનના કલ્યાણ માટે આ પ્રયત્ન ચાલુ રાખવામાં. અમે કદિ પણ
માનવી અન્ય માનવીઓ સાથે જે રીતે હળીમળીને કામ કરી થાકીશું નહિ કે કદિ પણ તે પ્રયત્નથી વિમુખ બનીશ નહિકમ * * શકે તે રીતે, મારાથી બનતું સર્વ કાંઈ કરી ટીશ. આપણામાં
આજને નિરાશાવાદી
છે જે કાંઇ છે તે સર્વ જે આપણે આ ધ્યેયને સિદ્ધ કરવા માટે
- શ્રી, નહેરૂએ ઉપરના ઉદ્દગારો ઉચાર્યા તેને આજે દેશ અને અર્પિત કરીએ તે, આપણી પાછળ આવતી પેઢી માટે તે મહાન
વર્ષ પસાર થયાં છે. નિરાશાવાદી કેઇ એમ કહી શકે છે કે આ આશીર્વાદ રૂપ નીવડશે. જે આ ધ્યેય સિદ્ધ કરવામાં આપણે
ત્રણ અનિષ્ટ હજુ પણ આ દુનિયામાં એટલા જ પ્રમાણમાં ઢીલા નીવડીશું, આપણી તાકાત પ્રત્યેના આ પડકાર સામે આપણે
ચાલુ છે, એટલું જ નહિ પણ, વૃદ્ધિગત થયા છે અને તેને આંખ આડા કાન કરીશું, અને યુદ્ધના માર્ગને જો આપણે
વેગ કદિ પણ ધટવાને કે નાબુદ થવાને નથી. અને તે એવા 8 સીન અનુસરીશું - અને આ યુદ્ધને માર્ગ આજે તે સંપૂર્ણ વિનાશ પણ નિર્ણય ઉપર આવી શકે છે કે દુનિયા એક કટોકટીને ઓળખી અને જાતિગત પધાતને જ માર્ગ બની ગયો છે - તે આપણી
'ગીને બીજી કટોકટીમાં સદા ફેંકાતી રહી છે, ચિન્તા અને સંગ , પાછળ આવનારી એવી કે, પેઢીઓનું અસ્તિત્વ હોવાનું જ નહિ. દિલીમાંથી તેણે કદિ પણ રાહત અનુભવી નથી. અને કોઈ પણ * હં એ પ્રજાના પ્રતિનિધિ તરીકે આવ્યો છે કે જે પ્રજા આક્રમણુમાંથી વિશ્વયુદ્ધ ફાટી નીકળશે એ પ્રકારની ભડકથી :NET અન્ય પ્રજાની જમીનને એક એકર સરખે પણ કબજે કરવાની
હંમેશાં ભયત્રસ્ત રહી છે. આ રીતે ભવિષ્ય એ ભૂતકાળનું જ સ્પૃહા ધરાવતી નથી, જે બીજી પ્રજાની સરકાર ઉપર કઈ પણ
અવતન બનતું રહેવાનું છે-આમ એ નિરાશાવાદી જરૂર કહેશે કે - પ્રકારને કાબુ જમાવવાની ઈચ્છા રાખતી નથી, અને અન્ય પ્રજાના
અને આપણે પણ જે નિષ્ફળતાઓને અને હતાશાઓને જ હિસાબ * હિતને જોખમાવીને જે પ્રજા વ્યાપાર, રાજકાર કે સત્તાના કોઈ
કરતા રહીશું તો આપણું સવને તેનું કહેવું કબુલ કર્યા સિવાય
ચાલશે નહિ. ' પણું ક્ષેત્રમાં પિતાનું પ્રભુત્વ વધારવાને વિચાર સેવતી નથી. એ
અમેરિકાએ આપેલાં બંલિદાને • તે પ્રજ છે કે જે માનવીના દિલમાં શાન્તિ અને સ્વાતંત્ર્ય માટે
અમે અમેરિકનએ, હમણાં જ પૂરા થતા છેલ્લા દશકા રહેલી અભીપ્સાની સિદ્ધિમાં મદદ કરવાની દિશાએ પિતાની દરમિયાન પણ, ચિન્તા, યાતના અને કરૂણાપૂર્ણ ઘટનાઓ શું છે ? , સમૃદ્ધિને સહીયારી બનાવવા માટે તત્પર છે. * હું અહિં ભારતના તેને ઠીક ઠીક અનુભવ કર્યો છે. અમારા હજારો કુટુંબે, કે એક મિત્ર તરીકે આવ્યો છું અને ભારતના અમેરિકામાં વસતા કેરીઆના પ્રજાસત્તાક રાજ્યમાં સંયુકત રાષ્ટ્ર સંસ્થાનું અને
*